Xây dựng Chiến lược huy động vốn: Đa dạng các nguồn vốn cho doanh nghiệp

DIỄM NGỌC• 29/08/2022 03:20

Trong bối cảnh room tín dụng hạn hẹp và khó tiếp cận tín dụng, đã đến lúc các doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược huy động vốn để thúc đẩy kế hoạch đầu tư - kinh doanh...

>>> Những ngân hàng sẽ được nới "room" tín dụng vào tuần sau

Đây là những vấn đề đã được các chuyên gia thảo luận, tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp tại Diễn đàn “Chiến lược huy động vốn của doanh nghiệp trong hoàn cảnh mới” do Tạp chí DĐDN tổ chức ngày 24/8 vừa qua tại TP. HCM.

Phó chủ tịch VCCI Võ Tân Thành phát biểu tại Diễn đàn “Chiến lược huy động vốn của doanh nghiệp trong hoàn cảnh mới”.

Doanh nghiệp cần vốn để phục hồi

Những ý kiến đóng góp tại Diễn đàn "Chiến lược huy động vốn của doanh nghiệp trong hoàn cảnh mới" sẽ được VCCI tổng hợp gửi tới Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan liên quan.

Phó Chủ tịch VCCI Võ Tân Thành nhấn mạnh, ưu tiên về vấn đề nguồn vốn của doanh nghiệp đang được chú trọng. Trong những nỗ lực Chính phủ với việc thực thi các mục tiêu ổn định vĩ mô, kiềm chế lạm phát, ưu tiên nguồn lực để doanh nghiệp tiếp tục phục hồi cũng đang được đặt lên hàng đầu.

“Hiện nay, sức ép tài chính cho các doanh nghiệp rất lớn để tái cấu trúc và phục hồi sau dịch. Vì vậy, VCCI đề nghị Chính phủ chỉ đạo đẩy mạnh chương trình hỗ trợ phục hồi đã được Quốc hội thông qua và Chính phủ ban hành. Đặc biệt, cần khai thông việc hỗ trợ lãi suất 2% theo Nghị định 32/2022 và cân đối nới room tín dụng. Đây là bài toán khó mà NHNN đang phải giải, trong đó có các vấn đề về thủ tục, điều kiện khiến doanh nghiệp khó tiếp cận vốn, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa”, Phó Chủ tịch VCCI đề nghị.

Con số khoảng 40% doanh nghiệp đóng cửa cho thấy, vẫn còn một bộ phận doanh nghiệp tương đối khó khăn và kinh tế phục hồi không đồng đều.

Luật sư Phạm Ngọc Hưng – Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp TP HCM cho biết, với các doanh nghiệp ở TP HCM, vấn đề chính hiện nay là vốn. Qua đại dịch, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đã rời bỏ thị trường, chủ yếu do thiếu vốn và không thể tiếp cận vốn. Nguồn vốn bấy lâu nay các DNNVV mong muốn tiếp cận là vốn ngân hàng nhưng hầu như không tiếp cận được bởi ngân hàng yêu cầu có tài sản thế chấp nhưng DNNVV không có.

“Chúng tôi đã từng làm chương trình kết nối doanh nghiệp với ngân hàng nhưng chỉ có doanh nghiệp có “sức khỏe” tốt mới kết nối được; còn những doanh nghiệp khó khăn về tài sản đảm bảo, dòng tiền thì khó tiếp cận được vốn tín dụng”, LS Hưng cho biết.

>>> VIDEO: Chiến lược huy động vốn của doanh nghiệp trong hoàn cảnh mới

Trong bối cảnh như vậy, Chính phủ đã đặt ra một số quyết sách lớn, bao gồm 4 điểm: Tiếp tục phòng chống dịch và đẩy nhanh chương trình tiêm chủng; Thúc đẩy triển khai chương trình phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội 2022-2023; Đẩy mạnh thể chế (sửa đổi luật đất đai, nhà ở…); Chú trọng phát triển kinh tế số, kinh tế tuần hoàn và kinh tế xanh.

Tuy nhiên, các DNNVV muốn áp dụng 4.0, chuyển đổi công nghiệp xanh để không lệ thuộc vào nguồn vốn tín dụng, nhưng muốn chuyển đổi được, thì cần vốn.

Gỡ khó cho doanh nghiệp

Các thách thức trong tiếp cận nguồn vốn của doanh nghiệp là vấn đề mà Chính phủ, các bộ ngành và bản thân các doanh nghiệp cần gấp rút tháo gỡ. Theo TS. Đinh Thế Hiển, Chuyên gia kinh tế, huy động vốn cổ phiếu sẽ khó cho doanh nghiệp do thị trường chứng khoán suy giảm. Đồng thời, huy động vốn trái phiếu cũng giảm mạnh do Nhà nước đã chấn chỉnh phát hành trái phiếu dưới chuẩn, lách luật và các NHTM không tham gia.

Từ thực tế đó, TS. Đinh Thế Hiển cho rằng cần có giải pháp huy động vốn bền vững với một số giải pháp như: NHTM cho vay theo tỷ lệ giảm dần các phân khúc không ưu tiên; Tăng vốn cổ phần để tăng nguồn lực; Cần định chế tài chính hợp tác phát triển dự án thông qua các quỹ đầu tư, quỹ tín thác; Xây dựng chuỗi cung ứng giá trị, chuẩn hóa hoạt động kinh doanh và minh bạch tài chính để tiếp cận vốn vay từ các ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam.

