Thích ứng nhanh để tận dụng cơ hội từ EVFTA

Nguyễn Việt• 23/05/2020 16:48

Tham gia EVFTA có nghĩa là Việt Nam bước vào sân chơi lớn, chấp nhận đương đầu với các khó khăn, thách thức mới để cạnh tranh với các nước lớn.

Để thích ứng, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã nhanh chóng vào cuộc khi Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu ký Quyết định số 42/QĐ-XNK ban hành Kế hoạch triển khai thực thi Hiệp định EVFTA, trong đó sẽ triển khai 25 nhiệm vụ, chia thành 5 nhóm công tác trọng tâm.

cơ hội khác mà Hiệp định EVFTA mang lại cho ngành nông nghiệp Việt Nam là việc thu hút các dự án đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, giúp chuyển giao công nghệ

Cơ hội mà Hiệp định EVFTA mang lại cho ngành nông nghiệp Việt Nam là chuyển giao công nghệ.

5 nhiệm vụ trọng tâm

Thứ nhất, công tác xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Cục Xuất nhập khẩu tập trung xây dựng và trình Bộ trưởng ban hành Thông tư quy định về Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định EVFTA trong tháng 6 năm 2020. Cục cũng nghiên cứu và trao đổi với các nước liên quan (các nước ASEAN và Hàn Quốc) để hướng dẫn triển khai cơ chế cộng gộp mở rộng theo EVFTA.

Phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn quy trình đăng ký chứng nhận loại gạo xuất khẩu vào EU để được hưởng ưu đãi thuế quan; nghiên cứu, xây dựng quy định về hàng tân trang theo cam kết.

Thứ hai, công tác tận dụng Hiệp định EVFTA để thúc đẩy hoạt động xuất khẩu. Các hoạt động nghiên cứu về thị hiếu, dư địa, các cam kết của EU, khả năng sản xuất trong nước… chi tiết đến từng mặt hàng mà Việt Nam có thế mạnh và được ưu đãi nhiều về thuế quan sẽ được thực hiện ngay trong Quý II; từ đó phân tích, đánh giá cơ hội, khả năng tăng trưởng xuất khẩu và xây dựng phương án thực hiện ngay sau khi EVFTA có hiệu lực.

Để triển khai các nhiệm vụ trên, Cục Xuất nhập khẩu sẽ chú trọng tổ chức làm việc với các Hiệp hội ngành hàng để xác định rõ các mặt hàng ta có lợi thế cũng như các biện pháp, giải pháp cần triển khai để tháo gỡ khó khăn, khai thông thị trường khi đã có ưu đãi thuế quan.

Đối với lĩnh vực xuất xứ hàng hóa, căn cứ kế hoạch của Bộ Công Thương, nhu cầu của địa phương, Hiệp hội, doanh nghiệp, Cục Xuất nhập khẩu sẽ thường xuyên tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về Quy tắc xuất xứ trong Hiệp định EVFTA cho các cơ quan, tổ chức cấp C/O để các doanh nghiệp, Hiệp hội nắm bắt được cơ hội cũng như quy trình, thủ tục để có thể sớm tận dụng ngay các cam kết ưu đãi.

Trước mắt, ngay trong cuối tháng 5, Cục Xuất nhập khẩu sẽ tổ chức Hội nghị phổ biến Hiệp định EVFTA cho các cán bộ làm công tác cấp Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) tại các Phòng Quản lý xuất nhập khẩu khu vực, để hoạt động cấp C/O được thuận lợi, hiệu quả ngay từ khi EVFTA và Thông tư hướng dẫn quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định EVFTA có hiệu lực.

Thứ ba, công tác theo dõi, đánh giá việc tận dụng Hiệp định EVFTA. Các đơn vị được giao theo dõi tình hình xuất nhập khẩu các mặt hàng của Việt Nam vào thị trường EU, cập nhật các chính sách, biện pháp quản lý mới của EU có thể ảnh hưởng tới xuất khẩu của Việt Nam; tình hình sử dụng cam kết xuất xứ ưu đãi EVFTA và định kỳ báo báo để có biện pháp tham mưu kịp thời, đảm bảo hiệu quả trong việc tận dụng tối đa ưu đãi do EVFTA mang lại.

Thứ tư, công tác truyền thông, tuyên truyền và phổ biến thông tin về Hiệp định EVFTA. Đây là nhiệm vụ quan trọng, nhằm đảm bảo Hiệp hội, cộng đồng doanh nghiệp hiểu rõ về lợi ích mà EVFTA mang lại, đồng thời có những chuẩn bị tốt nhất khi tham gia thị trường EU, như ưu đãi thuế quan từng mặt hàng, quy tắc xuất xứ… thông qua các khóa tập huấn, hội thảo, hội nghị hay các tài liệu, ấn phẩm, báo chí.

