Áp lực cho mục tiêu giảm lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng

Brian Lee Shun Rong & Chua Hak Bin, Kinh tế gia Maybank IBG• 01/10/2023 16:15

Với lạm phát và tăng trưởng GDP tăng, trường hợp cơ bản là NHNN sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách vì áp lực ngoại hối hạn chế khả năng cắt giảm trong những tháng còn lại của năm.

>>Doanh nghiệp đã tiếp cận được nguồn vốn lãi suất thấp

Tăng trưởng GDP khởi sắc

Theo thống kê đến hết tháng 9, tăng trưởng GDP quý 3 cao nhất kể từ quý 4 năm 2022, khi ngành sản xuất khởi sắc. GDP thực +5,3% so với +4,1% trong quý 2, được cải thiện trong quý 3, được thúc đẩy bởi tình hình kinh tế sáng sủa hơn với lĩnh vực sản xuất +5,6% so với +0,6% trong quý 2. Tăng trưởng sản xuất mạnh nhất kể từ quý 3 năm 2022, được củng cố bằng hoạt động xuất khẩu được cải thiện.

Sản xuất

Ngành sản xuất khởi sắc và xuất khẩu ghi nhận phục hồi khi +4,6% so với mức giảm của tháng 8

Các lĩnh vực khác: Xây dựng +8% so với +7,7% vẫn mạnh mẽ nhờ hậu thuẫn bởi chi tiêu cơ sở hạ tầng công cộng; Dịch vụ +6,2% giữ ổn định; Bất động sản -1% khi hợp đồng ký mới có tháng thứ ba liên tiếp giảm do nhu cầu người mua nhà yếu, áp lực trái phiếu và những khó khăn về tái cấp vốn mà các nhà phát triển phải đối mặt.

Từ góc độ chi tiêu, GDP quý 3 được dẫn đầu bởi mức tăng trưởng tổng vốn +6,6%, phù hợp với sự gia tăng đầu tư FDI và cơ sở hạ tầng công cộng.

Cuối cùng tiêu dùng tăng +3,8% so với một năm trước, đóng góp 40,6% vào tăng trưởng GDP chung.

Mạng lưới xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ đóng góp 14,5% vào tổng tăng trưởng với xuất khẩu cao hơn (+2,3%) và nhập khẩu (+1,4%).

Mức tăng trưởng sản xuất công nghiệp (IP) cao nhất kể từ tháng 10 năm 2022; Sự tăng trưởng đáng kể trong các phân khúc định hướng xuất khẩu. Trên cơ sở một năm trước đây, đã có sự tăng trưởng đáng kể ở các phân khúc định hướng xuất khẩu bao gồm quần áo (+13,9% so với +1,7% trong tháng 8), giày dép (+4,7% so với - 1,4% trong tháng 8) và sản phẩm máy tính, điện tử & quang học (+7,5% so với -0,3% trong tháng 8). Sản lượng của các sản phẩm máy tính, điện tử và quang học tăng nhờ sự thay đổi trong thiết bị thông tin liên lạc (+9,9%) sau 9 tháng sụt giảm liên tiếp.

>>>Lo ngại về động thái hút tiền của NHNN đang lớn hơn thực

Việc làm tăng dần ở các công ty công nghiệp cho thấy triển vọng tốt hơn ở phía trước, với số lượng nhân viên tăng +0,9% MoM tính đến ngày 1 tháng 9 (so với +0,9% tính đến ngày 1 tháng 8). Việc làm công nghiệp vẫn thấp hơn -1,9% so với một năm trước, cải thiện so với -2,9% vào ngày 19 tháng 8.

