Dự án đầu tư công - thước đo năng lực cán bộ

>> Cần làm rõ trách nhiệm việc chậm giải ngân vốn đầu tư công!

Dù là bất cứ hình thái tổ chức xã hội - chính trị nào, ngoài phần thu thuế để lấy nguồn kinh phí duy trì chế độ, thì phần thuế đáng kể được tái đầu tư qua các dự án đầu tư công, mà phần lớn là dự án cơ sở hạ tầng.

Các dự án này để phục vụ đại đa số quần chúng nhân dân, tạo kích thích tăng trưởng kinh tế, cũng như đảm bảo các mục tiêu về an ninh, quốc phòng.

Do vậy việc kiểm soát, thực hiện các dự án đầu tư công rất quan trọng, cấp thiết đối với xã hội. Nếu như dự án được phê duyệt, cấp đủ ngân sách mà việc thực hiện bị chậm trễ, có thể đánh giá năng lực cán bộ phụ trách dự án có vấn đề.

Khả năng giải ngân nhanh, đúng mục đích, chính xác mục tiêu, không xảy ra thất thoát, lãng phí chứng tỏ cán bộ quản lý có năng lực làm việc tốt. Còn chậm trễ hay thậm chí phải hoàn vốn lại ngân sách với đủ thứ “lý do to hơn cụ thể” thì không thể chấp nhận.

Anh thắng anh không cần phải giải thích, anh thua chẳng ai muốn nghe anh giải thích. Với các dự án đầu công phải có sự căng thẳng đến quyết liệt, dám làm, dám chịu thì mới đảm bảo dự án thành công.

Hiện trạng như báo cáo của đoàn giám sát Quốc hội thì còn hàng ngàn dự án đầu tư công chậm tiến độ và có xu hướng cứ tăng dần qua các năm. Cao điểm là năm 2020, 2021, mỗi năm có tới gần hai ngàn dự án chậm tiến độ.

Ngoài nguyên nhân bất khả kháng do dịch bệnh COVID-19 thì vẫn là các căn bệnh cũ: Nào chậm giải phóng mặt bằng, câu giờ chờ đội vốn, nào đánh võng đấu thầu...

Tuyến đường sắt Nhổn - ga Hà Nội, tuyến đường sắt đô thị số 2 đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo (Hà Nội), tuyến Bến Thành - Suối Tiên là ví dụ. Lạ cái là các dự án này nằm ngay tại trung ương, trung tâm, nơi có các cấp thẩm quyền có thể nhanh chóng đưa ra quyết định chứ không phải là vùng sâu, vùng xa; thế mà các dự án cứ rối như tơ vò, giải pháp cứ nửa vời, nên cứ bùng nhùng như lưới rách.

Chỉ khổ người dân phải đi lại gần khu vực công trình thi công, ngắm dự án treo mỏi cổ do đường tắc. Dòng kinh phí bị tắc nghẽn gây thiệt hại cho ngân sách, rồi đến khi quy trách nhiệm thì đổ lỗi vòng vo, đổ cho tập thể.

>> Chậm giải ngân đầu tư công do vướng thủ tục... "đấu giá đất"

>> Nguyên nhân dẫn đến chậm giải ngân vốn đầu tư công?

>> Điều chuyển hơn 31.000 tỷ vốn đầu tư công trung hạn làm 2 dự án vành đai

Có những điều khó nói trong dự án nằm chính trong ngay ban quản lý dự án, đó là tư tưởng sợ làm bị sai, trở thành “củi” vào “lò”. Trong khi đó, thói quen "ăn" phần trăm hoa hồng, lại quả từ các dự án dường như luật bất thành văn.

Giá giải phóng mặt bằng thì thay đổi theo thị trường, cơ bản tính theo trượt giá, lạm phát nên càng để lâu càng bị tăng chi phí, bắt buộc phải đội vốn, phải xin thêm, chờ các ban bệ phê duyệt.

Các doanh nghiệp tổng thầu đi thuê thầu phụ, nếu thanh toán chậm trễ, phải thanh toán lãi suất... Cứ mỗi thứ một ít góp vào vốn bị đội lên, làm thì lỗ, xin thì lại đợi phê duyệt. Càng lấn cấn càng rối, mở rộng vòng tròn xoáy trôn ốc của sự chậm trễ.

Chưa kể hàng loạt dự án dính sai phạm, số người bị đưa ra xét xử tới 1.086 trường hợp với số tiền thất thoát khoảng 31.795 tỷ đồng. Nếu chia bình quân đầu người thì một phạm nhân đã gánh tầm 30 tỷ tiền tham ô, quả là con số khổng lồ.

Thủ tướng Chính phủ nhiều lần hối thúc tiến độ các dự án đầu tư công, nhưng có vẻ ngoài tỉnh Quảng Ninh thì các nơi khác vẫn còn chậm chạp.

Khi khảo sát công ty cổ phẩn gang thép Thái Nguyên và dự án Nhiệt điện Thái Bình 2…, Thủ tướng đã phê bình chỉ ra yếu kém, chậm tiến độ hay thiệt hại cho ngân sách nhà nước.

Chủ nhiệm Ủy ban tài chính ngân sách Quốc hội nói rõ: “Đối với các dự án sử dụng vốn đầu tư công dở dang không thể tiếp tục thực hiện hoặc thấy rõ không hiệu quả cần sớm đánh giá, dừng thực hiện”.

Chỉ đạo rõ ràng quyết liệt đấy, nhưng không thể để các cán bộ phụ trách dự án “bỏ của chạy lấy người”. Cơ quan điều tra cần vào cuộc, kiểm kê tài sản, thanh tra lại các khoản chi, kiểm toán lại toàn bộ chứng từ chi phí của dự án. Đối chiếu dự toán, xác minh tính hợp pháp của hóa đơn chứng từ.

Làm rõ và minh bạch chắc chắn nhân dân sẽ ủng hộ nhiệt liệt.

Hãy giao việc quản lý dự án cho cán bộ có đủ tâm, tầm, tài, người dám làm, dám chịu, không sợ thế lực nào, ngoài pháp luật và lương tâm trách nhiệm.

Nếu cán bộ có năng lực, giải ngân sớm, công trình đúng tiến độ phải động viên khen thưởng xứng đáng và kịp thời. Dùng chính kết quả để làm thước đo đánh giá cất nhắc, bổ nhiệm cán bộ, chắc chắn tình hình thực hiện dự án đầu tư công sẽ có nhiều chuyển biến tốt.