Lĩnh vực sản xuất đối mặt thách thức đầu năm

Suy giảm trong sản xuất và đơn đặt hàng mới

Theo báo cáo từ S&P Global, chỉ số PMI của Việt Nam đã giảm từ mức 50,8 điểm vào tháng 11/2024 xuống 49,8 điểm vào tháng 12/2024, và tiếp tục giảm còn 48,9 điểm trong tháng 1/2025. Sự suy giảm này phản ánh điều kiện kinh doanh trong lĩnh vực sản xuất đang xấu đi, với mức độ suy giảm khiêm tốn nhưng rõ rệt hơn so với giai đoạn khảo sát trước đó.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới tiếp tục giảm. Các công ty đã phản ứng bằng cách cắt giảm việc làm và giảm lượng hàng tồn kho, cả về nguyên vật liệu mua vào và thành phẩm. Đơn đặt hàng mới giảm lần đầu tiên trong bốn tháng vào tháng 1, phản ánh nhu cầu khách hàng yếu. Sự sụt giảm này cũng ảnh hưởng đến đơn đặt hàng xuất khẩu mới, đánh dấu tháng thứ ba liên tiếp giảm.

Theo ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc điều hành một doanh nghiệp sản xuất linh kiện cơ khí tại Hải Phòng, từ cuối năm ngoái đến nay, lượng đơn đặt hàng của doanh nghiệp đã giảm khoảng 15-20%. Đặc biệt, đơn hàng xuất khẩu đi Mỹ và châu Âu bị ảnh hưởng đáng kể do nhu cầu tiêu dùng giảm và các đối tác thắt chặt chi tiêu. Một số khách hàng thậm chí đã hủy hoặc trì hoãn các đơn hàng đã ký trước đó, khiến kế hoạch sản xuất của doanh nghiệp cũng bị xáo trộn.

Trong khi đó, một chủ doanh nghiệp khác trong lĩnh vực sản xuất hàng dệt may cũng chia sẻ, doanh nghiệp cảm nhận rõ rệt sự suy giảm từ quý IV năm ngoái. Đơn hàng từ các đối tác châu Âu giảm đáng kể, trong khi thị trường nội địa cũng không khởi sắc. Điều này khiến nhà máy buộc phải cắt giảm công suất, dẫn đến nhiều hệ lụy khác.

Cũng theo phản ánh từ các doanh nghiệp, có nhiều nguyên nhân, nhưng lớn nhất vẫn là sự suy yếu của kinh tế toàn cầu, khiến nhu cầu tiêu dùng giảm mạnh. Ngoài ra, giá nguyên vật liệu vẫn ở mức cao, khiến chi phí sản xuất bị đội lên. Trong khi đó, khách hàng ngày càng yêu cầu mức giá cạnh tranh hơn, tạo ra áp lực rất lớn cho doanh nghiệp.

Để đối phó với tình trạng này, một số doanh nghiệp buộc phải tinh giản nhân sự tạm thời bằng cách giảm ca làm việc và không gia hạn hợp đồng với lao động ngắn hạn. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng đang tối ưu hóa quy trình sản xuất để giảm chi phí vận hành, đồng thời tìm kiếm các đơn hàng nhỏ hơn để duy trì hoạt động. Trong khi một số doanh nghiệp đang chuyển hướng sang các thị trường ngách hoặc đầu tư vào công nghệ để cải thiện năng suất.

Trên thực tế, việc giảm số lượng đơn đặt hàng mới cũng đã tạo ra một mức độ năng lực dự phòng trong lĩnh vực sản xuất. Do đó, các doanh nghiệp đã có thể giải quyết lượng công việc tồn đọng lần đầu tiên sau tám tháng. Đồng thời, các nhà sản xuất tỏ ra thận trọng trong việc duy trì hàng tồn kho, với lượng hàng tồn kho cả mua vào và thành phẩm đều giảm mạnh. Đặc biệt, mức giảm hàng tồn kho sau sản xuất là nhanh nhất kể từ tháng 7 năm ngoái và là một trong những mức giảm rõ rệt nhất được ghi nhận.

Tuy nhiên, một điểm sáng trong bối cảnh này là tỷ lệ lạm phát chi phí đầu vào đã giảm bớt, tạo điều kiện cho các công ty giảm giá bán nhằm kích thích nhu cầu. Điều này có thể hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc duy trì cạnh tranh và thúc đẩy tiêu thụ trong bối cảnh nhu cầu thị trường yếu.

Triển vọng và dự báo cho năm 2025

Mặc dù đối mặt với những thách thức hiện tại, các nhà sản xuất Việt Nam vẫn lạc quan về triển vọng tương lai. Ông Andrew Harker, giám đốc kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, nhận định: “Các nhà sản xuất hy vọng rằng tình hình sẽ sớm cải thiện và ít nhất là lạc quan hơn so với cuối năm 2024. S&P Global Market Intelligence dự báo sản lượng công nghiệp sẽ tăng trưởng 4,6% vào năm 2025.”

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng môi trường kinh tế toàn cầu đang có nhiều biến động. Các chính sách thương mại mới từ các quốc gia lớn, đặc biệt là Mỹ, có thể ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam. Việc theo dõi sát sao và điều chỉnh chiến lược kinh doanh phù hợp sẽ là yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp sản xuất vượt qua giai đoạn khó khăn này.