Quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050: Định hình các giá trị mới cho tỉnh Đắk Nông

Sáng ngày 5/4/2023, tại Hà Nội diễn ra Hội nghị thẩm định Quy hoạch tỉnh Đắk Nông thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.

>> Sứ mệnh và khát vọng Đắk Nông

Đắk Nông có vị trí quan trọng, nằm ở cửa ngõ phía Tây Nam tại Vùng Tây Nguyên kết nối giữa vùng Tây Nguyên và vùng Đông Nam Bộ; thuộc hành lang kinh tế kết nối Tây Nguyên - Đông Nam Bộ, các hành lang Đông - Tây kết nối Tây Nguyên với khu vực duyên hải Nam Trung Bộ; thuộc tam giác phát triển giữa ba nước Việt Nam-Lào-Camphuchia.

Trên địa bàn tỉnh Đắk Nông có đường Hồ Chí Minh (Quốc lộ 14) và Quốc lộ 14C nối Đắk Nông với Đắk Lắk, các tỉnh miền Đông Nam Bộ và TP. Hồ Chí Minh (theo trục dọc); Quốc lộ 28 nối Đắk Nông với Lâm Đồng và Bình Thuận (theo trục ngang). Đắk Nông là địa phương có quặng bô xít, với trữ lượng lớn nhất Đông Nam Á, có Vườn Quốc gia Tà Đùng, Khu bảo tồn thiên nhiên Nâm Nung, Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Hồ Văn Mười, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông cho biết, sau 20 năm thành lập, được sự quan tâm đầu tư, hỗ trợ của Trung ương, cùng sự nỗ lực, quyết tâm của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và nhân dân các dân tộc trong tỉnh, kinh tế - xã hội của tỉnh Đắk Nông đã đạt được những kết quả quan trọng.

Quy mô và tiềm lực của nền kinh tế của tỉnh được nâng lên; giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hoá, xã hội, y tế có bước phát triển. An sinh xã hội cơ bản được đảm bảo, đời sống của nhân dân tiếp tục được cải thiện; chính trị - xã hội ổn định; quốc phòng - an ninh được giữ vững; quan hệ đối ngoại, hội nhập quốc tế được mở rộng. Những thành tựu đạt được đã góp phần quan trọng đưa tỉnh Đắk Nông hoà nhịp vào sự phát triển chung của vùng Tây Nguyên và cả nước.

Tuy nhiên, đặt trong tương quan phát triển của vùng và cả nước, quá trình phát triển của Đắk Nông vẫn còn nhiều hạn chế: tăng trưởng kinh tế chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, phát triển còn thiếu tính ổn định và bền vững; Kết cấu hạ tầng kỹ thuật - kinh tế - xã hội chưa đồng bộ; Chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu. Văn hóa xã hội còn một số hạn chế. Giảm nghèo chưa thực sự bền vững; tình trạng dân di cư tự do gây thêm nhiều áp lực về cơ sở hạ tầng và đảm bảo an sinh xã hội…

Tại Hội nghị, ông Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định quốc gia cho biết, Đắk Nông là tỉnh đầu tiên của Tây Nguyên và tỉnh thứ 31 của cả nước tổ chức thẩm định Quy hoạch tỉnh.

Theo ông Trần Quốc Phương, việc lập quy hoạch thời kỳ 2021 – 2030 cần nhận diện các yếu tố mới, trong điều kiện hoàn cảnh mới để chủ động ứng phó với các thách thức. Từ bối cảnh mới, chúng ta nhận ra đâu là cơ hội mới, thách thức mới, để có được tư duy mới, tầm nhìn mới, tạo dựng không gian phát triển mới, động lực phát triển mới và giá trị mới cho tỉnh và đất nước. Quy hoạch giúp tỉnh có thể chủ động kiến tạo tương lai phát triển cho địa phương trong giai đoạn 2021-2030 và xa hơn nữa đến năm 2050, chứ không chỉ dựa nào tiềm năng, lợi thế sẵn có.

Quy hoạch tỉnh Đắk Nông được lập trong bối cảnh có những thuận lợi là: đã có Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định rất rõ về định hướng phát triển của đất nước đến năm 2045, Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển vùng Tây Nguyên đến 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cùng Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020 – 2025.

Về tính pháp lý đã có Luật Quy hoạch, Nghị định, hướng dẫn, Quy hoạch tổng thể quốc gia và Quy hoạch sử dụng đất quốc gia đã được Quốc hội phê duyệt; một số quy hoạch ngành quốc gia đã được phê duyệt và các quy hoạch ngành quốc gia khác đang trong quá trình hoàn thiện và trình phê duyệt.