Xuất khẩu: Chồi xanh phục hồi

Xuất khẩu ghi nhận phục hồi khi +4,6% so với -6,5% trong tháng 8, lần đầu tiên quay trở lại mức tăng trưởng trong tháng 9 kể từ tháng 10 2022 (không tính tháng 2), được hỗ trợ bởi nền giá thấp. So với tháng trước, xuất khẩu có sự tăng trưởng giảm theo mùa (-4,1% so với +9% trong tháng 8), sau bốn tháng tăng trưởng liên tiếp. So với cùng kỳ năm trước, tăng trưởng được dẫn đầu bởi dệt may (+9,6% so với -14,1% trong tháng 8), điện thoại & linh kiện (+3% so với -15,5% trong tháng 8) và máy tính & thiết bị điện tử (+1,1% so với -15,5% trong tháng 8;+6,4% trong tháng 8). Xuất khẩu điện thoại đạt giá trị cao nhất trong 11 tháng, trong khi máy tính & thiết bị điện tử đang ở gần mức cao nhất kể từ tháng 3 năm 2022. Hàng tồn kho ít hơn tại Mỹ các nhà bán lẻ quần áo có thể hỗ trợ xuất khẩu.

Abercombie & Fitch cho biết vào cuối tháng 8 báo cáo thu nhập rằng họ đã giảm lượng hàng tồn kho xuống ~30% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi G-III Apparel (chủ sở hữu của DKNY và Karl Lagerfeld) cho biết họ đã cắt giảm 23% hàng tồn kho. Tuy nhiên, các nhà bán lẻ đang mong đợi doanh số bán hàng trong kỳ nghỉ lễ chậm hơn, điều này có thể hạn chế sự phục hồi của xuất khẩu hàng may mặc.

Xuất khẩu một số sản phẩm chủ lực gồm giày dép (-16,5%), máy móc, thiết bị & dụng cụ (-9,5%) và hải sản (-0,8%) vẫn chìm trong sắc đỏ.

Theo điểm đến, xuất khẩu sang Mỹ (+7,6% so với -9,4% trong tháng 8), ASEAN (+16,7% so với -0,3% trong tháng 8) và Nhật Bản (+2,2%) hồi phục vào tháng 9 sau nhiều tháng sụt giảm. Xuất khẩu sang Trung Quốc (+4,6%) tăng tháng thứ năm liên tiếp.

Xuất khẩu sang EU (-1,6%) tiếp tục giảm do nền kinh tế yếu kém. Cần lưu ý rằng dữ liệu thương mại là dữ liệu sơ bộ và có thể được sửa đổi trong tháng tiếp theo.

Dữ liệu ghi nhận cán cân thương mại thu hẹp xuống còn +2,3 tỷ USD (so với 3,4 tỷ USD trong tháng 8), với nhập khẩu (+2,6%) tăng nhanh hơn 10 những tháng co thắt liên tiếp. Thặng dư tài khoản vãng lai tăng lên 7,6% GDP (7,9 tỷ USD) trong quý 2 (so với 4,4% trong quý 1). Cán cân thanh toán tăng lên 2,9% GDP trong quý 2 (so với 1,6% trong quý 1), được hỗ trợ bởi cải thiện tài khoản vãng lai và dòng vốn FDI cao hơn. Với thặng dư thương mại mạnh mẽ và sự gia tăng FDI, cán cân thanh toán sẽ duy trì ở mức thặng dư thoải mái trong thời gian còn lại của năm, hỗ trợ tiền đồng.

Đầu tư tăng mạnh

Vốn FDI thực hiện từ đầu năm đạt mức cao nhất trong 5 năm. Theo đó, FDI thực hiện trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 9 đã tăng +2,2% so với một năm trước để đạt 15,9 tỷ USD, mức cao nhất trong 5 năm. đăng ký FDI tăng +7,7% YoY trong 9 tháng đầu năm do lĩnh vực sản xuất (+15,5%) tiếp tục được hưởng lợi từ việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng.

