Phát triển sâm Lai Châu, sâm Ngọc Linh... xứng danh "quốc bảo"

>>>TIN NÓNG CHÍNH PHỦ: Trình Chủ tịch nước tặng quà cho người có công dịp Tết Nguyên đán 2023

Đó là ý kiến đánh giá của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tại Lễ Khai mạc Hội chợ Sâm Lai Châu năm 2022 với chủ đề “Nắm chắc thời cơ, vượt qua thách thức, khát vọng vươn xa”, tối 11/11 tại Trung tâm thương mại tỉnh Lai châu.

Phát biểu tại Lễ khai mạc, Chủ tịch nước biểu dương tỉnh Lai Châu tổ chức Hội chợ sâm Lai Châu quy mô, bài bản để quảng bá tiềm năng tới các nhà đầu tư và đánh giá, với 6/10 ngọn núi cao và hùng vĩ nhất Việt Nam, độ che phủ rừng tự nhiên gần 52%.

Chủ tịch nước nhấn mạnh, cây sâm Lai Châu là loài cây bản địa, đặc hữu, phân bổ hẹp trên địa bàn tỉnh Lai Châu, phát triển thuận lợi ở những vùng rừng núi cao hoang sơ, sương mù bao phủ và lạnh về mùa đông, với tiềm năng phát triển cây sâm khoảng gần 40.000ha. Đó là cơ hội quý cho Lai Châu phát triển ngành sâm và thực phẩm chức năng từ sâm dựa trên việc phát huy các giá trị tinh hoa mà trời đất đã ban tặng.

Sâm Lai Châu từ lâu đã được đồng bào các dân tộc tỉnh Lai Châu phát hiện và sử dụng để nâng cao sức khỏe, nay trở thành sản phẩm hàng hóa có giá trị rất cao, được nhân dân trong nước và quốc tế biết đến ngày càng nhiều hơn. Tỉnh Lai Châu đã kịp thời chỉ đạo nghiên cứu, bảo tồn nguồn gene quý sâm Lai Châu, tạo điều kiện thuận lợi cho bảo tồn và đầu tư, phát triển cây sâm, tạo cơ hội cho các hộ trồng sâm được trao đổi, chia sẻ về kỹ thuật, nguồn giống... giúp đồng bào thiểu số, biên giới của tỉnh Lai Châu và các tỉnh trong vùng trồng được sâm, các loại cây dược liệu thoát nghèo và tiến tới vươn lên làm giàu.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc biểu dương, đánh giá cao những nỗ lực của tỉnh Lai Châu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các cơ quan chức năng trong bảo tồn, phát triển, phát huy các giá trị của cây sâm Lai Châu.

Theo Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, nước ta hoàn toàn có cơ sở để phát triển một ngành công nghiệp trồng và chế biến nhân sâm Việt Nam. Mục tiêu không phải là một vài tỷ đồng hay vài chục tỉ đồng, mà phải tiến tới mục tiêu tỷ USD giá trị sản xuất và xuất khẩu trong những thập niên tới. Điều này hoàn toàn khả thi nếu nhìn vào dự báo thị trường nhân sâm quốc tế với mức tăng trưởng rất cao.

Chủ tịch nước cho rằng, để sâm Lai Châu, sâm Ngọc Linh và một số loại sâm quý khác xứng danh với tên gọi “Quốc bảo” của Việt Nam, đòi hỏi sớm hành động một cách nghiêm túc, bài bản và không để cho từng địa phương hoạt động manh mún hoặc “tự bơi” trong triển khai chiến lược, mà cần sự hỗ trợ mạnh mẽ, tổng thể, toàn diện hơn từ Chính phủ, các bộ, ngành.

Trong đó, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn có vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và quy hoạch phát triển cây sâm. Chủ tịch nước đề nghị Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quan tâm bảo tồn và quy hoạch phát triển cây sâm, phổ biến những ưu điểm vượt trội của sâm Lai Châu, sâm Ngọc Linh so với các loại sâm và sản phẩm tương tự, nâng tầm giá trị của cây sâm Việt Nam cả về mặt kinh tế lẫn phục hồi sức khỏe.

>>>Lai Châu: Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong phát triển sản xuất nông nghiệp

>>>Lai Châu: Gỡ khó cho nhà đầu tư lĩnh vực thủy điện

Nhấn mạnh là quốc gia đi sau nhiều nước trong chiến lược thương mại hóa cây sâm và sản phẩm từ sâm, nên cần chú trọng phát triển một cách bền vững, bài bản, đảm bảo chất lượng, quy mô, xây dựng và bảo vệ thương hiệu, hướng tới thị trường xuất khẩu; Chủ tịch nước cho rằng, điều cần thiết trước hết là bảo vệ nguồn gen thuần chủng cây sâm Lai Châu, bảo đảm không bị lai tạp hay nhầm lẫn với các loài sâm hay dược liệu khác; Khẩn trương hoàn thiện quy định về cho thuê môi trường rừng để nuôi trồng, phát triển dược liệu làm cơ sở để các địa phương triển khai thực hiện. 