Quy hoạch tỉnh Đắk Nông thời kỳ 2021-2030 sau khi được phê duyệt cần phải tạo được dấu mốc giúp tỉnh chủ động kiến tạo tương lai, phát triển một cách đột phá, bền vững và sáng tạo, biến tiềm năng thành động năng, cao hơn là thành nguồn lực và động lực cho phát triển; bố trí không gian phát triển kinh tế - xã hội hợp lý, giúp Đắk Nông phát triển nhanh và bền vững trong thời gian tới.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông Hồ Văn Mười, Quy hoạch đặt mục tiêu đến năm 2030, Đắk Nông phấn đấu trở thành địa phương có nền kinh tế năng động, bền vững của vùng Tây Nguyên. 

Tỉnh xác định công nghiệp là động lực cho tăng trưởng, đưa Đắk Nông trở thành trung tâm công nghiệp bôxít - nhôm và sau nhôm của quốc gia; là trung tâm năng lượng tái tạo của vùng Tây Nguyên; Phát triển du lịch trở thành trung tâm của du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái dựa trên lợi thế về khí hậu, cảnh quan; Tái cơ cấu, chuyển đổi nền nông nghiệp phát triển theo hướng nông nghiệp công nghệ cao, bền vững, liên kết theo chuỗi giá trị, có giá trị cao gắn với thị trường, thích ứng với biến đổi khí hậu. Kết cấu hạ tầng kỹ thuật, đô thị, nông thôn và hạ tầng xã hội được đầu tư hệ thống và đồng bộ. Các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội phát triển toàn diện, người dân có mức sống, thu nhập khá trong vùng Tây Nguyên...

Tầm nhìn đến năm 2050, Đắk Nông trở thành tỉnh phát triển của vùng Tây Nguyên; xã hội văn minh, mức thu nhập bình quân của người dân cao hơn bình quân chung của cả nước, gắn với mức sống và chất lượng sống cao của người dân trên tất cả các mặt về kinh tế, xã hội, văn hóa, môi trường và cơ hội phát triển, trở thành trung tâm về công nghiệp bôxít - nhôm và sau nhôm của quốc gia. Nền nông nghiệp của tỉnh phát triển trù phú, ứng dụng công nghệ cao, mang lại giá trị cao với các loại cây trồng thế mạnh, đặc thù của vùng đất bazan.

Tỉnh sẽ trở thành địa phương phát triển du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái gắn liền với cảnh quan thiên nhiên, khí hậu ôn hòa, văn hóa đặc trưng của công viên địa chất toàn cầu UNESCO… Phấn đấu để xây dựng vùng đất Đắk Nông “Tỉnh mạnh - Dân giàu - Thiên nhiên tươi đẹp - xã hội nghĩa tình.

Nhiệm vụ lập Quy hoạch tỉnh Đắk Nông thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 964/QĐ-TTg, ngày 7/7/2020. Ngay sau khi có quyết định, Đắk Nông đã vào cuộc quyết liệt trong công tác lập quy hoạch. Quy hoạch được nghiên cứu công phu, nghiêm túc. Tất cả nội dung trong quy hoạch được xây dựng, phân tích dựa trên hệ thống thông tin, dữ liệu đầy đủ về hiện trạng, tiềm năng phát triển.

Quy hoạch được chia thành 5 phần, gồm 41 đề mục, thể hiện đầy đủ 16 nội dung theo quy định. Đây là bản quy hoạch được lập theo cách tiếp cận tích hợp, đa ngành. Quy hoạch cụ thể hóa quan điểm, mục tiêu, định hướng của quy hoạch Quốc gia, quy hoạch ngành, quy hoạch vùng.

Quy hoạch tỉnh Đắk Nông tuân thủ chặt chẽ quy định về cách thức, mức độ chi tiết tích hợp, lấy ý kiến rộng rãi từ nhiều chiều. Trong đó, Đắk Nông đã tổ chức 2 hội thảo khoa học, 4 đợt lấy ý kiến để gửi các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp. Quy hoạch đã tổ chức lấy ý kiến 21 bộ và cơ quan ngang bộ, 5 tỉnh liền kề vùng Tây Nguyên.

Quy hoạch tỉnh Đắk Nông thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 thể hiện tư duy mới, tầm nhìn mới phù hợp với định hướng phát triển của quốc gia và vùng Tây Nguyên trong cả giai đoạn. Đây cũng là tiền đề, động lực mở ra những cơ hội phát triển mới, định hình các giá trị mới cho Đắk Nông trong thời kỳ quy hoạch.

