Mỗi năm chúng ta mất khoảng 1 tỷ USD từ cảng biển?

LÊ CƯỜNG• 07/08/2020 05:30

Việc thu phí thấp hơn hẳn so với các nước trong khu vực, khiến nguồn thu từ cảng biển của Việt Nam mỗi năm có thể mất hàng tỷ USD.

Những con số chênh lệch

Ông Phạm Quốc Long, Phó Chủ tịch Hiệp hội Đại lý và Môi giới hàng hải cho biết, hiện nay, tại các vùng Bắc - Trung – Nam, các mức giá xếp dỡ tại cảng biển có sự chênh lệch khác nhau.

Cụ thể, mức giá thấp nhất cả nước hiện tại thuộc khu vực I gồm: Quảng Ninh,Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định). Các doanh nghiệp tại đây chỉ thu giá bằng 72% khu vực II (cảng biển khu vực từ Thanh Hóa, Nghệ An đến Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận) và bằng 80% khu vực III (TP HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu…).

“Thế nhưng, nếu nhìn sang các nước láng giềng, chúng ta chỉ thu bằng 30 - 60% mức giá họ áp dụng đối với các tàu nước ngoài. Điều đó cho thấy, cảng biển chúng ta đang thất thu và thua thiệt lớn”, ông Long nói.

Theo ông Long, giá bốc xếp container xuất nhập khẩu tại cảng nước sâu của Việt Nam hiện chỉ bằng 45 - 80% khi so với những cảng chuyển tải lớn như Hongkong, Singapore hay Malaysia, Trung Quốc, Singapore... Thậm chí còn thua xa là cảng Phompenh (Campuchia) - một cảng sông với mức đầu tư không lớn.

Phí cảng biển thấp, khiến Việt Nam đánh mất hàng tỷ USD mỗi năm. (Ảnh: Cảng Hải Phòng)

Một trong những bất cập dẫn đến dòng tiền “chảy” vào túi các hãng tàu nước ngoài đó là: hưởng lợi từ các cảng biển Việt Nam thu phí xếp dỡ thấp nhưng vẫn ép chủ hàng Việt Nam chịu phí cao.

Ông Phạm Quốc Long phân tích, trong khi chủ tàu nước ngoài chỉ trả cho các doanh nghiệp cảng biển Việt Nam phí bốc xếp theo giá sàn là 33 USD/Teu tại khu vực Đình Vũ; 52 USD/Teu tại khu vực Cái Mép và 41 USD/Teu đối với khu vực Hồ Chí Minh… thì họ đang thu các chủ hàng Việt Nam tới 120 USD/Teu. Tức là họ đang lãi gấp 2, gấp 3, thậm chí gấp 4 lần từ các doanh nghiệp Việt.

“Nếu vẫn giữ mức giá sàn hiện tại thì với khoảng 10 triệu TEU hàng hóa xuất nhập khẩu thông qua các cảng biển Việt Nam mỗi năm, các hãng tàu đã hưởng phần chênh lệch phí xếp dỡ xấp xỉ một tỷ USD/năm”, ông Long nhấn mạnh.

Tăng giá dịch vụ cảng biển?

Đại diện Hiệp hội doanh nghiệp vận tải biển phân tích thêm, việc tăng giá bốc dỡ container không làm tăng chi phí logistics vì giá bốc dỡ đã được tính vào giá cước tổng, chủ tàu trả cho cảng, không phải chủ hàng trả cho cảng. Theo tính toán, chủ tàu hiện hưởng lợi từ 55-80 USD/container tuỳ vào từng cảng.

Như vậy, mỗi năm chúng ta mất khoảng 1 tỷ USD rơi vào tay các hãng tàu nước ngoài, bởi 99,9% hàng container xuất nhập khẩu là vào hãng tàu nước ngoài đảm nhận vận chuyển. Do đó, có thể khẳng định, tăng giá dịch vụ bốc dỡ container không làm tăng chi phí logistics, đồng thời sẽ không làm tăng chi phí vận tải. Do đó, nên tăng giá bốc dỡ container tại các cảng để giải quyết khó khăn cho các doanh nghiệp cảng biển.

Liên quan đến vấn đề này, Thứ trưởng Nguyễn Văn Công đánh giá, tại Thông tư 54/2018, giá dịch vụ tại cảng biển Việt Nam đã tăng, tuy nhiên, vẫn có khoảng cách khá xa so với giá dịch vụ cảng biển trong khu vực, đặc biệt là Campuchia. Vì vậy, việc tiếp tục điều chỉnh giá dịch vụ để đảm bảo quyền lợi cho doanh nghiệp là cần thiết.

Trong đó, mục tiêu đến năm 2025, giá xếp dỡ container xuất nhập khẩu tại cảng biển Việt Nam cần phải bằng 60 – 70% so với giá xếp dỡ trong khu vực. Đến một thời điểm nào đó sau 2025, phải tiệm cận bằng giá dịch vụ trong khu vực, ít nhất bằng Campuchia.

fas

Việc tăng giá bốc dỡ container không làm tăng chi phí logistics vì giá bốc dỡ đã được tính vào giá cước tổng, chủ tàu trả cho cảng, không phải chủ hàng trả cho cảng.

Vì thế, Thứ trưởng đề nghị, Cục Hàng hải Việt Nam phải tiếp tục nghiên cứu đề xuất của doanh nghiệp để hình thành được một khung giá hợp lý nhất, đảm bảo cho doanh nghiệp tăng được nguồn thu để tái đầu tư, nâng cấp hạ tầng.

Riêng đối với khung giá dịch vụ đối với hành khách thông qua cảng tàu khách chuyên dụng, Thứ trưởng nhấn mạnh, "nếu các doanh nghiệp muốn đề xuất tăng mức giá tối đa lên hơn 5 USD/hành khách, Bộ GTVT vẫn ủng hộ. Song, doanh nghiệp phải đảm bảo chất lượng dịch vụ tương đồng với giá dịch vụ thu về".

Việt Nam có lợi thế với loạt cảng biển quy mô, thậm chí có phần nhỉnh hơn Campuchia, tuy nhiên chúng ta lại đang đánh mất hàng tỷ USD so với nước bạn. Vì vậy, các ngành chức năng cần sớm có chiến lược phù hợp để tránh một con số khổng lồ như trên tiếp tục “chảy vào túi” những doanh nghiệp nước ngoài.