BRICS hướng tới một thế giới đa cực mới

Trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế toàn cầu đang có những biến chuyển sâu sắc, Hội nghị Thượng đỉnh BRICS lần thứ 16, diễn ra tại Kazan, Nga, đã thu hút sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng quốc tế. Hội nghị lần này không chỉ là một trong những sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử BRICS, với sự tham gia của hơn 35 quốc gia và 22 nguyên thủ, mà còn là một minh chứng rõ nét cho tầm nhìn xây dựng một trật tự thế giới đa cực. Với những động thái chiến lược và các sáng kiến quan trọng được đề xuất, BRICS đang nỗ lực mở ra một chương mới, nơi các quốc gia đang phát triển có tiếng nói mạnh mẽ hơn trong các vấn đề toàn cầu.

BRICS đã khẳng định mong muốn tạo dựng một cấu trúc toàn cầu công bằng và bao trùm. Trong bối cảnh Mỹ và phương Tây vẫn giữ vai trò chủ đạo, BRICS đã thể hiện rõ quan điểm hướng tới một hệ thống quyền lực mới, nơi mọi quốc gia đều có cơ hội phát triển mà không bị phụ thuộc vào các trung tâm quyền lực truyền thống. Mục tiêu của BRICS là xây dựng một không gian hợp tác mà tại đó, các quốc gia đang phát triển có thể tăng cường sức mạnh kinh tế, chính trị và văn hóa, đồng thời hạn chế những áp lực từ các tổ chức tài chính và ngoại giao do phương Tây kiểm soát.

Tại Hội nghị Thượng đỉnh BRICS lần thứ 16, một trong những điểm nhấn nổi bật là quyết định mở rộng số lượng thành viên và thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với các quốc gia đang phát triển khác. BRICS cho rằng giai đoạn Hoa Kỳ trở thành cường quốc dẫn đầu đã và đang trong quá trình chuyển dịch sang một kỷ nguyên mới. Động thái này nhằm củng cố sức mạnh của khối và mở rộng tầm ảnh hưởng của BRICS trên trường quốc tế, tạo nền tảng cho một hệ thống đa phương mới, nơi các quốc gia thành viên có thể hợp tác và phát triển trong các lĩnh vực kinh tế, chính trị và xã hội. Điều này không chỉ thúc đẩy giao thương và hợp tác nội khối mà còn củng cố liên kết chính trị và tài chính của BRICS, giảm sự phụ thuộc vào hệ thống do phương Tây chi phối.

Bà Kelly Bogdanova, Phó Chủ tịch Tập đoàn Tư vấn danh mục đầu tư (Hoa Kỳ), cho rằng sức mạnh kinh tế của BRICS đang tăng trưởng mạnh mẽ, thể hiện qua tỷ lệ GDP toàn cầu tính theo sức mua ngang giá. Vào năm 2017, GDP của BRICS lần đầu tiên ngang bằng với G7 ở mức 32% GDP toàn cầu. Đến năm 2023, GDP của G7 giảm xuống còn 29,5% GDP toàn cầu, trong khi GDP của khối BRICS đã đạt mức 35,8% GDP toàn cầu. Theo dự báo của IMF, tỷ lệ này của BRICS sẽ tăng lên 38% vào năm 2029. Điều này cho thấy tiềm năng vượt trội của BRICS, thúc đẩy họ phát triển các cơ chế và sáng kiến kinh tế tự chủ nhằm mở rộng ảnh hưởng toàn cầu.

Ngoài ra, BRICS đã đề xuất thành lập Sàn Giao dịch Ngũ cốc để đảm bảo an ninh lương thực cho các quốc gia thành viên, nhằm giảm thiểu những tác động tiêu cực từ biến động giá ngũ cốc trên các sàn giao dịch phương Tây. Đây không chỉ là một nỗ lực nhằm tăng cường tự chủ về lương thực mà còn phản ánh cam kết của BRICS trong việc xây dựng một hệ thống thương mại công bằng và bình đẳng.

Với sự hỗ trợ của sàn giao dịch này, các thành viên BRICS có thể giao dịch ngũ cốc bằng đồng nội tệ của từng quốc gia, giảm rủi ro tài chính từ sự biến động của đồng USD, đồng thời tạo ra một thị trường ngũ cốc ổn định hơn. BRICS hiện đang sản xuất khoảng 40% đến 54% nguồn cung ngũ cốc toàn cầu và chiếm 45% dân số thế giới. Nguồn lực này tạo nền tảng để các thành viên có thể thiết lập một thị trường ngũ cốc độc lập, đồng thời hỗ trợ thương mại bằng đồng nội tệ nhằm giảm bớt rủi ro tỷ giá.

Theo bà Kelly Bogdanova, một điểm sáng khác của hội nghị BRICS năm nay là đề xuất phát triển một hệ thống thanh toán nội khối dựa trên công nghệ blockchain, cho phép các quốc gia thành viên thực hiện các giao dịch thương mại mà không phụ thuộc vào SWIFT – hệ thống thanh toán quốc tế do phương Tây kiểm soát. Hệ thống thanh toán này không chỉ bảo đảm tính minh bạch, hiệu quả, và bảo mật cao mà còn tạo điều kiện thuận lợi để BRICS ứng phó với những biện pháp trừng phạt tài chính đơn phương.

“Nếu được thực hiện, đây sẽ là bước tiến đột phá, mở ra một kỷ nguyên mới về tài chính cho các quốc gia BRICS và là tiền đề cho một hệ thống tài chính đa cực, độc lập với các cơ chế truyền thống. Tuy nhiên, các quan chức BRICS cũng nhấn mạnh rằng hệ thống này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia tài chính, công nghệ và pháp lý để phát triển một nền tảng có khả năng vận hành thực tiễn và đáp ứng được nhu cầu kinh tế của tất cả các nước thành viên”, bà Kelly Bogdanova nhấn mạnh.

Ngoài các sáng kiến kinh tế, hội nghị còn nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác chiến lược trong các lĩnh vực như năng lượng, công nghệ, và môi trường. Các thành viên BRICS đã đạt được đồng thuận về việc đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân, phát triển nguồn năng lượng tái tạo, và xây dựng các hành lang vận chuyển chiến lược, nhằm bảo đảm an ninh năng lượng và ổn định kinh tế. Đồng thời, BRICS cũng đặt mục tiêu mở rộng các lĩnh vực mới như trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng và hệ thống giao dịch carbon. Những lĩnh vực này không chỉ mang lại tiềm năng kinh tế mà còn củng cố vị thế của BRICS trong nền kinh tế toàn cầu.

Bà Kelly Bogdanova cho rằng Hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 16 không chỉ là một diễn đàn hợp tác kinh tế mà còn là một bước ngoặt quan trọng, đánh dấu sự khẳng định của các quốc gia đang phát triển trong việc hình thành một trật tự toàn cầu mới. Sự phát triển của BRICS không chỉ tạo điều kiện cho các quốc gia thành viên phát triển bền vững mà còn đóng góp vào việc tạo lập một cấu trúc toàn cầu mà tại đó, các quốc gia có thể phát triển mà không phải tuân theo những quy định áp đặt từ các cường quốc truyền thống. BRICS không chỉ đại diện cho một mô hình hợp tác linh hoạt mà còn thể hiện sự đoàn kết và khả năng thích ứng của các quốc gia với hệ thống kinh tế và chính trị đa dạng.