Gửi bình luận
Với việc đề cử danh sách trọng tài viên và hòa giải viên theo UNCLOS 1982, Việt Nam đã khẳng định sẵn sàng các biện pháp pháp lý.
Mới đây, Việt Nam đã đề cử các trọng tài viên và hòa giải viên nhằm thực hiện quyền và nghĩa vụ của các quốc gia thành viên Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982.
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung (thứ ba từ trái qua) cùng các chuyên gia được đề cử vào danh sách trọng tài viên và hòa giải viên theo UNCLOS 1982 hôm 27/7/2020 - Ảnh: TG&VN
Theo đó, quyết định đề cử trọng tài viên và hòa giải viên theo UNCLOS 1982 đã được Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hoài Trung trao cho 4 hoà giải viên là ông Phạm Quang Hiệu, Trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao; Đại sứ Huỳnh Minh Chính, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia, Bộ Ngoại giao; Đại sứ Nguyễn Thị Thanh Hà, nguyên Vụ trưởng Vụ Luật pháp và Điều ước quốc tế, Bộ Ngoại giao và Đại sứ Nguyễn Quý Bính, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia, nguyên Vụ trưởng Vụ Luật pháp và Điều ước quốc tế, Bộ Ngoại giao.
Các trọng tài viên được đề cử bao gồm PGS.TS. Nguyễn Hồng Thao, Học viện Ngoại giao, thành viên Ủy ban Pháp luật quốc tế của Liên hợp quốc, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia; PGS.TS. Nguyễn Thị Lan Anh, Học viện Ngoại giao; TS. Nguyễn Đăng Thắng, Vụ trưởng, Ủy ban Biên giới quốc gia, Bộ Ngoại giao, thành viên Tòa trọng tài thường trực quốc tế và PGS. Robert Beckman, Giám đốc Chương trình Luật và Chính sách Đại dương, Trung tâm Luật quốc tế, Đại học Quốc gia Singapore.
Việt Nam kiên định "đấu tranh" bằng pháp lý...
Vậy, Luật Biển nói chung và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982) nói riêng có vị trí, vai trò như thế nào trong đấu tranh bảo vệ các vùng biển thuộc chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam? Trong bài chia sẻ với TG&VN, TS Phạm Lan Dung, Tổng Thư ký Hội Luật quốc tế Việt Nam (VSIL) đã làm rõ vấn đề này.
TS Phạm Lan Dung cho biết, UNCLOS 1982 là một điều ước quốc tế quan trọng nhất trong lĩnh vực Luật Biển. Cũng như các ngành luật quốc tế khác, Luật Biển quốc tế gồm các nguồn chính thức như điều ước quốc tế, tập quán quốc tế, các nguyên tắc cơ bản của pháp luật và các nguồn bổ trợ như phán quyết của các tòa án quốc tế và học thuyết của các học giả có uy tín nhất.
Tàu Hải Dương 08 của Trung Quốc xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Đặc biệt, Phần 15 của Công ước được dành riêng cho các quy định về giải quyết tranh chấp biển. Bên cạnh các quy định chung về việc sử dụng các biện pháp hòa bình giải quyết tranh chấp, Mục 2 của Phần XV quy định về các thủ tục bắt buộc trong việc giải quyết tranh chấp biển dẫn đến các quyết định mang tính ràng buộc đối với các quốc gia thành viên Công ước.
"Việc tham gia UNCLOS 1982, trước tiên giúp cho Việt Nam có cơ sở pháp lý vững chắc để quy định các vùng biển thuộc chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam cũng như bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở những vùng biển này. Trở thành thành viên của Công ước cũng giúp Việt Nam được hưởng các quyền, kèm theo là các nghĩa vụ trong việc khai thác và sử dụng biển nói chung.
