Bầu cử giữa kỳ Mỹ: Đảng Cộng hòa sẽ đảo ngược thế cờ?

>> Nguy cơ "đứt gãy" viện trợ của Mỹ cho Ukraine sau bầu cử giữa kỳ

Người dân bỏ phiếu sớm trong cuộc bầu cử giữa kỳ Mỹ ở Orlando, bang Florida, ngày 7/11. Ảnh: AFP.

Sau 2 năm đảng Dân chủ kiểm soát Quốc hội, sự thay đổi trong Hạ viện hoặc Thượng viện - hoặc cả hai - sẽ đẩy nhiệm kỳ Tổng thống của ông Joe Biden sang một giai đoạn hoàn toàn mới. Mặc dù bản thân ông Biden đã đưa ra những dự đoán lạc quan trong những ngày cuối cùng của chiến dịch bầu cử, nhưng thực tế đang đặt ra cho Đảng Dân chủ nhiều thách thức.

Các cố vấn của Tổng thống Biden cũng thừa nhận rằng họ không nhìn thấy con đường khả thi để đảng Dân chủ nắm giữ đa số tại Hạ viện. Theo các kết quả thăm dò dư luận mới nhất, đảng Cộng hòa gần như chắc chắn sẽ giành lại quyền kiểm soát Hạ viện, trong khi cuộc đua tại Thượng viện quay trở lại tỷ lệ 50/50.

Trên thực tế, nhiều nhà quan sát cho rằng, cuộc đua vào Hạ viện đang ngày một trở nên gay cấn hơn. Tuy nhiên, cơ hội để đảng Dân chủ lật ngược tình thế và giành chiến thắng không cao. Điều này do nền chính trị Mỹ dường như luôn tồn tại một "quy luật sắt” bất thành văn: Đảng của Tổng thống đương nhiệm thường mất ghế Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ.

Các đảng viên Cộng hòa đã tuyên bố rõ ràng rằng nếu họ nắm quyền kiểm soát Quốc hội, Tổng thống Biden sẽ phải đối mặt với các cuộc điều tra nhắm vào cá nhân ông, Nhà Trắng và thậm chí cả các thành viên trong gia đình Tổng thống.

Các nhà lập pháp đảng Cộng hòa bao gồm các Hạ nghị sĩ James Comer và Jim Jordan, những người có khả năng sẽ trở thành người đứng đầu các Ủy ban Giám sát Hạ viện và Tư pháp, đang sẵn sàng tiến hành một số các cuộc điều tra về một loạt vấn đề, từ các giao dịch kinh doanh của con trai ông Biden, hoặc các cáo buộc như sự can thiệp của FBI và Bộ Tư pháp; về nguồn gốc của đại dịch Covid-19.

>> Bầu cử giữa kỳ Mỹ tác động thế nào đến quan hệ Mỹ - Trung?

Một điểm bỏ phiếu sớm ở Mỹ. Ảnh: Getty

Bên cạnh đó, những ưu tiên của đảng Dân chủ như quyền phá thai, đối phó với biến đổi khí hậu và kiểm soát súng đạn chặt chẽ hơn sẽ ngay lập tức bị gạt sang một bên nếu đảng Cộng hòa giành được ưu thế tại Hạ viện hoặc cả hai. Hầu hết, thậm chí tất cả các chương trình nghị sự của Tổng thống Biden sẽ bị chặn trong 2 năm còn lại trong nhiệm kỳ của ông Biden.

Tuy nhiên, sẽ không có dự luật nào trở thành luật nếu không được Tổng thống Biden ký thông qua nếu ông sẵn sàng sử dụng quyền phủ quyết của mình. Các dự luật chi tiêu chính phủ, nâng trần nợ công hay việc giải quyết các vấn đề quân sự là cần thiết để chính phủ hoạt động. Những dự luật này có khả năng trở thành tiêu điểm trong các cuộc đàm phán giữa đảng Cộng hòa, đảng Dân chủ và Nhà Trắng.

Đại diện Elise Stefanik của New York, Chủ tịch Hội nghị đảng Cộng hòa tại Hạ viện chia sẻ: "Tôi nghĩ rằng chúng tôi có thể chiến thắng và hơn (đảng Dân chủ) 35 ghế. Điều này sẽ mang lại cho chúng tôi thế đa số lớn nhất kể từ cuộc Đại suy thoái”.

Ngay sau khi có kết quả bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022, sự chú ý của cử tri và thế giới sẽ ngay lập tức chuyển sang năm 2024, khi cuộc chạy đua vào chiếc ghế Tổng thống sẽ được diễn ra.

Trong nhiều tuần qua, Tổng thống Biden và các cố vấn của ông đã duy trì quan điểm rằng ý định của ông Biden cho đến thời điểm hiện tại là sẽ tái tranh cử Tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, họ cũng nói rằng không có quyết định nào là cuối cùng cho đến khi Tổng thống thảo luận về tương lai chính trị của ông với gia đình. Nhưng ông Amy Walter, một nhà phân tích chính trị phi đảng phái nhận định, quyết định tái tranh cử năm 2024 của ông Biden sẽ không chỉ là chuyện gia đình, mà còn có những động lực chính trị mạnh mẽ.

Đầu tiên, quyết định của ông Trump về việc tái tranh cử được cho là một yếu tố quan trọng. Tuy nhiên, các cố vấn của ông Biden tiếp tục tin rằng ông Biden đang có vị thế tốt hơn để đối đầu với người tiền nhiệm của mình và tự tin về một cuộc tranh cử giữa Tổng thống Biden và ông Trump lần thứ hai.

Tuy nhiên, một yếu tố khác cũng không kém phần quan trọng là ý kiến từ đảng viên đảng Dân chủ khi có một số ý kiến cho thấy họ không mong muốn ông Biden tái tranh cử vào năm 2024. Và tổn thất đối với đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử giữa kỳ có khả năng làm gia tăng quan điểm trong nội bộ đảng Dân chủ rằng cần phải có sự thay đổi.