Không phải do thuế, phí, vì sao giá vé máy bay vẫn tăng cao?

HẰNG THY• 06/05/2024 15:26

Thời gian qua, giá vé máy bay đã có đợt tăng đột biến, mùa hè 2024 đang đến gần, người dân lo ngại giá vé máy bay tiếp tục tăng cao, sẽ khó mua vé cho cả gia đình đi du lịch, nghỉ dưỡng.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cuối tuần qua đã có văn bản gửi Vụ Vận tải, Cục Hàng không Việt Nam yêu cầu rà soát, kiểm tra giá vé máy bay.

>>Giá vé máy bay tăng cao cản trở hồi phục du lịch

Đoàn kiểm tra gồm 10 thành viên do ông Đỗ Hồng Cẩm, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam làm trưởng đoàn sẽ kiểm tra hoạt động bán vé, kê khai, niêm yết giá vé máy bay tại Vietnam Airlines, Vietjet Air, Bamboo Airways, Vietravel Airlines.

Thời hạn tiến hành kiểm tra là 3 ngày làm việc (từ ngày 7/5/2024 đến ngày 9/5/2024), thời kỳ kiểm tra là từ ngày 1/1/2024 đến ngày ban hành quyết định này và các thời kỳ khác có liên quan đến nội dung kiểm tra.

Người dân lo ngại giá vé máy bay tiếp tục tăng vào dịp cao điểm hè sắp tới.

Trước đó, ngày 3/5, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng đã ký văn bản yêu cầu rà soát, kiểm tra giá vé máy bay. Việc này nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước, kiểm soát chặt giá vé máy bay, góp phần bình ổn giá, đảm bảo hài hòa các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội theo đúng chỉ đạo của Chính phủ.

Theo đó, Bộ GTVT yêu cầu khẩn trương rà soát, kiểm tra ngay công tác bán vé, thực hiện kê khai, niêm yết giá, minh bạch thông tin về giá vé máy bay của các hãng hàng không.

Bộ GTVT cũng yêu cầu Cục Hàng không Việt Nam khẩn trương rà soát, kiểm tra ngay công tác bán vé, thực hiện kê khai, niêm yết giá, công khai, minh bạch thông tin về giá vé máy bay của các hãng hàng không. Trường hợp phát hiện bất thường, kịp thời chỉ đạo, chấn chỉnh và xử lý ngay vi phạm theo thẩm quyền. Đồng thời, tổ chức thanh tra, kiểm tra công tác bán vé, thực hiện kê khai, niêm yết giá của các hãng hàng không, tuyệt đối không để tình trạng tăng giá vé trái quy định.

Bộ GTVT yêu cầu Vụ Vận tải được giao chủ động theo dõi, kịp thời tham mưu cho Bộ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tăng cường công tác kiểm tra hoạt động vận tải, phục vụ hành khách.

Cùng đó, tăng cường các giải pháp phục vụ tốt nhất nhu cầu đi lại của nhân dân, bình ổn giá vé, không để xảy ra tình trạng tăng giá vé trái quy định, đặc biệt là dịp cao điểm hè sắp tới, trên nguyên tắc hài hòa lợi ích, quyền lợi của doanh nghiệp và nhu cầu của người dân. Các đơn vị được yêu cầu khẩn trương triển khai thực hiện, báo cáo Bộ GTVT kết quả thực hiện trước ngày 10/5.

Có thể thấy, giá vé máy bay thời gian gần đây cao hơn so với trước là do nhu cầu đi lại tăng cao, hãng hàng không được nới trần giá vé máy bay, thiếu nguồn cung do đội bay một số hãng bị hao hụt đi.

Nhiều chuyên gia cho rằng, trong những nguyên nhân đẩy giá vé máy bay tăng cao quá mức là do mức thu thuế, phí hiện nay không hề nhỏ, khi các hãng hàng không phải gánh trên 20 loại phí cả trực tiếp và gián tiếp.

Tuy nhiên, ngày 5/5, Bộ Tài chính đã lên khẳng định các khoản phí trong vé máy bay là giá dịch vụ chuyên ngành hàng không, không phải các khoản phí nộp ngân sách.

