Những người "giữ lửa" làng gốm trăm tuổi ở Hội An

TUẤN VỸ• 08/02/2021 01:36

Những ngày cuối năm, không tất bật rộn ràng, không khí tại làng gốm Thanh Hà (Hội An) bình yên xen tiếng bàn xoay.

Chỉ còn vài ngày nữa là đến Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, trong không khí tươi mới của đất trời những nghệ nhân của làng gốm Thanh Hà vẫn đang miệt mài với công việc. Dẫu không sôi nổi, tất bật như trước, nhưng bàn xoay vẫn cứ xoay đều, tiếng người nói vẫn cứ văng vẳng trong từng gian hàng.

2020 trải qua với nhiều khó khăn, số lượng những con tò he, linh vật cho năm Tân Sửu cũng giảm đi đáng kể. Tuy nhiên, làng nghề trăm tuổi này vẫn cứ đỏ lửa, vẫn cho ra hàng ngàn sản phẩm mỗi ngày để phục vụ người dân trong sinh hoạt, trong trang trí nhà cửa vào dịp Tết.

Cụ Bùi Thị Thời (nghệ nhân) đang cặm cụi bên bàn xoay để nặn những chiếc chậu gia dụng. Dù có du lịch hay không, gia đình bà vẫn sản xuất những vật dụng bằng gốm để phục vụ đời sống cho người dân. Ước tính, mỗi ngày gia đình bà cho ra thị trường khoảng hơn trăm chiếc chậu, được mang đi khắp nơi để tiêu thụ.

Những người phụ nữ bên chiếc bàn xoay, dẫu khó khăn vẫn quyết giữ nghề.

"Là một làng nghề truyền thống hơn 500 tuổi, dẫu khó khăn thì chúng tôi vẫn phải giữ lấy nghề, không chỉ cho gia đình mà cho cả địa phương vì lợi ích chung. Khi có du lịch, cuộc sống của những người làm gốm chúng tôi có thể dư giả một ít, nhưng không có du lịch thì gia đình vẫn đủ trang trải. Cho nên, dù có khó khăn mấy chúng tôi vẫn sẽ giữ nghề, sau này sẽ truyền lại cho con cháu để nối dõi." Bà Thời tâm sự.

Không chỉ những người lớn tuổi như cụ Thời, mà lớp trẻ, những người thanh niên cũng quyết tâm giữ lấy nghề. Bởi từ khi sinh ra, họ đã dần quen với tiếng bàn xoay sòng sọc cả ngày, đã thấm vị của đất thịt, của hơi nóng lúc nung gốm. Cái ghề qua bao đời vẫn được giữ nguyên, dựa vào đó họ không lớn, nên người.

Đôi bàn tay của các nghệ nhân vẫn thoăn thoắt tạo hình, thổi hồn cho đất sét.

Chị Bùi Thị Hương (40 tuổi) cho biết mặc dù du lịch gặp khó khăn nhưng gia đình chị vẫn nhận được đơn đặt hàng trên 2000 con tò he mang hình tượng con trâu. Với kinh nghiệm 21 năm trong nghề, chị nhận thấy làng nghề vẫn có thể phát triển, có kinh tế đầu ra dẫu du lịch khó khăn. Bởi mặt hàng gốm phục vụ tất cả nhu cầu trong đời sống của người dân chứ không phải chỉ riêng cho du lịch.

Nắng vàng phủ lên đất sét, làm khô trước khi mang đi nung.

"Khó khăn là cái chung, nhưng tất cả nghệ nhân đều cố gắng giữ lấy nghề. Năm nay, các khách sạn ít mở cửa nên ít nhà nặng tượng trâu lớn. Tuy nhiên, linh vật của năm Tân Sửu vẫn được sản xuất rát nhiều theo kiểu tò he hoặc vật trang trí bàn trong nhà. Người dân chỉ mong dịch bệnh mau qua đi để có khách du lịch đến, đời sống sẽ lại được ổn định như xưa." Chị Bùi Thị Hương nói.

Năm Tân Sửu, với hình tượng là chú trâu mạnh mẽ, bền bỉ và kiên cường các nghệ nhân tạo hình tượng làm sao để trâu thật dũng mãnh. Dù là chú trâu nhỏ hay lớn, hình ảnh được phát họa qua lớp đất thịt phải thật hoạt bát với nhiều tư thế đứng, gặm cỏ, chiến đấu,...

Dẫu năm 2020 có khó khăn, các nghệ nhân vẫn miệt mài với nghề, ngọn lửa truyền thống vẫn chảy trong mỗi con người nơi đây.

Mỗi tượng đất mang hình chú trâu cho năm mới có giá giao động từ 5.000 – 200.000 đồng. Ngoài việc nặn linh vật của năm, các hộ gia đình tại đây tiếp tục sản xuất các chậu, nồi,... bằng gốm để phát triển kinh tế, thắp lửa làng nghề để lưu lại mãi cho sau này.

Theo ông Nguyễn Văn Lanh – Phó Chủ tịch UBND TP. Hội An năm 2020 tất cả các làng nghề trên địa bàn thành phố đều gặp khó khăn. Tuy nhiên, điều đáng mừng là các nghệ nhân, người dân tại các làng nghề vẫn không nản chí, giữ tâm huyết để làng nghề truyền thống ngày một đi lên.

Nung sản phẩm, công đoạn cuối cùng trước khi đưa ra thị trường tiêu thụ.

"Qua năm mới, thành phố sẽ tổ chức các lễ hội, sự kiện để quản bá thương hiệu làng gốm đến với bạn bè trong nước cũng như quốc tế. Từ đó bước đầu tạo thị trường cho bà con buôn bán, đồng đời đến khi du lịch được phục hồi trở lại, bà con sẽ tiếp tục phát huy thế mạnh, đưa làng nghề đi lên giống như những năm trước đó." Ông Nguyễn Văn Lanh cho biết.