[COVID-19] Hàng không Việt đang cạn kiệt nguồn lực

Hơn 200 tàu bay đang chịu cảnh “đắp chiếu” trên các cảng hàng không hiện nay. Đây là con số theo thống kê mới nhất của các hãng hàng không. Như vậy, với 98% tàu bay bị ngừng hoạt động, số tiền thiệt hại theo các hãng hàng không có thể lên tới 65.000 tỷ đồng chứ không chỉ dừng lại ở mức 30.000 tỷ như dự tính trước đó của Cục Hàng không Việt Nam.

Cơn bĩ cực của hàng không Việt

Theo thông báo mới nhất của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) về chủ trương hạn chế khai thác các đường bay, hiện nay, ngoài Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng, Phú Quốc thì các sân bay còn lại đều phải "đóng cửa".

Ở mùa cao điểm trước đây, Nội Bài thực hiện khoảng 486 chuyến/tuần đến Tân Sơn Nhất thì nay chỉ còn 8 chuyến/ngày (4 chuyến đến và 4 chuyến đi).

Tại sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất những ngày này, máy bay nằm la liệt tại sân đỗ. Riêng sân bay Nội Bài có khoảng hơn 90 máy bay đang không thể cất cánh.

Trong số 234 máy bay đăng ký quốc tịch Việt Nam của các hãng hàng không trong nước, có tới hơn 200 máy bay nằm đắp chiếu. 

Vấn đề khiến các hãng bay "đau đầu" nhất hiện nay chính là việc dù máy bay phải nằm "đắp chiếu" nhưng các hãng bay vẫn phải chia trả hàng tỷ đồng chi phí mỗi ngày mới có thể duy trì bộ máy, trả lương, trả tiền thuê máy bay, bảo trì bảo dưỡng, dịch vụ bến bãi.

Vietnam Airlines được xem là có thiệt hại nặng nề nhất với hơn 100 máy bay tạm dừng khai thác, trong đó có 15 chiếc Boeing 787 và 14 chiếc A350. Mỗi tháng, tiền thuê một chiếc máy bay loại này vào khoảng 1 triệu USD. Như vậy, với riêng đội máy bay này, mỗi tháng Vietnam Airlines phải chi gần 30 triệu USD.

Ngoài ra, hãng hàng không quốc gia còn 76 máy bay A321, tiền thuê mỗi chiếc trung bình trên thị trường khoảng 300 nghìn USD/tháng.

Tổng giám đốc Vietnam Airlines Dương Trí Thành cho biết, với diễn biến dịch bệnh như hiện nay, dự kiến hãng phải giảm tải cung ứng khoảng 60%; doanh thu giảm 50.000 tỷ đồng, tương đương giảm 65% so với kế hoạch.

Chưa kể, khoảng 10.000 nhân viên của Vietnam Airlines sẽ phải ngừng việc. Trong số này, nhiều nhất là phi công, tiếp viên.

Tương tự, VietJet có 75 máy bay A320, A321, các chuyên gia ước tính khoản tiền mà phải trả có thể lên tới trên dưới 20 triệu USD/tháng.

Với Bamboo Airways, sau hơn 1 năm có mặt trên thị trường, hãng có 3 chiếc B787, 7 chiếc A321, 11 chiếc A320 và 1 chiếc A319. Chi phí để Bamboo Airways duy trì hoạt động bộ máy chắc chắn không nhỏ.

Ngoài chi phí thuê mua máy bay (nếu mua phải trả lãi vay), hàng tháng các hãng hàng không còn phải trả hơn 10 tỷ đồng tiền bãi đỗ tại sân bay. Trong đó, Vietnam Airlines phải chi hơn 6 tỷ, VietJet khoảng 3,6 tỷ và Bamboo Airways khoảng 1,24 tỷ.

Bên cạnh đó, tiền thuế bảo vệ môi trường cũng không phải con số nhỏ. Qua tìm hiểu, ước tính, một chiếc máy bay như A321 bay chặng Hà Nội - TP Hồ Chí Minh tốn khoảng 3.500 lít xăng; máy bay thân rộng cỡ lớn như Boeing 787, A350 bay Hà Nội - TP Hồ Chí Minh tốn từ 7.000 - 9.000 lít xăng... Trong cơ cấu giá xăng hàng không, mỗi lít phải cõng khoảng 3.000 đồng thuế bảo vệ môi trường. Ngay cả giá xăng giảm, thì thuế nhập khẩu nhiên liệu và thuế bảo vệ môi trường cũng đang trở thành gánh nặng của các hãng hàng không. 

Trước tình thế khó khăn, các hãng hàng không cũng đã xin hỗ trợ miễn thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay trong thời hạn 3 tháng tới đây, vì tiền thuế môi trường tính theo giá nhiên liệu đang khiến các hãng hàng không phải chi trả khoản tiền khá lớn hàng tháng.

Lo có hãng bay phá sản

Ông Đinh Việt Thắng, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam cho biết, các hãng đang cạn kiệt nguồn lực do chỉ một số ít đường bay trọng điểm được duy trì với tần suất mỗi hãng khai thác 1 chuyến bay/ngày.