GDP quý 3 tăng lên 5,3% do ngành Công nghiệp & Xây dựng Được thúc đẩy nhờ sự cải thiện trong tăng trưởng sản xuất

GDP quý 3 tăng lên 5,3% do ngành Công nghiệp & Xây dựng được thúc đẩy nhờ sự cải thiện trong tăng trưởng sản xuất

FDI đăng ký từ Trung Quốc và Hồng Kông đã tăng +79% trong giai đoạn này. Về cấp phép mới các dự án đầu tư (tức là đăng ký mới), Trung Quốc và Hồng Kông là nhà đầu tư lớn nhất từ đầu năm đến nay, chiếm 35% tổng số.

Đầu tư nhà nước thực hiện đã tăng +26,3% trong tháng 9 so với một năm. Tổng vốn thực hiện tăng +23,5% so với cùng kỳ 9 tháng đầu năm đạt 415,5 nghìn tỷ đồng (17,1 tỷ USD) do chính phủ đẩy nhanh tốc độ xây dựng giao thông cơ sở hạ tầng để cải thiện khả năng kết nối và khả năng cạnh tranh của FDI, cũng như thúc đẩy nhu cầu trong nước giữa những cơn gió ngược mang tính chu kỳ. Các dự án đang triển khai bao gồm các đoạn còn lại phía Đông Bắc-Nam Đường cao tốc, đường vành đai Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và đường cao tốc nối Tây Bắc, miền Trung vùng Tây Nguyên, Tây Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.

Doanh số bán lẻ phục hồi ngay cả khi các hộ gia đình thắt lưng buộc bụng và lượng khách du lịch giảm do kết thúc kỳ nghỉ.

Doanh số bán lẻ (+7,5% so với +7,6% trong tháng 8) vẫn ổn định trong tháng 9, với mức tăng trưởng hàng tháng tăng lên +2,4% (so với mức điều chỉnh giảm +0,3% trong tháng 8), mức tăng trưởng cao nhất kể từ tháng Tư. Tuy nhiên ngày nghỉ lễ vào ngày 2 tháng 9 và bắt đầu năm học mới đã hỗ trợ nhu cầu.

Doanh số bán lẻ hàng năm được dẫn đầu bởi du lịch (+45%) và dịch vụ lưu trú & ăn uống (+13,7%). Các mặt hàng có doanh số bán hàng tăng mạnh mẽ +7,4% so với một năm trước và +8,4% so với tháng trước. Điều đó nói lên rằng, thông qua kênh thông tin của chúng tôi, khảo sát cho thấy các hộ gia đình Việt Nam vẫn đang thắt lưng buộc bụng trong bối cảnh nền kinh tế trì trệ và lãi suất thế chấp cao.

Chi phí đi vay hiện ở mức khoảng 9%, thấp hơn mức hai con số trong nửa đầu năm nhưng vẫn cao hơn đáng kể so với tỷ lệ trước năm 2022 ~ 7%. Theo Bloomberg, các hộ gia đình đang hạn chế việc quay trở lại việc tiêu thụ bia – một thứ xa xỉ với giá cả phải chăng – để ưu tiên những thứ thiết yếu như thực phẩm, chăm sóc sức khỏe và điện.

Lượng du khách nước ngoài đến trong tháng 9 (1,05 triệu trong tháng 9 so với 1,22 triệu trong tháng 8) giảm xuống 67,5% so với trước đại dịch (tháng 9 năm 2019), so với mức 80,5% vào tháng 8. Điều này chủ yếu là do có ít người Trung Quốc và Hàn Quốc hơn và các du khách giảm nhu cầu sau khi kết thúc kỳ nghỉ hè. Lượng khách đến từ Trung Quốc đã giảm -18,7% trong tháng 9 xuống còn 28,5% trong tháng 9 mức trước đại dịch (so với 44% trong tháng 8) hoặc 172,7 nghìn, mức thấp nhất kể từ tháng Sáu. Lượng khách đến từ Hàn Quốc giảm bớt, đạt 91,5% mức trước đại dịch (so với 96,2% vào tháng 8).

