Kỳ án “buôn lậu” gỗ trắc: Nhiều đoàn Đại biểu quốc hội đề nghị giám đốc thẩm vụ án

Một bản án bị nhiều đoàn ĐBQH phản ứng nhất.

Trở lại kỳ án “buôn lậu” gỗ trắc lớn nhất Miền Trung: sau khi TAND cấp cao tại Đà Nẵng xử phúc thẩm tuyên án tăng nặng hình phạt và dựa trên chứng cứ không thuyết phục thì ngay lập tức bản án bị sự phản ứng của dư luận xã hội, cơ quan truyền thông. Nhiều đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH), HĐND các tỉnh và cá nhân ĐBQH, luật sư bào chữa đều có công văn đề nghị xem xét kháng nghị theo trình tự giám đốc thẩm bản án này. 

Công văn số 88/ĐĐBQH của Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình do Phó trưởng đoàn Nguyễn Ngọc Phương ký ngày 22/10/2019, cho biết nhận được đơn kêu cứu khẩn cấp của ông Trương Huy Liệu và vợ là bà Trần Thị Dung ở tỉnh Quảng Trị, “qua nghiên cứu đơn và nắm bắt tình hình, để tránh oan sai dẫn đến hậu quả pháp lý nếu có, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình đề nghị Chánh án TAND tối cao và Viện trưởng VKSND tối cao xem xét yêu cầu kháng nghị giám đốc thẩm bản án của TAND cấp cao tại Đà Nẵng”.

Trước đó, ngày 5/8/2019, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị cũng đã có báo cáo số 77/BC-ĐĐBQH gửi các cơ quan Trung ương và “yêu cầu Chánh án TAND tối cao và Viện trưởng VKSND tối cao kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm bản án số 187/2019/HSPT ngày 26/7/2019 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng”.

Ngày 24/10/2019, HĐND tỉnh Quảng Trị có công văn số 53/HĐND gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội: “Thống nhất cao với báo cáo số 77/BC-ĐĐBQH của đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị và kính đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các ủy ban của Quốc hội xem xét giám sát quá trình điều tra, truy tố và xét xử vụ án; đồng thời yêu cầu Chánh án TAND tối cao kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với vụ án và quyết định tạm đình chỉ việc thi hành bản án vì việc thi hành bản án có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng cho Nhà nước và công dân khi chứng minh có oan sai sau này”.

Ngày 28/10, Phó trưởng đoàn ĐBQH TP.Đà Nẵng cũng đã ký công văn Số: 366/ĐĐBQH- về việc kiến nghị khắc phục vi phạm thủ tục tố tụng của các cơ quan tư pháp, kiến nghị Chánh án TAND tối cao xem xét lại tính hợp pháp và tính có căn cứ của cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm của hai cấp xét xử vụ án này, bởi các lý do:

“Trong vụ án này, khi tiếp nhận yêu cầu trưng cầu giám định của cơ quan tiến hành tố tụng, Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật thuộc Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, là đơn vị không có chức năng, thẩm quyền, chuyên môn, phương tiện để thực hiện chức năng giám định tư pháp theo luật định.

Kết luận giám định có tại hồ sơ vụ án chỉ ra rằng Hội đồng giám định đã áp dụng phương pháp cân toàn bộ số gỗ 356.577kg và quy đổi ra khối lượng. Điều này là trái với quy định về mặt chuyên môn tại các quy định của cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành nói trên.

Như vậy, có căn cứ cho thấy quá trình giám định, cơ quan giám định đã vi phạm pháp luật cả về mặt hình thức và nội dung; đồng thời kết quả giám định nói trên là không khách quan vì không đúng căn cứ khoa học và căn cứ pháp luật.

Trong khi đó, TAND 2 cấp xét xử lại dựa vào kết luận giám định không hợp pháp trên để đưa ra phán quyết cuối cùng là không thể đúng pháp luật và thiếu khách quan”.

Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng, Phó ban dân nguyện của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội; luật sư Nguyễn Trường Thành-bào chữa cho bốn bị cáo trong vụ án này cũng đã đề nghị giám đốc thẩm hủy toàn bộ bản án phúc thẩm.

Mới đây, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị Hoàng Đức Thắng một lần nữa nêu lại khuất tất của vụ án này tại nghị trường Quốc hội trong Chương trình kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV.

Theo ý kiến của luật sư Nguyễn Trường Thành, đoàn luật sư TP.Cần Thơ: “Giả sử bản án do Tòa cấp cao xét xử tuyên oan sai, Chánh án TAND Tối cao không thực hiện giám đốc thẩm thì Quốc hội sẽ thực thi quyền giám sát đặc biệt và ra Nghị quyết để Chánh án TAND tối cao thực hiện giải oan cho người vô tội”.

Lập biên bản vi phạm bất chấp thời hiệu pháp luật

Vụ án “buôn lậu” gỗ trắc xảy ra tại TP Đà Nẵng, tỉnh Quảng Trị đã hơn 8 năm vật chứng đã bị bán tháo trái pháp luật, vụ án đã qua 4 lần xét xử sơ thẩm phúc thẩm nhưng điều kỳ lạ là vào ngày 24/10/2019, Cục Điều tra chống buôn lậu của Tổng cục Hải quan mới lập Biên bản vi phạm hành chính với Công ty Ngọc Hưng về sự việc xảy ra gần 8 năm trước.

