Dự án sân bay Long Thành: Bài toán về vốn phải đi trước một bước

Phương án kiến trúc hoa sen cách điệu của nhà ga hành khách, Cảng hàng không quốc tế Long Thành

Có thể nói, Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không Long Thành được xem như siêu dự án vì suất đầu tư cho dư án này khá lớn. Nếu chỉ tính riêng cho giai đoạn 1 thì Cảng hàng không quốc Long Thành thì nhu cầu vốn đã lên tới hơn 111.600 tỷ đồng (tương đương 4,7 tỷ USD).

Do đó, bài toán về vốn cần phải đi trước một bước để tránh tình trạng đôi vốn như một số dự án lớn mà chúng ta đã từng mắc phải, và dự án đường sắt đô thị là một ví dụ điển hình.

Nếu như theo báo cáo dự án tiền khả thi mà ACV đã gửi cho Bộ GTVT để báo cáo Thủ tướng và trình Quốc hội thì: Dự kiến, từ nay đến năm 2025, ACV bố trí được vốn chủ sở hữu 36.607 tỷ đồng (khoảng 1,5 tỷ USD), chiếm 37% tổng vốn đầu tư dự án này. Như vậy số tiền còn lại ACV sẽ phải đi vay của các tổ chức tín dụng chính là mấu chốt của vấn đề.

Do đó, vấn đề tài chính chính là tiêu chí để các cơ quan chức năng rà soát và kiểm soát chặt chẽ trước khi quyết định để tránh rủi ro, cụ thể:

Thứ nhất, căn cứ theo báo cáo của ACV, với số vốn ACV phải đi vay khoảng hơn 2,6 tỷ USD, và đơn vị này đã khẳng định: “ACV đã làm việc với các ngân hàng trong nước và quốc tế, các quỹ đầu tư và và ký các biên bản thoả thuận hợp tác về thu xếp vốn với tổng giá trị đề xuất hơn 5 tỷ USD, thời gian vay 15 năm, thời gian ân hạn 5 năm, lãi suất trung bình dự kiến khoảng 5-5,5%/năm mà không có bão lãnh của Chính phủ”.

Với thông tin này được xem như là tín hiệu vui, tuy nhiên, bên cạnh đó cũng cần phải có sự giám sát chặt chẽ của Chính phủ và Quốc hội về vấn đề này.

Thứ hai, theo phương án tài chính của ACV, nếu được giao là nhà đầu tư, khai thác, hàng năm ACV sẽ có thêm nguồn thu từ 2.390-4.780 tỷ đồng (tương đương 100-200 triệu USD) để nộp ngân sách Nhà nước hoặc tích lũy đầu tư phát triển các cảng hàng không như Rạch Giá, Cà Mau, Côn Đảo, Điện Biên, Nà Sản, Lai Châu… phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, an ninh quốc phòng theo chủ trương của Đảng, Nhà nước.

“Báo cáo nghiên cứu khả thi của nhóm tư vấn và của ACV cho thấy, dự án sẽ thu hồi vốn trong vòng 12 năm 10 tháng. Những chỉ số về phương án tài chính hết sức khả thi bởi theo kế hoạch 2025 đưa vào khai thác thì lượt khách thông qua đã đạt 22-23 triệu (so với công suất thiết kế giai đoạn 1 là 25 triệu khách). Chưa kể, nguồn doanh thu từ dịch vụ hàng không, đặc biệt là dịch vụ phi hàng không tại nhà ga ở các sân bay lớn trên thế giới có lợi nhuận chiếm tới 83%,”.

Như vậy, căn cứ vào phương án tài chính mà ACV đã đưa ra tạm xem là hợp lý. Tuy nhiên vấn đề này phải được kiểm chứng và đánh giá lại của các cơ quan quản lý nhà nước, trong đó, yếu tố chủ quan và khách quan phải được nhìn nhận một cách cẩn trọng, thực tế, để dự án Sân bay quốc tế Long Thành giai đoạn 1trở thành dự án tiền khả thi đi vào hiện thực.

Thứ ba, trong trường hợp ACV được giao làm nhà đầu tư, khai thác Cảng thì đơn vị này phải cam kết với Chính phủ về công tác thiết kế kỹ thuật để đảm bảo có thể khởi công vào đầu năm 2021 và hoàn thành vào năm 2025.

Song song đó, các thủ tục đầu tư cần phải được thực hiện một cách đồng bộ, đúng quy định, cụ thể: ACV phải thực hiện đầu tư xây dựng tuân thủ theo quy định của Luật Đấu thầu, Luật Xây dựng và các văn bản pháp luật liên quan.

Do đó, ACV sẽ tiến hành thủ tục đấu thầu lựa chọn tư vấn thiết kế, nhà thầu xây lắp… đảm bảo công bằng, minh bạch, tạo cơ hội tham gia cho các doanh nghiệp có năng lực tham gia thực hiện dự án; qua đó giúp giảm chi phí đầu tư, đem lại lợi ích cho Nhà nước và xã hội.