Sử dụng thuốc và thực phẩm chức năng có nguồn gốc thiên nhiên sao cho hiệu quả?

ĐỖ HUYỀN• 26/08/2021 15:46

Đây là một trong những vấn đề nổi bật trong Hội thảo trực tuyến "Thuốc và thực phẩm chức năng nguồn gốc thiên nhiên: Giải pháp phát triển trong giai đoạn COVID-19".

Hội thảo do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức. Hội thảo đang diễn ra với hình thức online trên nền tảng ứng dụng Zoom.

Hội thảo đang diễn ra với hình thức online trên nền tảng ứng dụng Zoom.

Tại hội thảo, GS TS Phạm Quốc Long, Phó Chủ tịch thường trực, Tổng Thư ký Hội khoa học các sản phẩm thiên nhiên Việt Nam cho biết sản phẩm thiên nhiên là một sản phẩm có nguồn gốc từ thực vật, động vật hoặc vi sinh vật, khoáng vật, chủ yếu thông qua xử lý vật lý, đôi khi được hỗ trợ bởi các xử lý hóa học đơn giản như axit hóa, bazơ, trao đổi ion, thủy phân và sự hình thành muối cũng như lên men vi sinh vật. Những phản ứng hóa học này không làm thay đổi cơ bản đặc tính của sản phẩm tự nhiên được phân lập.

“Các “sản phẩm thiên nhiên” có sự đa dạng cấu trúc cao và các hoạt tính dược lý hoặc hoạt tính sinh học độc đáo do quá trình chọn lọc tự nhiên và quá trình tiến hóa đã hình thành nên đặc tính của chúng qua hàng trăm ngàn năm. Các sản phẩm thiên nhiên cũng có thể được điều chế bằng phương pháp tổng hợp hóa học, sinh học (cả tổng hợp toàn phần và bán tổng hợp), và đóng vai trò trung tâm trong việc phát triển lĩnh vực hóa học hữu cơ bằng cách cung cấp các mục tiêu tổng hợp đầy thách thức”, ông Long nhấn mạnh.

Vì vậy, ông Long cho rằng các sản phẩm thiên nhiên đã được sử dụng trong cả trong y học cổ truyền và hiện đại để điều trị bệnh. Hiện nay, các hợp chất thiên nhiên thường được sử dụng làm chất nguồn để phát triển thuốc, bán tổng hợp sửa đổi cấu trúc để nhằm giảm tác dụng phụ và tăng hoạt tính sinh học.

GS TS Phạm Quốc Long, Phó Chủ tịch thường trực, Tổng Thư ký Hội khoa học các sản phẩm thiên nhiên.

Cũng theo ông Long, ngoài thuốc, các hợp chất thiên nhiên và các dẫn xuất của chúng thường được sử dụng làm phụ gia thực phẩm dưới dạng gia vị và thảo dược, chất kháng khuẩn và chất chống oxy hóa để bảo vệ độ tươi và tuổi thọ của thực phẩm.

"Hiện nay, các “sản phẩm thiên nhiên” hiện diện trong hầu hết mọi khía cạnh cuộc sống của chúng ta, từ quần áo, đến các sản phẩm nhựa và cao su, đồ ăn thức uống thiết yếu hàng ngày, các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp, thuốc chữa bệnh, thậm chí tham gia vào mọi lĩnh vực của các ngành công nghiệp trong xã hội hiện đại.

Nhu cầu về các sản phẩm thiên nhiên được chứng nhận đang tăng lên, thúc đẩy cần nỗ lực tăng cường sự hiểu biết thông minh của người tiêu dùng về các “sản phẩm thiên nhiên” đã được chứng nhận thông qua các chương trình, các Bộ tiêu chuẩn cụ thể tùy theo lợi ích cho mỗi quốc gia, và cần thiết phải có sự chấp thuận của cơ quan chứng nhận được ủy quyền", ông Long nhấn mạnh.

Việc đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đào tạo nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực sản phẩm thiên nhiên, nhất là việc thúc đẩy sản xuất kinh doanh các sản phẩm thiên nhiên nhằm phục vụ và cải thiện đời sống nhân dân, bảo vệ và nâng cao sức khỏe con người, góp phần gìn giữ và tái tạo môi trường là điểm nhấn xuyên suốt trong chủ trương, chính sách của Ðảng, Nhà nước ta trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.

Trước tình hình cấp bách của đại dịch COVID-19 đang ảnh hưởng to lớn đến thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, ông Long cho rằng thuốc và thực phẩm chức năng thiên nhiên và các sản phẩm thiên tại Việt Nam hoàn toàn có thể tham gia đóng góp tích cực vào các giai đoạn trong ngăn chặn, phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh COVID-9.

"Tôi cho rằng các “sản phẩm thiên nhiên” và thực phẩm chức năng thiên nhiên hoàn toàn có thể tham gia vào quá trình ngăn chặn và phòng ngừa bệnh COVID-19, cụ thể như từ các biện pháp đơn giản nhất như: sử dụng các sản phẩm xoa tay, nước súc miệng, xịt họng…, để giảm thiểu nồng độ virus tạo nguy cơ lây nhiễm bệnh; cho đến việc bố trí chế độ ăn uống thực phẩm thiên nhiên hàng ngày hợp lý, cộng với việc tăng cường sử dụng thêm các sản phẩm thực phẩm chức năng, sẽ tăng sức đề kháng, tăng cường hệ miễn dịch cơ thể sẽ giúp giảm thiểu khả năng mắc bệnh.

Các biện pháp này hiện nay đang được áp dụng hiệu quả ở các nước Trung quốc, Ấn độ, LB Nga và các nước Đông Nam Á…", ông Long nói.

Cung cấp thêm, ông Long nhấn mạnh ngoài vaccine, mà cho đến nay được vẫn được tổ chức WHO thừa nhận là giải pháp hữu hiệu nhất trong phòng chống COVID-19. Khi đã mắc bệnh, bệnh nhân sẽ được các Bác sỹ chỉ định trong điều trị bệnh bằng các loai thuốc biệt dược chữa bệnh theo cơ chế đích mà đã qua thử nghiệm lâm sàng được Bộ y tế chấp nhận cho đang sử dụng hiện nay; còn các loại thuốc có nguồn gốc thiên nhiên thiên, thuốc đông y cũng sẽ tích cực tham gia vào trong quá trình hỗ trợ điều trị bệnh, và điều trị triệu chứng bệnh như tăng cường hệ miễn dịch, phục hồi nhanh sau bệnh. Nhưng tuyệt đối không nên nhầm lẫn vai trò giữa thực phẩm chức năng và thuốc như tình trạng vừa qua đã xảy ra trong xã hội, gây hậu quả cho cả người dùng, lẫn các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực này.

"Trước tình hình khó khăn do số lượng có hạn của vaccine và các loại thuốc biệt dược nhập khẩu; Đảng, Chính phủ đang huy động toàn bộ sức lực toàn xã hội trong công cuộc phòng - chống bệnh COVID-19 cấp bách hiện nay, một mặt chúng ta đang tích cực triển khai nghiên cứu và sản xuất kịp thời các loại vaccine, thuốc biệt dược từ trong nước, mặt khác việc huy động lĩnh vực các “sản phẩm thiên nhiên” tham gia đóng góp vai trò tích cực trong cuộc chiến toàn diện phòng - chống bệnh COVID-19, sẽ không chỉ phát huy tiềm lực tài nguyên thiên nhiên sẵn có của Việt Nam, và cũng phù hợp với tình trạng năng lực chung của các nước đang phát triển ở Đông Nam Á", ông Long nói.