Trực tiếp lập Biên bản vi phạm hành chính số 01/BB-VPHC là ông Nguyễn Thanh Tuấn và Bùi Văn Quảng, công chức ở Đội kiểm soát chống buôn lậu khu vực miền Trung của Cục Điều tra chống buôn lậu Tổng cục Hải quan. Để thực hiện hành vi lập biên bản trái pháp luật này Cục điều tra chống buôn lậu cho mời Đại diện Công ty Ngọc Hưng bà Trần Thị Dung đến nghe và buộc ký vào biên bản.

Địa điểm lập biên bản tại trụ sở Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị. Hành vi Công ty Ngọc Hưng bị lập biên bản: “Mua bán, vận chuyển hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu không có chứng từ hợp pháp trong địa bàn hoạt động hải quan”, xảy ra “ngày 19/12/2011”. Căn cứ lập biên bản là 5 bản kết luận điều tra từ tháng 10/2013 đến tháng 10/2016 của Cơ quan CSĐT Bộ Công an và bản án hình sự phúc thẩm ngày 26/7/2019 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng.

Do bị ép buộc phải ký nhưng khi ký vào biên bản, bà Dung đại diện Công ty Ngọc Hưng ghi ý kiến “không đồng tình toàn bộ nội dung thể hiện trong biên bản”. Đến ngày 28/10/2019, bà Dung đã có “Đơn khiếu nại về việc lập Biên bản vi phạm hành chính trái pháp luật”, gửi Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan.

Đơn của bà Dung cho biết: “Xác định lô gỗ trắc của Công ty Ngọc Hưng xuất khẩu không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp là hoàn toàn sai lầm. Bởi chính bản án phúc thẩm ngày 26/7/2019 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã xác định ‘có đủ cơ sở kết luận Công ty Ngọc Hưng ký HĐKT số 35/2011 ngày 5/12/2011 mua của Nhà máy chế biến gỗ nội thất Lào 535,8m3 gỗ trắc các loại’. Tổng cục Hải quan có Công văn số 1661/TCHQ-TXNK ngày 20/02/2014 khẳng định: ‘Doanh nghiệp Ngọc Hưng đã nộp thuế giá trị gia tăng hàng nhập khẩu và tạm nộp thuế xuất khẩu cho lô hàng đúng quy định pháp luật. Như thế, lô gỗ nhập khẩu và làm thủ tục xuất khẩu đều hợp pháp”.

Luật sư Lê Văn Khiển - Đoàn Luật sư tỉnh Quảng Trị, phân tích: “Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính quy định tại Điều 3 Nghị định 127/2013, xử phạt vi phạm về thuế trong lĩnh vực hải quan là 05 năm; xử phạt vi phạm về xuất khẩu, nhập khẩu là 02 năm; và thời gian cơ quan tiến hành tố tụng thụ lý, xem xét được tính vào thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính. Do đó Cục Điều tra chống buôn lậu Tổng cục Hải quan lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực hai quan sau hơn 8 năm xảy ra vụ việc là trái quy định của pháp luật.

“Hơn nữa, bản án phúc thẩm số 187/2019/HSPT, ngày 26/7/2019 quyết định: công nhận số vật chứng còn lại 59.690.076.000 đồng là tài sản của Công ty Ngọc Hưng được chuyển cho Tổng cục Hải quan để xem xét, xử lý về hành vi vi phạm hành chính do Công ty Ngọc Hưng khai sai với thực tế về tên hàng’. Nay lập biên bản vi phạm hành chính lại xác định hành vi vi phạm là mua bán, vận chuyển hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu không có chứng từ hợp pháp thì (cho rằng vi phạm cả lô hàng) là không đúng pháp luật và trái với bản án”, Luật sư Khiển nêu quan điểm.

Diễn biến của vụ án  Lô gỗ của vợ chồng ông Trương Huy Liệu và bà Trần Thị Dung (chủ Công ty Ngọc Hưng) nhập từ Lào và làm thủ tục xuất khẩu vào tháng 12/2011 khai hải quan 535,8m3 nhưng bị tạm giữ, tháng 4/2012 khởi tố vụ án đã trở thành vật chứng vụ án và bị bán vào tháng 1/2014. Khi lô gỗ chưa bị bán, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật Việt Nam giám định cho ra hai kết quả: Giám định 151/STTNSV, ngày 12/3/2012 xác định có 453,104m3; Giám định 783/STTNSV ngày 26/11/2012 xác định có 614,672m3.  TAND TP Đà Nẵng xử sơ thẩm sau 3 lần hoãn, lần thứ tư sử dụng kết quả giám định 151 để tuyên án ngày 23/8/2018 phạt bị cáo Liệu 1 năm 16 ngày tù (bằng thời gian tạm giam), bà Trần Thị Dung 9 tháng tù treo về tội “buôn lậu”; 3 cựu công chức hải quan là Đỗ Lý Nhi, Lê Xuân Thành, Đỗ Danh Thắng mỗi người 6 - 9 tháng tù treo về tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.  Xử phúc thẩm, TAND cấp cao tại Đà Nẵng sử dụng kết quả giám định 783 để buộc tội, tuyên án ngày 26/7/2019: tăng hình phạt bị cáo Liệu lên 7 năm tù, bị cáo Dung lên 3 năm tù treo. Hành vi bán lô gỗ vật chứng đã khởi tố vụ án “ra quyết định trái pháp luật” ngày 31/5/2019, và ngày 10/9/2019 khởi tố bị can Phan Văn Vĩnh là cựu Trung tướng, nguyên Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Bộ Công an.