Quan hệ Mỹ- Trung có thực sự "xuống dốc"?

>>  Thượng đỉnh G7 tạo "dư chấn" mạnh với Trung Quốc và Nga

Sự thay đổi cấu trúc quan hệ quốc tế gần đây gieo vào ý niệm của chúng ta rằng, Trung Quốc và Mỹ đã rơi vào cuộc đối đầu không thể lùi lại; hai siêu cường chính thức “đường ai nấy đi”.

Nhiều người lo ngại rằng sự rạn nứt kinh tế sâu rộng và có khả năng gây đau đớn giữa Trung Quốc và Mỹ là không thể tránh khỏi. Một khảo sát của công ty bảo hiểm WTW với hơn 40% doanh nghiệp được hỏi dự đoán rằng sự tách rời kinh tế giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ “tăng cường đáng kể” vào năm 2023, tăng từ mức dưới 15% vào năm 2022.

Nhìn chung, ngay tại Thượng đỉnh G7 Hiroshima, Mỹ và đồng minh đã nâng cấp độ cảnh báo mối nguy Trung Quốc lên nấc thang mới. Bản tuyên bố chung của G7 không khác gì vạch ra đường ranh giới Đông - Tây.

Nhưng các nhà quan sát cho rằng, thông cáo chung vừa qua của các nhà lãnh đạo G7 tại Hiroshima đã kiên quyết tán thành cách tiếp cận đối với Trung Quốc dựa trên cơ sở “giảm thiểu rủi ro, không tách rời”.

Thương mại hàng hóa giữa Mỹ và Trung Quốc đạt mức cao kỷ lục 690 tỷ USD vào năm 2022 và Trung Quốc vẫn là đối tác thương mại lớn thứ ba của Mỹ sau Canada và Mexico, chiếm gần 20% tổng lượng hàng hóa nhập khẩu của Mỹ.

Thương mại của châu Âu với Trung Quốc cũng đang gia tăng, với nhập khẩu của EU từ Trung Quốc tăng hơn gấp đôi kể từ năm 2016 và xuất khẩu của EU sang Trung Quốc tăng 50%.

Những thổi phồng không đáng có đang trở nên vô nghĩa với dữ liệu kinh tế, thương mại song phương giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen lập luận rằng Mỹ không tìm cách tách hoàn toàn khỏi Trung Quốc. Bởi theo bà, nếu điều này xảy ra, thì sẽ là “thảm họa” và “gây bất ổn” cho thế giới. Chiến lược loại bỏ rủi ro nhằm đạt được ba mục tiêu lớn:

Thứ nhất, hạn chế khả năng của Trung Quốc trong các lĩnh vực chiến lược có liên quan đến an ninh quốc gia, chẳng hạn như chất bán dẫn tiên tiến và các công nghệ tiên tiến khác.

Thứ hai, giảm ảnh hưởng của Bắc Kinh đối với phương Tây bằng cách làm suy yếu sự thống trị của nước này trên thị trường đối với một số đầu vào thiết yếu, bao gồm cả khoáng sản quan trọng.

Thứ ba, đa dạng hóa đối tác, phân tán rủi ro để giảm chi phí tiềm năng của sự gián đoạn đột ngột trong quan hệ kinh tế với Trung Quốc. Biểu hiện đặc sắc nhất là tiến trình thoái lui dần dần khỏi Trung Quốc của hàng loạt thương hiệu lớn.

>> Trung Quốc "thu mình", ưu tiên nội lực kinh tế

Chiến lược “giảm thiểu rủi ro” của phương Tây có thể cắt nghĩa: Ổn định quỹ đạo hợp tác và cạnh tranh song trùng với Bắc Kinh. Ví dụ, doanh nghiệp Mỹ cố giữ lợi thế kinh tế ở Trung Quốc, nhưng không muốn bất kỳ sự giao thoa nào về công nghệ tiên tiến. Tiếp đến, sử dụng sức mạnh công nghệ đẩy Trung Quốc lùi lại.

Lẽ dĩ nhiên, Trung Quốc ngày càng cho thấy mình là đối thủ không “dễ chơi”, với bộ máy chính quyền toàn năng, linh hoạt, tập trung vận hành bởi hệ thống các nhà lãnh đạo, chuyên gia hoạch định túc trí đa mưu ở thượng tầng kiến trúc.

Nói cách khác, Trung Quốc giờ đây đã trưởng thành, đủ khả năng định vị giá trị cường quốc, thu hút và tập hợp đồng minh, đối tác phong phú. Không dễ dàng cho Washington thực hiện chiến lược “giảm thiểu rủi ro”.