Bài toán tái cấu trúc doanh nghiệp nhỏ và vừa hậu COVID-19

Thu Duyên• 13/05/2020 11:00

Trải qua biến cố đại dịch COVID, các doanh nghiệp nhỏ và vừa càng phơi bày nhiều lỗ hổng trong quản trị, nổi bật là sự thiếu bài bản trong việc xây dựng doanh nghiệp.

Để tự cứu lấy mình sau cơn khủng hoảng này các doanh nghiệp cần phải thực hiện mộc cuộc tái cấu trúc để nâng cao thể trạng, thích nghi với những khó khăn. Việc tái cấu trúc cần phải tiến hành đồng bộ trên các mặt trận, từ chiến lược, tài chính, nhân sự, hệ thống quản lý, văn hóa doanh nghiệp….

Đó là quan điểm của chuyên gia tư vấn quản trị doanh nghiệp Bùi Xuân Tiến, TGĐ Học viện đào tạo doanh nhân HPM với Diễn đàn doanh nghiệp về những vấn đề nóng hiện nay của doanh nghiệp.

Anh Bùi Xuân Tiến, Phó chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Hải Phòng, TGĐ Học viện Đào tạo doanh nhân HPM

- Các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong tất cả các lĩnh vực còn gặp nhiều khó khăn dù dịch COVID-19 tại Việt Nam đã được kiểm soát. Trong bối cảnh hiện nay, theo anh, doanh nghiệp vừa và nhỏ phải chịu áp lực lớn nhất là gì ?

Khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp lúc này đó chính là thị trường: có thị trường, có khách hàng, có đầu ra thì doanh nghiệp mới có doanh thu. Trong khi nguồn doanh thu của doanh nghiệp mất đi đột ngột hoặc suy giảm nghiêm trọng, nhưng các chi phí cố định khác vẫn phải chi trả thì khó khăn thực sự của các doanh nghiệp lúc này chính là DÒNG TIỀN.

Dòng tiền chính là dòng máu trong doanh nghiệp, tiền chi thì vẫn chảy ra, nhưng hàng không bán được, công nợ không thu được dẫn tới dòng máu trong doanh nghiệp ngày một cạn kiệt, vì vậy doanh nghiệp có nguy cơ rơi vào vào bĩ cực và đổ vỡ.

- Vậy theo anh nguyên nhân sâu xa nào đã khiến hàng ngàn doanh nghiệp phá sản?

Theo báo cáo của bộ KH&ĐT thì trong QI/2020 có 34.900 doanh nghiệp phá sản, trong số đó chiếm một tỷ lệ rất cao là các doanh nghiệp đóng cửa do những khó khăn từ đại dịch COVID-19.

Trải qua những biến cố thì các doanh nghiệp nhỏ và vừa phơi bày nhiều lỗ hổng trong quản trị, nổi bật là sự thiếu bài bản trong việc xây dựng doanh nghiệp.

Tôi lấy một ví dụ rất cơ bản trong vấn đề quản trị tài chính. Về tài chính doanh nghiệp luôn song hành 2 mặt trận, đó là hàng phòng thủ và hàng tấn công. Khi các doanh nghiệp làm ăn có lợi nhuận, thì lợi nhuận sau thuế phải được chia vào các quỹ: quỹ dự phòng rủi ro, quỹ tái đầu tư, quỹ phúc lợi… và cuối cùng mới chia cổ tức. Còn các doanh nghiệp khi thấy dư tiền là mang đi đầu tư phát triển, thập chí chưa cần biết tiền đó là doanh thu hay lợi nhuận, mà không để lại làm quỹ dự phòng, khi gặp những biến cố thì không có hàng phòng thủ, có tài sản hàng hóa mà không thanh khoản được, hoặc bán hàng nhưng không thu được công nợ, nên doanh nghiệp rất có thể sẽ rơi vào khó khăn nguy hiểm.

Hoặc doanh nghiệp cứ mải mê theo những đơn hàng, những sự vụ công việc hàng ngày mà không để ý tới việc xây dựng hệ thống quản trị, khi xảy ra những biến cố thì doanh nghiệp rất khó để chuyển mình thích ứng với hoàn cảnh khó khăn….

- Là một chuyên gia tư vấn quản trị cho doanh nghiệp, anh có giải pháp nào cho doanh nghiệp trong quản trị điều hành và chiến lược phát triển kinh doanh?

Theo tôi, lúc này các doanh nghiệp phải thực hiện mộc cuộc tái cấu trúc để nâng cao thể trạng, thích nghi với những khó khăn thời COVID. Việc tái cấu trúc cần phải tiến hành đồng bộ trên các mặt trận, từ chiến lược, tài chính, nhân sự, hệ thống quản lý, văn hóa doanh nghiệp….

Về chiến lược kinh doanh, trước bối cảnh thị trường truyền thống co hẹp, các doanh nghiệp cần phải có một tư duy kinh doanh thật năng động, chọn thêm các phân khúc thị trường ngách, lựa chọn thêm phân khúc sản phẩm. Ví dụ có rất nhiều doanh nghiệp ngành may khi thị trường Châu Âu và Mỹ khó khăn họ đã chuyển sang sản xuất khẩu trang kháng khuẩn, chuyển nguy thành cơ và đã có được lợi nhuận tốt hơn sản xuất quần áo.