Đóng góp ý kiến cho Quy hoạch, ý kiến các chuyên gia đã đánh giá cao những quan điểm, cách làm của Đắk Nông. Một số mảng quy hoạch cần được đánh giá có tầm nhìn xa, phù hợp với quy hoạch quốc gia và chiến lược phát triển kinh tế đất nước, vùng Tây Nguyên và của Đắk Nông.

Các chuyên gia cũng đề nghị Đắk Nông cần chủ động khai thác các tiềm năng phát triển, đặc biệt là yếu tố cửa ngõ vùng Tây Nguyên, chú trọng liên kết vùng. Đồng thời có các đánh giá sâu sắc hơn nhất là các chủ trương của tỉnh để từ đó có các giải pháp phù hợp.

Tại phiên họp, Hội đồng thẩm định Quy hoạch tỉnh Đắk Nông đã bỏ phiếu thông qua Quy hoạch tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 với điều kiện phải chỉnh sửa, bổ sung và hoàn thiện.

Để sớm hoàn thiện nội dung quy hoạch theo quy định của pháp luật về quy hoạch, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định quốc gia Trần Quốc Phương đề nghị UBND tỉnh Đắk Nông chỉ đạo cơ quan lập quy hoạch tiếp thu, giải trình và hoàn thiện Hồ sơ quy hoạch theo ý kiến tham gia thẩm định của các bộ, ngành, ý kiến của các chuyên gia phản biện, ý kiến của các chuyên gia tại Hội nghị tham vấn về Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược của quy hoạch và kết luận của Hội đồng thẩm định tại Báo cáo thẩm định.

Dự thảo quy hoạch cũng nêu rõ các đột phá trong quá trình phát triển, gồm: (1) Tổ hợp công nghiệp bôxít - nhôm - luyện kim và công nghiệp năng lượng sạch; (2) Nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu gắn với thị trường; (3) Du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng gắn với cảnh quan thiên nhiên, cộng đồng và công viên địa chất.

Hệ thống đô thị gồm 11 đô thị, với 4 đô thị cấp tỉnh: Đô thị Gia Nghĩa là đô thị loại II, đô thị Đắk Mil là đô thị loại III, đô thị Đắk R’Lấp (nâng cấp lên thị xã Đắk R’lấp) và đô thị EaT’Ling (nâng cấp lên thị xã Cư Jút) và từng bước xây dựng các tiêu chí để đạt đô thị loại III; 4 đô thị cấp huyện: đô thị Đắk Mâm (Huyện Krông Nô) và Đức An (Huyện Đắk Song) là đô thị loại IV, và Quảng Khê (Huyện Đắk Glong), Đắk Buk So (Huyện Tuy Đức) nâng cấp đạt đô thị loại IV; và 3 đô thị chuyên ngành (đô thị loại V): đô thị Nam Dong, đô thị Đắk R’La và đô thị Quảng Sơn (chưa tính 02 đô thị Đạo Nghĩa, Đắk Ru nằm trong thị xã Đắk R’Lấp).

Theo Quy hoạch, Tỉnh cũng định hướng phát triển 3 vùng động lực: vùng động lực trung tâm hình thành từ chuỗi đô thị Đắk R'lấp - Gia Nghĩa - Quảng Khê, với hạt nhân trung tâm là đô thị Gia Nghĩa; vùng động lực phía Bắc hình thành từ đô thị hạt nhân Ea T'ling (Huyện Cư Jút) và đô thị Đắk Mâm (Huyện Krông Nô) tạo thành cực tăng trưởng phía Bắc tỉnh Đắk Nông kết nối với TP. Buôn Mê Thuột; vùng động lực phía Tây Bắc hình thành từ chuỗi đô thị chạy dọc hành lang kinh tế biên giới Quốc lộ 14C, với hạt nhân trung tâm là đô thị Đắk Mil và 02 đô thị Đức An và đô thị Đắk Buk So.

4 hành lang kinh tế được nêu bật trong dự thảo Quy hoạch gồm: đường Hồ Chí Minh (Quốc lộ 14) và trục cao tốc CT2 (Ngọc Hồi - Chơn Thành: Trục hành lang Bắc - Nam trung tâm); Trục hành lang Bắc - Nam phía Tây Đắk Nông là Quốc lộ 14C, hành lang an ninh kinh tế mậu biên; Quốc lộ 28 - Trục hành lang kinh tế đô thị du lịch - thương mại - dịch vụ: Trục phát triển theo Quốc lộ 28 và các trục Đông – Tây khác liên kết hỗ trợ.

Tỉnh cũng xác định 4 nền tảng chính là: nguồn lực và văn hóa con người Đắk Nông; chuyển đổi số; cơ sở hạ tầng đồng bộ; đổi mới và hoàn thiện thể chế, tạo môi trường kinh doanh hiện đại và minh bạch.