Việc tham gia tích cực, chủ động và tuân thủ nghiêm túc UNCLOS 1982 – một điều ước quốc tế có tầm quan trọng chỉ đứng thứ 2 sau Hiến chương Liên hợp quốc còn góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế đa phương, cũng như ở khu vực và trong các quan hệ song phương". - TS Phạm Lan Dung nói.
Theo TS Phạm Lan Dung, để bảo vệ các vùng biển thuộc chủ quyền và quyền chủ quyền, trước tiên, đa số các quốc gia đều cố gắng quy định các vùng biển của mình phù hợp với UNCLOS 1982. Việc tuân thủ các quy định của Công ước về phạm vi các vùng biển và quy chế pháp lý của các vùng biển là nền tảng vững chắc giúp các quốc gia bảo vệ quyền và lợi ích của mình theo Công ước.
Khi có tranh chấp nảy sinh, trước tiên các quốc gia cần sử dụng biện pháp đàm phán/ trao đổi quan điểm. Trên thực địa những nơi có tình huống tranh chấp, có hành vi vi phạm chủ quyền, quyền chủ quyền, các bên cần kiềm chế, thực hiện các biện pháp kiên quyết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình nhưng phải đảm bảo tuân thủ các quy định của UNCLOS 1982 và luật pháp quốc tế nói chung về hòa bình giải quyết tranh chấp quốc tế, không đe dọa sử dụng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.
Đánh giá về sự chuẩn bị pháp lý của Việt Nam cũng như các nước trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ trên Biển Đông, TS Phạm Lan Dung cho rằng, các biện pháp pháp lý, cụ thể là việc giải quyết tranh chấp ở các tòa án, tòa trọng tài quốc tế là một trong các biện pháp hòa bình giải quyết tranh chấp quốc tế được quy định tại Điều 33 Hiến chương Liên hợp quốc, tại Mục 2 phần XV UNCLOS 1982. Hòa bình giải quyết tranh chấp là một trong các nguyên tắc cơ bản của Luật quốc tế và là nghĩa vụ mà các quốc gia phải tuân thủ.
Các nước trong khu vực đã nhiều lần sử dụng hiệu quả và thành công các tòa án, tòa trọng tài quốc tế để giải quyết tranh chấp biển giữa các quốc gia. Tranh chấp chủ quyền lãnh thổ cũng được các nước trong khu vực đưa ra giải quyết tại các tòa án quốc tế nhưng vấn đề chủ quyền lãnh thổ cần có sự đồng thuận đưa ra tòa của tất cả các bên trong tranh chấp.
"Việc tiếp cận theo tinh thần thượng tôn pháp luật, việc sử dụng các biện pháp pháp lý đem đến những lợi ích to lớn cho tất cả các quốc gia trong tranh chấp, cho dù phán quyết có nghiêng về bên nào. Tuy nhiên, cũng có những thách thức nhất định đối với việc sử dụng các biện pháp pháp lý.
Bất cứ quốc gia nào, đều cần cân nhắc thận trọng các khía cạnh có thể ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia một cách tổng thể để đưa ra quyết định có sử dụng biện pháp pháp lý hay không và cần có quyết tâm cao của nhà nước cũng như xã hội. Các vấn đề pháp lý phức tạp luôn đòi hỏi sự chuẩn bị rất kỹ lưỡng, sự tham gia của đội ngũ chuyên gia pháp lý chuyên môn cao cũng như cần sự chuẩn bị để quản trị kỳ vọng". - Tổng Thư ký VSIL nói.[2]
Liên quan đến vấn đề này, ông Gregory Poling - Giám đốc của Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) cho biết, thông qua việc đề cử, Việt Nam muốn thể hiện cam kết với UNCLOS. Đồng thời, ông Gregory Poling cũng cho rằng đây là tín hiệu ngầm Việt Nam muốn gửi đến Trung Quốc trong việc tính đến khả năng hòa giải bắt buộc.
