Vietnamobile đang "đuối sức" trong cuộc đua chuyển mạng giữ số?

Sau hơn 7 tháng tham gia cuộc chơi chuyển mạng giữ số (MNP), chậm hơn tháng rưỡi so với các nhà mạng Viettel, VinaPhone và MobiFone, dịch vụ này đã lấy đi 39.675 thuê bao của Vietnamobile (tính đến ngày 11/8/2019, theo số liệu của Cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông), trong khi thuê bao từ các mạng khác chuyển đến chỉ vỏn vẹn 948 thuê bao, tức Vietnamobile đang bị âm (-) 38.727 thuê bao.

Liên tục "ế ẩm"

Thực ra nhìn vào bảng thống kê kết quả thực hiện dịch vụ MNP của Cục Viễn thông không cho thấy biến động lớn đối với Vietnamobile hay có ý nghĩa lắm về mặt hoạt động sản xuất kinh doanh. Vì số lượng thuê bao chuyển đi thành công (cùng thời điểm trên) của các nhà mạng lớn còn lớn hơn gấp nhiều lần so với Vietnamobile, như Viettel là 337.145 thuê bao, VinaPhone là 238.189 và MobiFone là 126.801 thuê bao chuyển đi thành công.

Tất nhiên, số thuê bao chuyển đến thành công của các nhà mạng lớn trên cũng rất cao, trong đó Viettel là 317.337 (-19.808), MobiFone là 122.307 (- 4.494) và VinaPhone có 301.218 thuê bao chuyển đến thành công (+63.029 thuê bao). Qua đó cho thấy chỉ VinaPhone là được lợi, các mạng còn lại đều âm, trong đó Vietnamobile âm lớn nhất và gấp đôi Viettel. Dù vậy, theo các nhà mạng lớn, việc có âm tới vài ba chục nghìn thuê bao cũng không có gì đáng lo ngại, vì con số này là quá nhỏ.

Nhưng với Vietnamobile lại khác. Theo một số thống kê, Vietnamobile đang chiếm 3,6% thị phần tương đương 4,5 triệu thuê bao, trong khi đó Viettel với 50,6% thị phần (có khoảng 67 triệu thuê bao), VinaPhone 24,8% (khoảng 33,1 triệu thuê bao) và MobiFone là 20,16% thị phần (khoảng 27 triệu thuê bao).

Số lượng thuê bao vốn đã rất thấp như trên nhưng mỗi ngày mới bắt đầu Vietnamobile lại mất đi 175,2 thuê bao, trong khi Viettel chỉ mất 89,6 thuê bao/ngày, VinaPhone được thêm 285,2 thuê bao và MobiFone mất 20,3 thuê bao (tính theo số thuê bao đã chuyển mạng thành công). Thêm nữa, thị trường viễn thông di động được xem đã bão hòa nên việc phát triển thuê bao mới là rất khó, khó khăn do vậy như được nhân đôi cho Vietnamobile.

Tỉ lệ thuê bao mong muốn chuyển mạng cũng là một chỉ dấu cho thấy "mối nguy" của di động nhỏ này trong cuộc chơi MNP. Bởi có số lượng thuê bao thấp nên chỉ số này của Vietnamobile cũng cao hơn hẳn so với các nhà mạng lớn. Trung bình cứ 65,1 thuê bao của Vietnamobile thì có 1 đăng ký chuyển đi, trong khi Viettel là 168,1, VinaPhone là 109,3 và MobiFone là 154,7 thuê bao.

Những con số trên cho thấy sự "hụt hơi" của Vietnamobile trong việc phát triển thuê bao mới và gia tăng thị phần đối với các nhà mạng khác như Viettel, Vinaphone hay Mobifone.

Vietnammobile đang ở đâu trong "bản đồ" viễn thông?

Tiền thân của nhà mạng này là HT-Mobile được cấp phép từ năm 2006 theo hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa Hanoi Telecom và Tập đoàn Hutchison (Hong Kong). Đến năm 2009, nhà mạng này đổi tên thành Vietnamobile sau khi chuyển đổi công nghệ.

Theo thống kê, Vietnamobile hiện đang chiếm khoảng 3,6% thị phần thị trường viễn thông Việt Nam, tương đương khoảng 4,5 triệu thuê bao. Đến thời điểm hiện tại, Vietnamobile đã phủ sóng 91,3% dân số (2G), 81,3% dân số (3G) và đã phủ sóng 4G tại 37 tỉnh thành.

