CPTPP có thuận lợi trên con đường phê chuẩn?

CPTPP liệu có thuận lợi trên con đường phê chuẩn để chính thức đi vào thực thi?

Nhật Bản, nước dẫn đầu nỗ lực khôi phục TPP sau khi Mỹ rút lui hồi năm ngoái, hy vọng thoả thuận này sẽ có hiệu lực vào năm 2019. Sau khi 11 thành viên còn lại ký Hiệp định ở Chile vào ngày 8 tháng 3, thoả thuận này sẽ tiến tới giai đoạn phê chuẩn ở các nước ký kết.

"Tôi muốn hợp tác chặt chẽ và tích cực để việc thực thi CPTPP được nhanh chóng”, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã nói với Tổng thống Chile Michelle Bachelet trong chuyến thăm Tokyo của bà.

Chính phủ Abe sẽ đệ trình một đề xuất phê chuẩn Hiệp định vào tháng tới cùng với một gói các dự luật có liên quan. Khi Quốc hội Nhật thảo luận bản TPP ban đầu gồm 12 thành viên được ký vào năm 2016, tất cả các đảng đối lập ngoại trừ Nippon Ishin no Kai đã phản đối thỏa thuận này. Sự phản đối tương tự cũng dự kiến sẽ xảy ra lần này vì thỏa thuận mới không khác nhiều so với phiên bản ban đầu.

"Trong bất kỳ trường hợp nào, tôi cũng lo sợ những sai lầm”, một quan chức kinh tế cấp cao của chính phủ Nhật Bản cho biết và nhấn mạnh, Thượng viện và Hạ viện Nhật Bản đã tranh luận về phiên bản ban đầu TPP trong hơn 130 giờ đồng hồ. Nếu CPTPP cũng bị sa lầy trong cuộc tranh luận tương tự, việc thông qua Hiệp định vào cuối tháng 6 như dự kiến có thể sẽ gặp trở ngại.

Với tư cách là "anh cả" của CPTPP, trách nhiệm của Nhật Bản là nhanh chóng phê chuẩn thỏa thuận. "Nhiều quốc gia không muốn trở thành nước đầu tiên phê chuẩn, và họ đang dõi theo Nhật Bản", ông Shiro Armstrong, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Australia - Nhật Bản, Giám đốc Văn phòng Nghiên cứu kinh tế châu Á thuộc Đại học Tổng hợp Australia đánh giá và nhận định, nếu các nhà lập pháp Nhật Bản chậm trễ, họ cũng có thể trì hoãn tiến trình phê chuẩn ở các quốc gia ký kết khác.

Mexico sẽ tổ chức cuộc bầu cử Tổng thống nhiệm kỳ mới tiếp vào tháng 7 sắp tới, một sự kiện có thể dẫn đến sự thay đổi trong chính phủ. Trong khi đó, Canada vốn đã từng trì hoãn thỏa thuận, nhưng hiện chưa rõ liệu Quốc hội Canada có lên kế hoạch phê chuẩn Hiệp định hay không?

Về phía Mỹ, ông Trump cho biết hồi tháng trước rằng, ông đang cân nhắc khởi động lại các cuộc đàm phán về CPTPP. Tuy nhiên, hiện Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ đang bận rộn với việc đàm phán lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) và không có nguồn lực dự phòng dành cho CPTPP. Đó là chưa kể cuộc bầu cử giữa kỳ của Mỹ cũng sẽ diễn ra trong tháng 11 sắp tới. Do đó khả năng Mỹ tham gia trở lại CPTPP trong thời gian trước mắt là chưa cao.

"Khả năng Mỹ tiến tới tham gia lại vào CPTPP sẽ chỉ có thể diễn ra sau cuộc bầu cử giữa kỳ”, một quan chức chính phủ Nhật Bản cho biết.