Trong bối cảnh các SMEs khó tiếp cận tín dụng ngân hàng, TS. Đinh Thế Hiển cho rằng các SMEs cần phát triển doanh nghiệp trong nền kinh tế 4.0 với các mô hình Fintech, P2P là những nguồn tài chính phù hợp với họ”, TS. Đinh Thế Hiển khuyến nghị.

Ngoài ra, ông Huỳnh Minh Tuấn, Giám đốc CTCP Tư vấn đầu tư FIDT cũng gợi ý, khi chuẩn bị IPO, các doanh nghiệp cần tập trung đáp ứng các tiêu chuẩn pháp định rõ ràng, minh bạch, như vốn từ 120 tỷ đồng, 2 năm hoạt động liên tục có lãi và thêm một số yêu cầu về hiệu suất hoạt động,… Đây là yêu cầu quan trọng để doanh nghiệp thực hiện M&A, thu hút vốn FDI thành công.

Ông Nguyễn Hoàng Minh – Trưởng đại diện Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam tại TP.HCM:
Ngân hàng đủ vốn

Vốn cho doanh nghiệp được nhìn nhận ở góc độ ngân hàng có 2 chính sách: tín dụng và lãi suất.

Về tín dụng, năm 2022 Thống đốc NHNN vẫn giữ mục tiêu tăng trưởng là 14% phù hợp và tạo điều kiện cho doanh nghiệp vay vốn sản xuất kinh doanh. Trong gần 8 tháng đầu năm nay, tăng trưởng tín dụng khoảng 9,3%, tức là dư địa còn lại là 4,7% trên tổng dư nợ, tương đương 450 ngàn tỷ đồng để đầu tư cho các hoạt động sản xuất kinh doanh từ nay tới cuối năm. Tại TP HCM, room tín dụng còn trên dưới 150 ngàn tỷ đồng.

Như vậy, các đơn vị không thiếu vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh và đảm bảo cho các đơn vị có đủ điều kiện vay vốn thì phải được vay. Nhưng nếu không đáp ứng các điều kiện vay vốn thì các ngân hàng không thể cho vay vốn vì rủi ro nợ xấu, an toàn hệ thống ngân hàng.

Về chính sách lãi suất, hơn 20 năm nay, cơ chế lãi suất thỏa thuận giữa ngân hàng và khách hàng vẫn được duy trì và điều kiện dựa trên căn cứ vào quan hệ cung cầu vốn trên thị trường; mức độ tín nhiệm của ngân hàng với khách hàng.

Sau nhiều lần giảm lãi suất thì mức lãi suất cho vay ngắn hạn với các đối tượng vay thông thường là khoảng từ 5-7%/năm. Các doanh nghiệp đều cho rằng lãi suất của các doanh nghiệp hiện nay rất là hợp lý và phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Với cơ chế hỗ trợ lãi suất 2% theo gói cấp bù lãi suất, triển khai rất chậm và Thống đốc NHNN cũng đã nhận thấy điều này. Vì vậy, Thống đốc NHNN đã ban hành Chỉ thị số 03/CT-NHNN ngày 16/8/2022, đẩy nhanh, đẩy mạnh và đúng đối tượng và giao nhiệm vụ cho từng đơn vị theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM:
Các nguồn vốn đều khó

Nguồn vốn cần thiết với doanh nghiệp BĐS là nguồn vốn tín dụng và trái phiếu doanh nghiệp và vốn thông qua các quỹ đầu tư BĐS.

Đặc biệt, nguốn vốn qua quỹ BĐS, quỹ tín thác đang là nguồn vốn khiếm khuyết khi hiện nay chỉ có một quỹ duy nhất tại Việt Nam là quỹ của Techcombank, còn được gọi là TechREC. Nhưng quỹ này cho đến nay vẫn còn rất nhỏ bé với số vốn là 50 tỷ đồng.

Trong khi đó, thị trường vốn Việt Nam còn sơ khai. Tỷ lệ phát hành ra công chúng chỉ chiếm 1%, và 99% còn là là phát hành trái phiếu riêng lẻ. Chính vì vậy, thị trường trái phiếu còn thiếu minh bạch và thiếu bền vững.

Hiện nay, Luật Chứng khoán đã cho phép thành lập quỹ đầu tư BĐS. Nhưng quỹ đầu tư BĐS hiện nay là quỹ lai vừa cho phép đầu tư, vừa cho phép tín thác BĐS. Điều này trái ngược với thế giới. Do đó, thị trường vốn vẫn gặp yếu kém khi thiếu dòng vốn từ các quỹ đầu tư.

Với vốn FDI, theo thống kê 7 tháng đầu năm 2022, vốn FDI đang sụt giảm hơn 10%. Trong đó vốn FDI chủ yếu chảy vào BĐS công nghiệp và các dự án khu đô thị lớn ở miền Bắc. Nhưng đáng chú ý, nguồn vốn kiều hối đang có xu hướng sụt giảm, trong khi đó nguồn kiều hối về Việt Nam đã dành khoảng 20% đầu tư vào BĐS.

Một kênh huy động vốn quan trọng khác với doanh nghiệp BĐS là nguồn vốn huy động từ khách hàng. Nhưng nguồn vốn này lại cần vốn tín dụng. Hiện nay, các NHTM không cho phép vay để mua đất mà chỉ được vay đề phát triển dự án sau khi có quỹ đất.

Do đó, vốn tín dụng ngân hàng là cực kỳ quan trọng để doanh nghiệp BĐS có đủ nguồn vốn hoạt động. Tuy nhiên, doanh nghiệp đi vay ngân hàng lãi suất thấp nhất 9%/năm do BĐS không nằm trong các lĩnh vực được ưu tiên.