Khai thác tiềm năng hệ sinh thái carbon xanh tại Đông Nam Á

CẨM ANH• 23/02/2024 04:00

Theo nhiều chuyên gia, các nước Đông Nam Á cần nỗ lực bảo vệ hệ sinh thái biển để khai thác tiềm năng carbon xanh.

>> Đông Nam Á đối mặt với thách thức dân số

Rừng ngập mặn là

Rừng ngập mặn có thể lưu trữ lượng carbon nhiều gấp 5 lần so với rừng nhiệt đới.

Những bãi biển ở Đông Nam Á luôn được coi là điểm thu hút khách du lịch. Nhưng hiếm có ai nhận ra một tiềm năng khác của bờ biển rộng lớn này là khai thác tiềm năng của sinh vật biển trong việc đạt được mức trung hòa carbon.

Theo Bà Siti Maryam Yaakub, Giám đốc cấp cao của Viện Carbon xanh quốc tế có trụ sở tại Singapore, hệ thống đại dương bao gồm các thực vật phù du nhỏ bé có thể lưu trữ lượng carbon nhiều gấp 5 lần so với rừng nhiệt đới, nhưng tiềm năng tự nhiên to lớn của nó đang bị cạn kiệt nhanh chóng.

Carbon xanh là carbon dioxide được hấp thụ bởi các hệ sinh thái đại dương và ven biển. Đông Nam Á là một trong những nơi có hệ sinh thái carbon xanh lớn nhất. Nhưng khu vực này cũng đang phải chịu tổn thất lớn do hoạt động của con người như nuôi trồng thủy sản.

Ở Đông Nam Á, hai hệ sinh thái carbon xanh chiếm ưu thế là rừng ngập mặn và cỏ biển. Rừng ngập mặn thực chất là rừng mọc ở vùng tiếp giáp giữa đất liền và biển, còn cỏ biển là thực vật sống dưới nước phát triển mạnh ở vùng nước lợ và biển nông.

Đặc biệt, Indonesia là quốc gia có hơn 1/3 diện tích rừng ngập mặn trên thế giới, trong khi các khu vực khác ở châu Á - Thái Bình Dương như Papua New Guinea, Philippines và Campuchia cũng có vành đai rừng ngập mặn rộng lớn.

Bà Yaakub cho biết: “Rất nhiều khu rừng ngập mặn ở Sumatra và Java, Indonesia đang nhanh chóng được chuyển đổi sang nuôi tôm và cũng có sự chuyển đổi sang trồng trọt dầu cọ. Các khu vực chưa phát triển cũng chặt phá rừng ngập mặn để làm củi nấu ăn, làm gia tăng tình trạng xói mòn liên tục do tác động của biến đổi khí hậu".

Chuyên gia này cho biết thêm, ngay cả những quốc gia phát triển như Singapore cũng đã mất đi nhiều vùng rừng ngập mặn trong những năm qua do việc thu hồi đất cho các dự án đô thị hóa. Trong khi đó, Myanmar và Indonesia nằm trong số những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi tốc độ tăng dân số cao.

Hiện nay, khoảng 71 quốc gia có ba nguồn carbon xanh giàu nhất – rừng ngập mặn, thảm cỏ biển và đầm lầy muối, nhưng chỉ một nửa trong số các quốc gia này đưa các giải pháp bảo vệ sinh thái ven biển vào chương trình "Đóng góp do quốc gia tự quyết định" (NDC).

>> Đông Nam Á thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi sang năng lượng sạch

Indonesia

Indonesia là quốc gia có hệ sinh thái biển tiềm năng trong việc khai thác carbon xanh

Được biết, NDC là một chương trình hành động về khí hậu nhằm cắt giảm khí thải và thích ứng với các tác động của khí hậu. Mỗi bên tham gia Thỏa thuận Paris được yêu cầu thiết lập NDC và cập nhật NDC 5 năm một lần.

Tiềm năng của carbon xanh trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu lần đầu tiên được Ủy ban liên chính phủ của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu công nhận vào khoảng 13 năm trước, sau đó các quốc gia cũng dần công nhận nguồn tài nguyên này kể từ đó.

Ông Souparna Lahiri, Cố vấn cấp cao về chính sách khí hậu và đa dạng sinh học tại Liên minh Rừng toàn cầu nhận định, carbon xanh là một khía cạnh tương đối mới trong lĩnh vực này. Do đó, vẫn cần xây dựng các chính sách để khuyến khích nhiều hơn các hành động bảo vệ và phục hồi các hệ sinh thái carbon xanh.

Viện Carbon xanh quốc tế đang khuyến khích các nước đưa hệ sinh thái carbon xanh vào NDC của họ. Vào tháng 10/2023, Viện đã tổ chức các hội thảo xoay quanh các giải pháp chính sách và tài chính cho carbon xanh với sự hỗ trợ của chính phủ Anh và Ban thư ký biến đổi khí hậu quốc gia Singapore.

Mặc dù đã đạt được một số tiến bộ nhưng ông Lahiri cho rằng, vẫn còn rất nhiều việc phải cần phải làm vì mức độ và tình trạng thực sự của các nguồn tài nguyên như thảm cỏ biển ở một số khu vực vẫn chưa được xác nhận. Bên cạnh đó, các nhà hoạch định chính sách đôi khi không chắc chắn về cách đưa những nguồn tài nguyên này vào mục tiêu chính sách khí hậu của họ, đặc biệt là các nước Đông Nam Á.

“Vì vậy, các quốc gia khác vẫn đang tìm hiểu về nguồn tài nguyên carbon xanh của chính họ và cách họ thực sự có thể đưa nó vào các khoản đóng góp do quốc gia tự quyết định”, ông Lahiri nói thêm.

Theo nhiều chuyên gia, các hệ sinh thái biển là nơi hấp thụ carbon rất tốt và phải được bảo vệ mạnh mẽ hơn. Bằng cách phát triển các nguồn carbon xanh, điều này sẽ giúp giảm lượng carbon từ 40 đến 50 năm sau, đồng thời các nước có đường bờ biển dài như Việt Nam, Thái Lan, Indonesia... cần dẫn đầu nỗ lực nhằm phát triển hệ sinh thái biển để giảm tác động đến môi trường.