Theo ông Thắng, vấn đề lớn nhất của các hãng hàng không hiện nay là không có dòng tiền về nên không thể trang trải hoạt động. Thực tế trên đang khiến các hãng hàng không nội địa rơi vào tình thế cạn kiệt nguồn lực và đứng trước nhiều nguy cơ. Nếu dịch tiếp tục kéo dài, trong khi các kịch bản ứng phó của ngành Hàng không đều bị phá sản, các hãng hàng không chỉ còn biết trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước để giảm thiểu thiệt hại.

"Ở tình cảnh hiện tại, không phải là thiệt hại bao nhiêu mà là cứu vãn được bao nhiêu. Thậm chí, nếu dịch tiếp tục kéo dài có thể có hãng không trụ được dẫn tới phá sản. Tuy nhiên, dù tình hình thế nào thì việc phòng, chống dịch COVID-19 vẫn là ưu tiên hàng đầu và ngành hàng không phải chấp nhận", ông Thắng nói.

Về phía Bộ Giao thông Vận tải (Bộ GTVT) cũng đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ nhằm báo cáo tình hình và đưa đến các đề xuất nhằm tiếp tục tháo gỡ khó khăn trong lĩnh vực giao thông - vận tải, trong đó vận tải hàng không là ngành đang phải hứng chịu thiệt hại nặng nề nhất do tác động đến từ dịch COVID-19.

Tại đề xuất mới nhất, Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao các cơ quan đưa ra biện pháp hỗ trợ theo thẩm quyền.

Theo đó, giao Bộ Tài chính xem xét, hỗ trợ miễn thuế nhập khẩu, thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay từ ngày 23/1/2020 đến 31/12/2020; hoặc liền kề 90 ngày sau khi Thủ tướng Chính phủ công bố hết dịch, nếu thời điểm muộn hơn.

Trường hợp cân đối Ngân sách gặp khó khăn, phương án được đưa ra là giảm 50% thuế nhập khẩu, thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay. Đồng thời, Bộ GTVT đề nghị cho phép các doanh nghiệp được giãn thời hạn nộp thuế và các khoản đóng góp ngân sách Nhà nước.

Bộ GTVT cũng đề xuất xem xét giảm, tạm hoãn nộp các loại thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân, thuế nhà thầu nước ngoài cho toàn bộ các nghĩa vụ phát sinh cho các hãng hàng không trong cùng giai đoạn nói trên.

Bộ GTVT đề nghị Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước xem xét khoanh nợ gốc; cơ cấu dứt điểm các khoản nợ; kéo dài thời hạn vay của các hợp đồng tín dụng. NHNN không tính lãi phạt trên lãi và gốc chậm trả trong thời gian dịch; các hãng hàng không được cơ cấu lại thời hạn trả nợ và không chuyển nhóm nợ; và tiếp tục được cho vay tăng vốn lưu động.

Trước đó, Bộ GTVT cũng đã có những động thái trình Chính phủ hỗ trợ giá cho các hãng hàng không Việt Nam trong giai đoạn khó khăn.

Sau đó, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đã thực hiện miễn, giảm giá nhiều dịch vụ hàng không cho tất cả các hãng hàng không (bao gồm cả hãng quốc tế và hãng nội địa) đang sử dụng các dịch vụ tại cảng của ACV để chia sẻ khó khăn, đối phó COVID-19.

Theo đó, có 7 loại chi phí thuộc thẩm quyền được ACV miễn, giảm giá là: dịch vụ dẫn tàu bay (giảm 50%); dịch vụ thang ống, thuê băng chuyền, xử lí hành lí tự động, thuê quầy, phục vụ mặt đất (giảm 10%); dịch vụ thuê văn phòng đại diện hãng (đối với các hãng dừng bay sẽ miễn 100%, còn các hãng vẫn duy trì bay sẽ giảm ở mức độ tối đa theo qui định Nhà nước là 30%). Thời gian thực hiện miễn giảm giá dịch vụ từ 1/3/2020 đến hết tháng 8/2020.

Bộ GTVT cũng cho biết hiện đang xem xét xử lí đề xuất của các doanh nghiệp hàng không những vấn đề thuộc thẩm quyền Bộ.

Bộ GTVT giao cho Cục hàng không Việt Nam khẩn trương nghiên cứu, trình Bộ dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 53/2019/TT - BGTVT ngày 31/12/2019 qui định mức giá, khung giá một số dịch vụ chuyên ngành hàng không tại cảng hàng không, sân bay Việt Nam để ban hành chính sách hỗ trợ giá dịch vụ hàng không cho các hãng hàng không.

Cụ thể, áp dụng chính sách giảm 50% giá cất cánh, hạ cánh tàu bay và giá dịch vụ điều hành bay, đi đến với các chuyến bay nội địa. Thời gian áp dụng, dự kiến từ 1/3/2020 đến hết ngày 31/5/2020 và có thể điều chỉnh tùy theo diễn biến của dịch bệnh.

Cho phép áp dụng mức giá tối thiểu 0 đồng đối với các dịch vụ chuyên ngành hàng không thuộc danh mục Nhà nước qui định khung giá trong thời gian từ 1/3/2020 đến hết ngày 31/5/2020 và có điều chỉnh tùy theo diễn biến dịch bệnh.

Điều này tạo điều kiện cho các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ (ACV, VDO và các doanh nghiệp khác) thực hiện giảm giá cho các hãng hàng không và các doanh nghiệp sử dụng dịch vụ khác.