Các doanh nghiệp cần phải thay đổi các kênh marketing bán hàng, chuyển từ offline sang bán hàng online…. doanh nghiệp đã bán hàng online thì sẽ phải tính phương án bán trên nhiều kênh online hơn, bán hàng online thông qua các kênh thương mại điện tử sẽ giúp các doanh nghiệp mở rộng thị trường, doanh nghiệp có thể bán trên thị trường toàn quốc hoặc toàn cầu mà không phải giới hạn trong bất cứ phạm vi địa lý nào.

Về tài chính, bài toán sống còn lúc này là dòng tiền, vì vậy phải làm tất cả những gì thu được tiền mặt về, và giảm thiểu tiền mặt phải chi ra. Như việc tăng chiết khấu giảm giá để bán hàng, ưu tiên cho các khách hàng trả tiền ngay, bán rẻ để thu tiền về. Tích cực hơn trong việc thu hồi công nợ và có một kế hoạch thu nợ khác biệt phù hợp với « thời chiến”. Bên cạnh đó với công nợ phải trả, DN cần có cả một kế hoạch giãn nợ chủ động với các nhà cung cấp… Hay đối với các nhà cung cấp, lúc này doanh nghiệp có nhiều lựa chọn, nên cũng tính phương án lựa chọn các nhà cung cấp với giá thành tốt hơn, có điều khoản thanh toán tốt hơn nhà cung cấp cũ. Vấn đề tiếp theo doanh nghiệp phải triển khai ngay một chương trình cắt giảm chi phí đồng bộ ở tất cả các bộ phận từ văn phòng tới sản xuất…

Về nhân sự, lúc này rất nhiều doanh nghiệp bị cắt giảm đơn hàng và hợp đồng. Về tổng cầu lao động xã hội thì số lượng nhân sự nhiều hơn so với lượng công ăn việc làm. Và đây là cơ hội để các doanh nghiệp có thể thanh lọc lại hệ thống nhân sự, chọn những nhân sự phù hợp hơn, năng lượng hơn cho hệ thống của mình.

Nhiều doanh nghiệp đang đứng trước sự lựa chọn cắt giảm nhân sự để giảm đi gánh nặng chi phí, hay giữ người vì khi kinh tế phục hồi sẽ không có nhân sự làm việc. Theo tôi lúc này ngoài việc thanh lọc và chọn thêm những nhân sự tốt hơn, doanh nghiệp cố gắng để không phải cắt giảm nhân sự. Lãnh đạo các doanh nghiệp cần phải tổ chức các cuộc họp cùng người lao động chia sẻ những khó khăn, kêu gọi người lao động chia sẻ phần chi phí công lương, hay đồng ý nghỉ luân phiên, động viên nhau làm việc tập chung hơn, năng suất hơn để đoàn kết đồng lòng vượt qua khó khăn.

Về hệ thống quản lý, các doanh nghiệp cần hoàn thiện hệ thống quy trình, quy chế, hướng dẫn công việc, biểu mẫu. Rất nhiều doanh nghiệp hoạt động không chú trọng tới việc hoạch định hệ thống quản lý, phát sinh công việc tới đâu giải quyết tới đó, xử lý công việc kiểu tùy hứng. Dẫn tới doanh nghiệphoạt động lộn xộn, lãnh phí nhiều thời gian công sức mà không hiệu quả, chất lượng sản phẩm kém, nhiều lỗi sai hỏng, chất lượng dịch vụ thiếu chuyên nghiệp bài bản… Tất cả những điều này, nếu doanh nghiệp không khẩn trương khắc phục thì không thể tồn tại trong bố cảnh khó khăn và cạnh tranh khốc liệt như lúc này.

Về vấn đề số hóa doanh nghiệp, các doanh nghiệp đang kinh doanh trong thời đại 4.0, vì vậy nên họ phải theo xu hướng của sự phát triển hoặc bị bỏ lại hay bị đào thải, và việc số hóa doanh nghiệp là điều bắt buộc phải làm.

Hoạt động số hóa doanh nghiệp không phải chỉ là chuyện đầu tư dây chuyền máy móc thiết bị hiện đại, tự động hóa, mà hiện nay Học viện đào tạo doanh nhân của chúng tôi đã sử dụng các ứng dụng quản trị 4.0 để chuyển giao giúp các doanh nghiệp số hóa, xây dựng doanh nghiệp 4.0. Việc ứng dụng quản trị 4.0 giúp Lãnh đạo các doanh nghiệp có thể xây dựng được một hệ thống quả trị tự động hóa, các CEO có thể giải phóng mình khỏi doanh nghiệp mà doanh nghiệp vẫn được vận hành một cách bàn bản và đúng chất lượng trong các hoạt động. Việc số hóa doanh nghiệp giúp các Giám đốc có thể sử hữu toàn bộ hệ thống thông tin, giữ liệu, cách thức, kinh nghiệm làm việc trong lòng bàn tay qua một chiếc smart phone mà không phải phụ thuộc vào nhân sự. Thậm chí nếu phải cắt giảm 50% nhân sự văn phòng vì khó khăn thì nhờ việc số hóa doanh nghiệp hiện quả làm việc vẫn được đảm bảo…..

Vì vậy, một trong những việc cần làm của các doanh nghiệp trong lúc này để nâng cao nội lực, sức đề kháng cho doanh nghiệp đó là phải tìm kiếm những công cụ quản trị 4.0 phù hợp với mô hình doanh nghiệp mình để số hóa hệ thống quản trị kinh doanh.

-Xin cảm ơn anh!