Thứ năm, tăng cường quản lý Nhà nước về công tác cấp giấy chứng nhận xuất xứ và chống gian lận xuất xứ hàng hóa. Cục Xuất nhập khẩu sẽ hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam cách xử lý, thực hiện và rà soát về mặt kỹ thuật khi có yêu cầu về kiểm tra, xác minh xuất xứ từ phía EU trong trường hợp cần thiết để bảo vệ lợi ích chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam.

Ngoài ra, nhằm ngăn chặn các hành vi gian lận xuất xứ, ngoài việc thực hiện các chương trình nâng cao năng lực của cơ quan, tổ chức cấp C/O, Cục sẽ thành lập các đoàn trực tiếp kiểm tra, xác minh xuất xứ tại cơ sở sản xuất của doanh nghiệp để đảm bảo việc thực hiện quy tắc xuất xứ EVFTA.

Cơ hội tăng tiền lương

EVFTA không chỉ mang lại lợi ích về số lượng việc làm mà còn có khả năng làm tăng tiền lương của người lao động thông qua hoạt động của thị trường hiệu quả hơn và tác động lan toả về tiền lương từ các doanh nghiệp FDI.

Theo tính toán, mức lương của các doanh nghiệp FDI sẽ cao hơn khoảng gần 1% so với doanh nghiệp trong nước. Bên cạnh đó, do các nền kinh tế của các nước thành viên EU đều phát triển ở trình độ cao hơn Việt Nam và mang tính bổ sung đối với nền kinh tế Việt Nam, nhập khẩu từ các nước EU phần lớn là không cạnh tranh trực tiếp, nên với một lộ trình giảm thuế hợp lý, kết hợp với hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội, ta có thể xử lý được các vấn đề xã hội nảy sinh do tham gia EVFTA.

Đặc biệt, do EVFTA bao gồm cả các cam kết về bảo vệ môi trường nên tiến trình mở cửa, tự do hóa thương mại và thu hút đầu tư sẽ được thực hiện theo cách thân thiện với môi trường hơn, giúp ta tăng trưởng bền vững hơn.

Nông nghiệp sẽ hưởng lợi đầu tiên

Ngành nông nghiệp được dự báo là một trong những ngành được hưởng lợi lớn nhất từ Hiệp định EVFTA. Khi EVFTA có hiệu lực, nhiều mặt hàng của Việt Nam sẽ được giảm thuế về 0% như gạo tấm, các sản phẩm từ hạt… Đối với mặt hàng rau củ quả, EU cũng cam kết xóa bỏ thuế khi EVFTA có hiệu lực. Đối với thuỷ sản, khoảng 50% số dòng thuế sẽ được xoá bỏ, 50% dòng thuế còn lại cũng sẽ được xoá bỏ trong lộ trình 5 – 7 năm.

Theo dự báo, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của một số ngành nông sản sẽ tăng đáng kể cho tới năm 2025 nhờ EVFTA, ví dụ như gạo (tăng thêm 65% vào năm 2025), đường (8%), thịt lợn (4%), lâm sản (3%), thịt gia súc gia cầm (4%), đồ uống và thuốc lá (5%). Ở một khía cạnh khác, hội nhập cũng tạo thêm việc làm giúp người nông dân chuyển đổi từ nông nghiệp sang các lĩnh vực khác, góp phần cải thiện đời sống cho người nông dân.

Một cơ hội khác mà Hiệp định EVFTA mang lại cho ngành nông nghiệp Việt Nam là việc thu hút các dự án đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, giúp chuyển giao công nghệ, cách thức tổ chức sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp, từ đó giúp tăng sản lượng, chất lượng nông sản, giúp nông sản Việt Nam tiến dần tới các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường châu Âu.

Tuy nhiên, để nắm bắt được các cơ hội này không phải là dễ dàng. Cửa đã mở nhưng để có thể thông hành, hàng nông sản của ta còn cần phải vượt qua nhiều rào cản như hàng rào kỹ thuật của EU về nguồn gốc xuất xứ, chất lượng sản phẩm, hay vấn đề bảo hộ sở hữu trí tuệ… Với tính chất sản xuất nông nghiệp còn manh mún, nhỏ lẻ, người nông dân và doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp lại càng phải chủ động đẩy mạnh nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm, tìm kiếm thị trường, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm nông sản Việt Nam.