Tổng số trạm 3G tính đến thời điểm hiện tại là 7.345 trạm. Để có được kết quả trên, Vietnamobile đã đầu tư 1,196 tỷ USD (tương đương 27.866 tỷ đồng). Trước đó, nhà mạng này từng rót tới 2 tỷ USD để tham gia cuộc chơi viễn thông tại Việt Nam nhưng gặp thất bại.

Trong lá đơn gửi tới Thủ tướng hồi tháng 2/2019, Vietnammobile cho hay nhà mạng này đang ngày càng đứng trước nguy cơ bị tiêu diệt vì những chính sách bất công và sự độc quyền trong cạnh tranh không cân bằng từ các nhà mạng đại diện cho khối doanh nghiệp nhà nước.

Theo Vietnamobile, thị trường viễn thông Việt Nam hiện là sân chơi của 5 doanh nghiệp gồm: Viettel (50,6% thị phần), Vinaphone (24,8%), Mobifone (20,6%), Vietnamobile (3,6%) và Gtel (0,4%).

Theo Vietnamobile, các doanh nghiệp nhà nước về viễn thông đang nắm giữ trên 95% quỹ tài nguyên tần số quốc gia. Do đó, Vietnamobile kiến nghị Thủ tướng có chính sách công bằng trong việc phân bổ nguồn lực tần số.

Về chính sách quản lý, Vietnamobile cho biết hiện chỉ có Viettel được Bộ Thông tin và Truyền thông xác định là doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường đối với một số các dịch vụ viễn thông quan trọng mà nhà nước cần quản lý cạnh tranh (cụ thể là dịch vụ thông tin di động gồm dịch vụ điện thoại, dịch vụ nhắn tin và dịch vụ truy cập internet). Tuy nhiên, so với các nhà mạng nhỏ, thị phần của Vinaphone và Mobifone cũng gấp tới 8 lần, trong khi các doanh nghiệp này vẫn đang được hưởng nhiều ưu đãi bằng các chính sách bảo hộ không công bằng.

Trên thực tế, tại hội nghị giao ban quản lý nhà nước quý I/2019 của Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức đầu tháng 4/2019, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng thừa nhận thị trường viễn thông đang tồn tại thế chân vạc với 3 doanh nghiệp lớn là Viettel, Vinaphone và Mobifone.

"Từ lâu ngành viễn thông di động đã tồn tại thế chân vạc với 3 doanh nghiệp lớn là Viettel, Vinaphone và Mobifone. Do đó, phải kích các doanh nghiệp này, tạo ra sự thay đổi thì từ đó thị trường di động mới phát triển", Bộ trưởng Hùng nhận định.

Một khó khăn khác đối với Vietnamobile hiện nay chính là băng tần. So với 3 nhà mạng Viettel, Vinaphone và Mobifone, băng tần (yếu tố gần như tiên quyết đến sự phát triển của nhà mạng) của Vietnamobile lại vô cùng khiêm tốn.

Cụ thể, Vietnamobile chỉ có tổng số băng tần 2 x 15MHz (2 x 20 MHz tại khu vực miền Nam), trong khi Viettel có băng tần 2 x 48.2 MHz (2 x 53.2 MHz), Vinaphone có 2 x 43.5 MHz và Mobifone có 2 x 43.3 MHz. Tính chung, dung lượng băng tần của Vietnamobile (40MHz ở khu vực miền Nam và 30 MHz ở miền Bắc và miền Trung) chỉ bằng 1/3 so với các doanh nghiệp lớn.

Theo đại diện của Vietnamobile, chính vì không đủ và hạn chế về băng tần nên đã cản trở nhà mạng thu hút khách hàng mới, cản trở việc khuyến khích sử dụng dữ liệu của thuê bao hiện tại. Đồng thời, việc mạng lưới hoạt động bị hạn chế khiến Vietnamobile không phải là đối thủ cạnh tranh có thể tồn tại.

Rõ ràng, việc cạnh tranh với 3 nhà mạng chiếm thị phần lớn nhất thị trường viễn thông Việt Nam hiện nay đối với Vietnamobile là điều rất khó. Đây sẽ là những "bộn bề thách thức" mà Vietnamobile cần phải giải quyết nếu không muốn phải rời cuộc chơi như một số mạng di động khác từng có mặt tại Việt Nam là S-Fone hay Beeline.