Đồng quan điểm, Tiến sĩ Hosoda Takashi, chuyên gia an ninh châu Á tại Đại học Charles (CH Séc) nhận định, đây là bước đi cho thấy Việt Nam dần hội nhập quốc tế trong lĩnh vực pháp lý nhằm đối phó với mưu lược của Trung Quốc ở Biển Đông.
"Tôi đánh giá cao bước đầu tiên của Việt Nam để củng cố sự hiện diện của quốc gia trong lĩnh vực pháp lý. Sự đóng góp về mặt pháp lý này là rất quan trọng để nâng cao uy tín của Việt Nam trên thế giới và là nền tảng để Việt Nam hướng đến các mục tiêu như đề cử các thẩm phán cho ITLOS, ICJ hoặc PCA”, Tiến sĩ Hosoda Takashi cho hay.
Theo ông Hosoda Takashi: "Đây là bước quan trọng, cần thiết để chống lại “Tam chiến pháp” (thuyết “Ba cuộc chiến”) mà Trung Quốc đã vạch ra, gồm chiến tranh dư luận, chiến tranh tâm lý và chiến tranh pháp lý. Để bảo đảm chủ quyền và lợi ích quốc gia, Việt Nam nên áp dụng chiến tranh đối xứng, chống lại cách tiếp cận của Bắc Kinh với các biện pháp tương tự”. [3]
Trong khi đó, huyên gia Việt Hoàng - nhà nghiên cứu Biển Đông (đến từ Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, còn quá sớm để nói về kịch bản đó. “Việc đề cử, giới thiệu những nhân vật có khả năng tham gia vào cơ quan UNCLOS 1982 không có nhiều liên quan đến việc khởi kiện hay không khởi kiện về vấn đề Biển Đông. Bởi vì việc khởi kiện lên cơ quan tòa án quốc tế có người Việt Nam trong đó đi chăng nữa cũng sẽ phải tiến hành theo thủ tục quy định”, chuyên gia Biển Đông phân tích.
Theo vị chuyên gia này, gần đây, UNCLOS 1982 mở thêm chi nhánh ở Singapore, theo đó phía Việt Nam được quyền giới thiệu những nhân vật có khả năng tham gia vào cơ quan quốc tế này. Trong đề cử lần này, Việt Nam có 4 hòa giải viên, 4 trọng tài viên. Hầu hết là những người được đào tạo ở nước ngoài, có kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp lý và đa phần từng công tác trong Bộ Ngoại giao.
"Việc Việt Nam đưa ra danh sách đề cử chứng minh một điều rằng, Việt Nam đang hội nhập với quốc tế. Việt Nam cũng cần phải tính đến việc đưa người vào các cơ quan quốc tế, cơ quan tài phán như vậy trong thời gian tới. Một mặt là để Việt Nam dần hội nhập với quốc tế, mặt khác là để chứng tỏ người Việt Nam có thể tham gia được nhiều vấn đề, có nhân lực được đào tạo bài bản.”, chuyên gia Việt Hoàng cho hay.[4]
-----------------------------------------------------
Tài liệu tham khảo:
[1] https://enternews.vn/bao-ve-chu-quyen-o-bien-dong-viet-nam-thuc-thi-quyen-cua-thanh-vien-unclos-180928.html
[2] http://phambinhminh.chinhphu.vn/Home/Khi-can-Viet-Nam-san-sang-cac-bien-phap-phap-ly/20198/23177.vgp
[3] https://vtc.vn/chuyen-gia-sau-de-cu-trong-tai-vien-viet-nam-co-the-co-tham-phan-theo-unclos-ar568744.html
[4] https://vtc.vn/de-cu-trong-tai-vien-theo-unclos-1982-buoc-di-phap-ly-moi-cua-viet-nam-ar568102.html
Có thể bạn quan tâm
05:00, 11/09/2020
14:10, 09/09/2020
06:15, 08/09/2020
06:21, 07/09/2020
13:09, 06/09/2020