Trao đổi về các nội dung liên quan đến thuế, phí cấu thành giá vé máy bay, đại diện lãnh đạo Cục Quản lý giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính) cho biết các khoản phí nêu trên là “giá dịch vụ” chuyên ngành hàng không quy định tại Thông tư số 53/2019 của Bộ Giao thông Vận tải. Vị này khẳng định các khoản này không phải là khoản phí thuộc ngân sách Nhà nước theo quy định tại Luật Phí và lệ phí.

>>Giá vé máy bay tăng cao có phải do thuế, phí?

Vậy nếu nguyên nhân không phải là thuế, phí, đâu là lý do khiến vé máy bay tăng cao trong thời gian vừa qua?

Theo Cục Hàng không Việt Nam, đây là xu hướng chung trên thế giới do chịu tác động bởi các nguyên nhân chính như giá nhiên liệu tăng cao; Chênh lệch tỷ giá ngoại tệ; Việc triệu hồi động cơ của Nhà sản xuất Pratt&Whitney (PW) tác động đến việc giảm đội tàu bay khai thác trên thế giới, việc tiếp nhận các tàu bay mới và chi phí bảo dưỡng tàu bay dừng khai thác tăng; Giá thuê tàu bay tăng cao; Tình hình cung cầu vận tải hàng không.

Phân tích từ Cục Hàng không Việt Nam cho thấy, hiện nay, theo số liệu cập nhật của IATA, giá nhiên liệu Jet-A1 khu vực châu Á ngày 26/4 là 100,25 USD/thùng.

Theo tính toán, với biến động của giá Jet A1 và tỷ giá USD/VND, chi phí nhiên liệu tháng 4/2024 của các hãng hàng không tăng 56,55% so với tháng 12/2014 và tăng 74,27% so với tháng 9/2015. Điều này tác động làm tổng chi phí tăng 37,66% so với tháng 12/2014 và tăng 53,24% so với tháng 8/2015 (thời điểm ban hành quy định về khung giá vận chuyển trên chặng bay nội địa). Tháng 4/2024, giá nhiên liệu bay Jet A1 khu vực châu Á là 100,25 USD/thùng, tương đương mức giá giai đoạn tháng 4/2023 (100,17 USD/thùng). Tuy nhiên, tỷ giá giai đoạn tháng 4/2024 (1 USD = 25.454 VND) biến động tăng 8% so với tháng 4/2023 (1 USD = 23.620 VND).

Bên cạnh đó, theo Cục Hàng không Việt Nam, do nhà sản xuất Pratt&Whitney (PW) triệu hồi động cơ PW1100 để kiểm tra và sửa chữa chuyên sâu cũng làm giảm đội tàu bay khai thác. Đến ngày 2/5, tổng số tàu bay của các hãng hàng không Việt Nam là 199 chiếc, giảm 32 tàu bay so với năm 2023. Trong đó, số lượng tàu bay đang khai thác thực tế dao động từ 165-170 tàu bay, giảm khoảng 40-45 tàu bay so với bình quân tàu bay khai thác trong năm 2023.

Theo ông Đinh Việt Thắng - Cục trưởng Hàng không Việt Nam, việc thiếu máy bay có nguy cơ khiến vé máy bay trong dịp cao điểm Hè khan hiếm và đắt đỏ hơn. Ngành Hàng không đang triển khai nhiều giải pháp nhằm đối phó với tình trạng thiếu hụt máy bay trong thời gian gần đây. “Dự báo, phải đến hết năm 2026, thậm chí sang đầu năm 2027, động cơ bị lỗi của các hãng hàng không Việt Nam mới hoàn thành việc khắc phục và trở lại hoạt động bình thường” - ông Thắng nói.

Theo nhận định của PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - giảng viên cao cấp Học viện Tài chính, giá vé máy bay ở Việt Nam hiện nay đang quá cao so với mức thu nhập của người dân. PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, hoạt động hàng không có nhiều vấn đề cần tính toán khoa học để giảm thiểu tối đa chi phí. Cụ thể, cần tính toán kết nối với các công ty du lịch, địa phương, hãng vận tải chuyển tiếp để có mạng lưới phục vụ hành khách, tăng hiệu quả hoạt động. Về phía Nhà nước, mặc dù ngành hàng không đã có bước phục hồi nhưng cơ quan Nhà nước có thể tính toán hỗ trợ để doanh nghiệp hàng không phục hồi và phát triển.