TÌM LỐI RA CHO DỆT MAY: (Bài 1) Sức ép đè nặng

>>>Doanh nghiệp dệt may gặp khó vào cuối năm

LTS: Trái ngược với thời điểm giữa năm lượng đơn hàng dồi dào thì hiện nay, ở vào thời điểm cuối năm, đơn hàng của nhiều doanh nghiệp sụt giảm mạnh. Doanh nghiệp cũng phải chịu áp lực từ lãi suất ngân hàng tăng, mua nguyên phụ liệu và tỷ giá chênh lệch. Bên cạnh đó, dự báo xuất khẩu của ngành dệt may xấu đi trong nửa đầu 2023. Hơn lúc nào hết, các doanh nghiệp dệt may cần nỗ lực tìm các giải pháp để trụ vững và vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Bức tranh sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp dệt may đang trở nên ảm đạm hơn bao giờ hết khi các doanh nghiệp, kể cả những “anh cả” đều bị sụt giảm đơn hàng. Tình trạng “đói” đơn hàng này dự kiến tiếp tục kéo dài đến hết quý II năm 2023. Tổng Giám đốc công ty May 10 Thân Đức Việt gọi đây là giai đoạn đặc biệt khó khăn của ngành.

Còn theo ông Phạm Xuân Hồng - Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP Hồ Chí Minh, với 30 năm gắn bó với ngành, đây là lần đầu tiên nhà máy may mặc thiếu đơn hàng và công nhân thiếu việc trên diện rộng. Trước tình hình lạm phát và suy thoái toàn cầu, các doanh nghiệp đã lường trước việc sụt giảm đơn hàng nhưng thực tế, đơn hàng giảm với tốc độ quá mạnh, vượt ngoài dự kiến của các doanh nghiệp. 

Các đơn hàng sụt giảm mạnh tập trung vào thị trường Mỹ, châu Âu do sức ép lạm phát lớn, người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu. Cụ thể, châu Âu giảm 60%, Mỹ giảm 30 - 40% trong khi lượng hàng tồn kho tăng, chiếm tới 20-25%.

Không chỉ gặp khó khăn về số lượng đơn hàng, đơn giá hàng dệt may cũng bị giảm hơn 20%, thậm chí có đơn hàng giảm tới 40 - 50%. Khác với thông lệ nhiều năm, các doanh nghiệp thay vì lo lắng tuyển dụng lao động, sắp xếp tăng ca như hồi đầu năm thì nay phải tính toán giảm biên chế, bỏ tăng ca, giãn việc chỉ làm 5 ngày trong tuần. Một số doanh nghiệp do không cầm cự nổi đã phải giải thể, chấm dứt hợp đồng lao động với hàng ngàn người lao động.

Bước sang năm 2023, dự báo tình hình sẽ khó khăn hơn, cạnh tranh gay gắt do có ít đơn hàng cho năm mới. Nhiều doanh nghiệp sẵn sàng nhận các đơn hàng giá thấp, thậm chí lỗ để duy trì việc làm cho công nhân nhưng cũng khó.

Từ tam giác công nghiệp ở phía Nam là TP Hồ Chí Minh - Đồng Nai - Bình Dương, việc sụt giảm đơn hàng lan ra các tỉnh phía Bắc. Bà Nguyễn Thị Tâm - Trưởng phòng nhân sự công ty May Tinh Lợi (tỉnh Hải Dương) cho biết: do hàng tồn trong kho còn nhiều nên các đối tác nước ngoài đã cắt giảm 30% đơn hàng và dự báo tình hình này tiếp tục trong năm 2023. Do vậy, đến thời điểm này, doanh nghiệp không tăng ca sản xuất và dừng tuyển dụng lao động đến hết năm 2023.

“Những năm trước, sản xuất ổn định, doanh nghiệp lúc nào cũng khát lao động và tuyển dụng liên tục để thay thế số lao động nghỉ tự nhiên cũng như đáp ứng nhu cầu mở rộng sản xuất. Tuy nhiên, bây giờ bộ phận tuyển dụng của công ty nhàn lắm, chưa bao giờ như thế nhưng đó lại là vấn đề đau lòng” - bà Nguyễn Thị Tâm nói.

Công ty May Tinh Lợi chịu tác động của việc giảm đơn hàng từ tháng 10. Trước đó, tầm tháng 8, công ty đang có kế hoạch mở rộng thêm nhà máy ở huyện Tứ Kỳ (tỉnh Hải Dương). Thời điểm đấy, theo bà Nguyễn Thị Tâm khách hàng vẫn giục đôn đáo lắm nhưng chỉ một hai tháng sau, tình hình thay đổi khác hẳn và đến tháng 10, với những diễn biến xấu, công ty phải dừng mở rộng sản xuất, dừng đầu tư xây dựng nhà máy mới.