Đối với sâm, đất và rừng là những yếu tố không thể thay thế, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đề nghị tỉnh Lai Châu tiếp tục thực hiện việc bảo tồn, phát triển sâm Lai Châu gắn với công tác quản lý, bảo vệ rừng, giữ gìn môi trường sinh thái và bản sắc văn hóa truyền thống, phát triển kinh tế du lịch. Tỉnh cần triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 và các chương trình, dự án giảm nghèo bền vững; tạo thuận lợi để người dân trồng, phát triển cây dược liệu, trong đó có cây sâm Lai Châu gắn với chăm sóc, bảo vệ và phát triển rừng, phấn đấu để người dân ở vùng cao, vùng biên giới của Lai Châu "sống với rừng, thoát nghèo từ rừng và tiến tới làm giàu từ rừng. Theo Chủ tịch nước, điều này rất phù hợp với Chủ đề của Hội chợ “Nắm chắc thời cơ, vượt qua thách thức, khát vọng vươn xa”.

Chủ tịch nước đề nghị tỉnh Lai Châu tiếp tục kêu gọi các doanh nghiệp trong nước có tâm huyết, tầm nhìn và tiềm lực tham gia vào sứ mệnh phát triển sâm Lai Châu, sâm Ngọc Linh, đầu tư nghiên cứu, sản xuất, chế biến nhân sâm; Khuyến khích các hình thức liên doanh liên kết để cùng nhau cộng hưởng sức mạnh, đặc biệt là liên kết với các doanh nghiệp quốc tế có nhiều kinh nghiệm trong trồng và chế biến sâm, tạo cú hích có tính đột phá cho việc phát triển quy mô trồng, sản xuất và chế biến sâm trong nước.

Tại Lễ khai mạc Hội chợ sâm Lai Châu 2022, nhằm thúc đẩy mở rộng vùng trồng và vận động người dân tích cực tham gia trồng sâm Lai Châu, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã trao tặng cây giống sâm Lai Châu cho các hộ gia đình tích cực trồng sâm của tỉnh.

Cùng với đó, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ông Lê Minh Hoan trao Bằng Bảo hộ giống cây trồng đối với cây sâm Lai Châu. Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ ông Huỳnh Thành Đạt trao Quyết định chấp nhận hợp lệ nhãn hiệu chứng nhận “sâm Lai Châu” cho tỉnh Lai Châu.

Tỉnh Lai Châu được thiên nhiên ban tặng những món quà vô giá, trong đó có nguồn tài nguyên dược liệu dồi dào, có giá trị và quý hiếm. Sâm Lai Châu phân bố ở độ cao 1.400m - 2.200m so với mặt nước biển, với khí hậu mát mẻ quanh năm, sương mù bao phủ. Đây cũng là khí hậu của phần lớn các xã vùng biên giới, vùng cao của tỉnh Lai Châu, giàu tiềm năng để mở rộng trồng trọt trên quy mô lớn. Kết quả nghiên cứu bước đầu cho thấy Sâm Lai Châu có hàm lượng Saponin tổng số rất cao lên tới 21,34%, Đặc biệt Sâm Lai Châu có Majonosid- R2(MR2) là hoạt chất có khả năng kháng vi rút gây ung thư, chiếm hàm lượng cao tới 7,78%; hợp chất silphioside E là hợp chất lần đầu tiên công bố phân lập từ các loài thuộc chi Panax L, đây là hợp chất chỉ có ở Sâm Lai Châu, có tác dụng chống đông máu. Sâm Lai Châu đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp Bằng bảo hộ giống cây trồng.

Ông Trần Tiến Dũng - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu cho biết, với nhiều nỗ lực nghiên cứu, bảo tồn các loại dược liệu thông qua nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia, cấp tỉnh cũng được tiến hành. Kết quả đã chỉ ra sâm Lai Châu là loài cây đặc biệt quý hiếm đối với Việt Nam và Thế giới, là loài đặc hữu của tỉnh Lai Châu. Đối với sâm Lai Châu, tất cả các bộ phận của cây đều được dùng để chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe.

Theo Chủ tịch tỉnh Lai Châu, đồng hành cùng với người dân, doanh nghiệp, các cấp, các ngành tích cực hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi nhất để các tổ chức, cá nhân tiếp cận được các chính sách hỗ trợ của tỉnh; tăng cường tìm giải pháp khắc phục khó khăn, vướng mắc để thu hút đầu tư trồng và phát triển cây Sâm Lai Châu. Đến nay, đã có nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn tỉnh mạnh dạn đầu tư, liên kết trồng được nhiều vườn Sâm. Bước đầu hình thành chuỗi giá trị phát triển dược liệu và bảo tồn nguồn gen dược liệu quý hiếm theo quy trình, tiêu chuẩn; kết hợp bảo vệ và phát triển rừng bền vững. Đây cũng chính là một trong nhiều giải pháp giúp bà con vùng sâu, vùng xa và vùng biên giới thoát nghèo, ổn định cuộc sống, góp phần bảo vệ vững chắc biên cương của Tổ quốc.

Để tiếp tục đẩy mạnh phát triển cây Sâm Lai Châu trong thời gian tới, tỉnh Lai Châu rất cần sự quan tâm, lãnh, chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước; sự ủng hộ, hỗ trợ của các cơ quan, Bộ, Ngành Trung ương; sự giúp đỡ của nhà khoa học và quyết tâm của người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã.