Nghiên cứu bổ sung quy định về quy trình xây dựng tiêu chuẩn Việt Nam

Theo đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật được xây dựng dựa trên các quan điểm: Thể chế hóa quan điểm, đường lối của Đảng về việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo môi trường thuận lợi để huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, thúc đẩy đầu tư, sản xuất kinh doanh. Nêu cao ý chí độc lập, tự chủ, chủ động, tích cực hội nhập và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, có hiệu quả; giữ vững môi trường hoà bình, ổn định, không ngừng nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của Việt Nam.

Xây dựng khung pháp lý nhằm triển khai hoạt động quản lý Nhà nước về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và đánh giá sự phù hợp, đảm bảo sự thống nhất trong việc áp dụng pháp luật về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và đánh giá sự phù hợp, góp phần tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh lành mạnh, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người tiêu dùng.

Đảm bảo tính khả thi khi áp dụng trên thực tiễn và sự đồng bộ của hệ thống pháp luật về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và đánh giá sự phù hợp. Nội luật hóa các quy định tại các cam kết quốc tế của Việt Nam trong các FTA thế hệ mới mà Việt Nam đã ký kết trong lĩnh vực tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và đánh giá sự phù hợp theo tinh thần của Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 05/11/2016 của Ban Chấp hành Trung ương về “Thực hiện có hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, trong bối cảnh nước ta tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới”.

Theo cơ quan soạn thảo, phạm vi điều chỉnh của Dự thảo Luật vẫn giữ nguyên quy định tại Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật năm 2006: “Luật này quy định về hoạt động xây dựng, công bố và áp dụng tiêu chuẩn; xây dựng, ban hành và áp dụng quy chuẩn kỹ thuật; đánh giá sự phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật”.

Cho ý kiến thẩm tra tại phiên họp thứ 36 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng, Dự thảo Luật đã sửa đổi quy định nhằm khắc phục một số bất cập trong xây dựng, thẩm định, công bố, thông báo, áp dụng tiêu chuẩn. Tuy nhiên, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, rà soát, bổ sung, sửa đổi một số nội dung sau: bổ sung quy định về quy trình xây dựng TCVN; quy định rõ ràng hơn về sự tham gia của tổ chức, cá nhân trong xây dựng TCVN; bổ sung quy định tiêu chí, điều kiện, trách nhiệm để các tổ chức, cá nhân liên quan được tham gia vào xây dựng TCVN; cân nhắc việc quy định về áp dụng TCVN nhằm đảm bảo rõ ràng, minh bạch và đúng quy định pháp luật.

Bên cạnh đó, về căn cứ xây dựng tiêu chuẩn (Điều 13), cơ quan thẩm tra cũng đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung quy định căn cứ kế hoạch xây dựng TCVN của các bộ, ngành, tổ chức đề xuất trong từng thời kỳ phù hợp với Chiến lược tiêu chuẩn hóa quốc gia.

Về Ban Kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia (Điều 16), Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị, Cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung quy định rõ về nhiệm vụ của Ban Kỹ thuật TCVN, nghiên cứu bổ sung nhiệm vụ xây dựng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) cho Ban Kỹ thuật để nâng cao tính khách quan, thống nhất, thực hiện nguyên tắc một đầu mối trong hoạt động xây dựng tiêu chuẩn và QCKT, phù hợp thông lệ quốc tế.

Đồng thời, quy định rõ tiêu chí, điều kiện, quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của các thành viên; bảo đảm kinh phí hoạt động, đổi mới về tổ chức, huy động sự tham gia của các chuyên gia quốc tế trong Ban Kỹ thuật.

Cùng với những nội dung đã nêu, về xây dựng, thẩm định, công bố TCVN theo trình tự, thủ tục rút gọn, cơ quan thẩm tra cũng tán thành với sự cần thiết bổ sung quy định về thủ tục rút gọn trong xây dựng, thẩm định và công bố TCVN cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Tuy nhiên, đề nghị phân định rõ các trường hợp áp dụng “đột xuất; khẩn cấp; cấp bách; TCVN trái pháp luật” để thuận lợi khi áp dụng; cân nhắc quy định tiêu chí áp dụng thủ tục rút gọn trong “trường hợp TCVN, QCVN không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội”; quy định rõ trình tự, thủ tục bãi bỏ TCVN và trình tự, thủ tục thẩm định việc bãi bỏ TCVN.

Trường hợp áp dụng thủ tục rút gọn đối với tình trạng khẩn cấp thì đề nghị nghiên cứu, chỉ nên quy định yêu cầu về quy trình, thủ tục; trách nhiệm các cơ quan phải thực hiện, còn thời gian cụ thể thì giao cho các bộ quản lý chuyên ngành quy định cho phù hợp với thực tiễn và quy định của hệ thống pháp luật về tình trạng khẩn cấp hiện hành; bổ sung quy định trách nhiệm báo cáo, sự tham gia của Bộ Khoa học và Công nghệ đối với hoạt động này để bảo đảm tính thống nhất, minh bạch. Trường hợp áp dụng thủ tục rút gọn đối với các đối tượng thuộc danh mục bí mật Nhà nước thì việc công bố TCVN cần phải được quản lý theo pháp luật về bí mật Nhà nước.

Đồng quan điểm với cơ quan thẩm tra, không ít ý đại biểu tham gia góp ý cũng đề nghị Cơ quan soạn thảo rà soát, cân nhắc nội dung liên quan đến TCVN.

Đại diện cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ - Huỳnh Thành Đạt xin tiếp thu ý kiến của cơ quan thẩm tra và các đại biểu tại phiên họp để tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Dự thảo Luật (sửa đổi).