Chúng tôi cho rằng lượng du khách đến sẽ tăng trở lại vào tháng 10 nhân dịp nghỉ Tuần lễ Vàng của Trung Quốc.

Kỳ vọng NHNN giữ vững chính sách tiền tệ hỗ trợ tăng trưởng

Trong tháng 9, lạm phát tăng do kết thúc giảm phát vận tải và lương thực. Theo đó, lạm phát toàn phần +3,7% so với +3% trong tháng 8, đã tăng trong tháng thứ ba liên tiếp trong tháng 9, ngay cả khi lạm phát cốt lõi lạm phát +3,8% so với +4% trong tháng 8, vẫn có xu hướng giảm. So sánh theo tháng, chỉ số CPI toàn phần tăng. Ngược lại, CPI cốt lõi tăng với tỷ lệ +0,3%.

Lạm phát tiếp tục giữ ổn định ở mức thấp dù lạm phát lõi tháng 9 tăng cao hơn toàn phần. Đây được xem cũng là một trong những điều kiện hỗ trợ cho chính sách tiền tệ của NHNN, bên cạnh dự trữ ngoại hối và cán cân

Chúng tôi nâng dự báo GDP năm 2023 lên +4,8% (so với +4% trước đó). Tăng trưởng sẽ được đẩy mạnh hơn nữa trong quý 4, được hỗ trợ bởi sự phục hồi vừa phải trong xuất khẩu, chi tiêu cơ sở hạ tầng công cộng, FDI du lịch tăng trưởng và phục hồi.

Chúng tôi lạc quan rằng sự phục hồi khiêm tốn của xuất khẩu có thể được duy trì trong những tháng tới nhờ tăng trưởng cơ sở thấp. Năng lực sản xuất cao hơn nhờ dòng vốn FDI, lượng hàng tồn kho giảm ở các nước phát triển thị trường, ổn định nhu cầu điện tử toàn cầu và tăng dần các lô hàng trước cuối năm mùa mua sắm là những yếu tố có thể thúc đẩy sự phục hồi xuất khẩu.

Chúng tôi nâng dự báo lạm phát năm 2023 lên +3,4% (so với +2,8% trước đó). Lạm phát tiêu đề có thể sẽ ở lại tăng cao trong quý 4, do áp lực do chi phí vận tải tăng cao và hiện tượng thời tiết El Nino, có thể làm tăng giá lương thực.

Trường hợp cơ bản, theo chúng tôi là NHNN sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách vì áp lực ngoại hối hạn chế ngân hàng trung ương cắt giảm thêm. Tiền đồng đã mất giá cùng với các đồng tiền châu Á khác do lợi suất trái phiếu Mỹ tăng cao, làm tăng giá đồng bạc xanh.

Hiện NHNN đã phát hành tín phiếu kỳ hạn 28 ngày để hấp thụ thanh khoản dư thừa trong hệ thống ngân hàng và nâng lãi suất liên ngân hàng nhằm thu hẹp chênh lệch lãi suất so với Mỹ.

Chúng tôi không mong đợi sự lặp lại của tháng 9 năm ngoái, khi NHNN buộc phải tăng lãi suất trong bối cảnh tỷ giá hối đoái tăng. Việc tăng lãi suất sẽ có nguy cơ làm chệch hướng quá trình phục hồi kinh tế, ưu tiên hàng đầu của các nhà hoạch định chính sách.

Chúng tôi cho rằng lạm phát gia tăng dường như không phải là mối lo ngại lớn vì lạm phát vẫn đang trên đà tiến triển tốt dưới mục tiêu 4,5% của NHNN cho cả năm. Thay vào đó, vẫn còn áp lực từ chính phủ để cắt giảm chính sách lãi suất hơn nữa, trong nỗ lực đẩy tăng trưởng GDP đến gần hơn với mục tiêu 6,5%.