Những rủi ro lớn nhất thế giới năm 2024

TRƯỜNG ĐẶNG• 07/01/2024 03:30

Từ triển vọng tái đắc cử của ông Donald Trump cho tới vấn đề biến đổi khí hậu, thế giới vẫn phải đối mặt với những bất ổn khó lường trong năm 2024.

Châu Phi đang đối mặt với nhiều vấn đề trong năm 2024

Thập kỷ mất mát thứ hai của châu Phi

Đến năm 2050, một phần tư dân số thế giới sẽ là người châu Phi, với dự kiến 1 tỷ người trong độ tuổi lao động chính từ 25-59 tuổi, theo số liệu của Liên Hợp Quốc. Nếu không có tăng trưởng kinh tế và cơ hội việc làm lớn hơn, lợi thế nhân khẩu học của châu Phi trở thành gánh nặng cho khu vực cũng như thế giới sẽ tiếp tục sụt giảm.

>>2024 - Năm của những cuộc bầu cử định hình lại thế giới

Châu Phi chứng kiến sự tăng trưởng kinh tế khiêm tốn trong những năm 1990 khi tăng trưởng ở mức 2,5%, tăng lên 5,1% trong thập kỷ tiếp theo, nhưng chậm lại ngay cả trước đại dịch COVID-19 vào năm 2020. Nợ tăng vọt cùng với chi phí y tế gia tăng do đại dịch, hiện trở thành một trở ngại lớn tới sự tăng trưởng của Châu Phi. Theo Ngân hàng Thế giới, 21 quốc gia châu Phi đang phải đối mặt với khó khăn nợ nần hoặc có nguy cơ mắc nợ. Nợ công của lục địa này đã tăng gần gấp ba kể từ năm 2010 lên 656 tỷ USD, với việc trả nợ hàng năm lên tới khoảng 23% GDP của châu Phi.

Để châu Phi đạt được quỹ đạo phát triển mới, các quốc gia OECD cần tăng cường chất lượng các nỗ lực của G-20 trong Khuôn khổ chung, đặc biệt là làm việc với Trung Quốc, để giảm bớt căng thẳng nợ nần.

Nỗi lo Donald Trump

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump có triển vọng giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024. Theo một cuộc khảo sát từ tháng 11 năm 2023, ông Trump đang cạnh tranh với Tổng thống Joe Biden và dẫn trước ở hầu hết các bang quan trọng. Thế nhưng, đó lại là điều đáng lo ngại cho nhiều quốc gia trên thế giới.

Trên bình diện quốc tế, ông Trump nhiều khả năng sẽ theo đuổi chương trình nghị sự “chống chủ nghĩa toàn cầu hóa” của mình, theo chủ nghĩa đơn phương hơn là theo chủ nghĩa biệt lập. Ông có thể sẽ thu hồi các cam kết về khí hậu của Hoa Kỳ và các cố vấn của ông nói rằng ông sẽ hủy bỏ Đạo luật Giảm lạm phát và tăng cường sản xuất nhiên liệu hóa thạch.

Nếu Trump tái đắc cử Tổng thống, có khả năng Hoa Kỳ sẽ chấm dứt viện trợ cho Ukraine, nối lại quan hệ với Moscow và tìm kiếm một thỏa thuận với Tổng thống Nga Vladimir Putin về vấn đề này. Trong khi đó, ông Trump có thể cố gắng một lần nữa để đạt được thỏa thuận với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un về vũ khí hạt nhân.

Việc ông Trump tái đắc cử có thể thúc đẩy làn sóng chủ nghĩa dân túy ở châu Âu. Những thành công bầu cử gần đây của các đảng theo chủ nghĩa bản địa cực hữu ở ba quốc gia (Hà Lan, Slovakia và Italia) cho thấy xu hướng phổ biến đang nổi lên theo hướng chế độ độc tài ở Hungary và một sự thay đổi trong bối cảnh chính trị.

Nếu ông Trump lên nắm quyền, toàn bộ phương Tây có thể đi chệch khỏi con đường chủ nghĩa quốc tế lâu đời của mình, theo các chuyên gia cảnh báo.

Chiến sự Nga - Ukraine bế tắc

Năm 2023 chứng kiến một cuộc phản công đáng thất vọng của Ukraine. Washington đã thất vọng vì lực lượng Ukraine đã phớt lờ lời khuyên của Mỹ về việc tập trung quân ở miền Nam, một động thái có thể cắt đứt ranh giới của Nga, đe dọa quyền kiểm soát của Nga đối với Crimea và giáng một đòn tâm lý vào ông Putin.

Bởi vậy, năm 2024 có thể là thời điểm tệ hơn đối với người Ukraine khi áp lực của phương Tây lên Kiev về đàm phán ngừng bắn rất có thể sẽ tăng lên. Ông Biden sẽ thu được lợi ích chính trị trong chiến dịch tranh cử sắp tới của mình bằng cách chấm dứt giao tranh.

>>FED đã thực sự "chiến thắng" lạm phát?

Xung đột Israel- Hamas đang diễn ra

Lực lượng Phòng vệ Israel có thể phá hủy hầu hết các khả năng quân sự của Hamas, nhưng việc phá hủy nhà ở và cơ sở hạ tầng đang khiến hầu hết người Palestine trở thành vô gia cư. Điều này có thể khiến thế giới Ả Rập xa cách hơn với Israel và Mỹ.

Xung đột giữa Hamas và Israel là vấn đề gây nhiều lo ngại cho nền kinh tế thế giới

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khó có thể thoát khỏi sự giám sát sau chiến tranh: Các cuộc thăm dò cho thấy hầu hết người Israel đổ lỗi cho ông về cuộc chiến, chỉ có 4% người Israel gốc Do Thái tin tưởng ông, và một cuộc thăm dò vào tháng 11/2023 của Israel cho thấy 76% muốn ông từ chức.

Thế nhưng kể cả khi lãnh đạo khác nắm quyền, một phong trào bảo thủ mạnh mẽ của Israel thậm chí có nguy cơ còn cứng rắn hơn, khiến giải pháp hai nhà nước hầu như không thể thực hiện được.

Sự tức giận, thịnh nộ và đau buồn của cả hai bên có thể báo trước rằng khu vực này sẽ vẫn là một chảo lửa, với bạo lực của người định cư chống lại người Palestine ở Bờ Tây, các cuộc tấn công của Hamas từ Gaza, hoặc các cuộc tấn công của Hezbollah ở miền bắc Israel.

Khoảng cách toàn cầu về biến đổi khí hậu

Theo báo cáo về khoảng cách phát thải mới nhất của Liên Hợp Quốc, trong xu hướng hiện tại của thế giới, nhiệt độ sẽ tăng thêm 2,9 độ C so với mức tiền công nghiệp .

Mặc dù các nhà lãnh đạo G-7 đã đặt ra các mục tiêu chung mới cho năng lượng tái tạo vào tháng 4 năm ngoái, tuy nhiên, báo cáo của Liên Hợp Quốc cho thấy sự bất bình đẳng vẫn còn cao: 10% dân số giàu nhất thế giới chiếm gần một nửa lượng khí thải vào năm 2021, trong khi 50% nghèo nhất chỉ đóng góp 12%. Tổng lượng phát thải; lượng khí thải lịch sử thậm chí còn mất cân bằng hơn.

Các nước giàu lần đầu tiên hứa cấp 100 tỷ USD mỗi năm để thích ứng với khí hậu ở các quốc gia nghèo hơn tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu Copenhagen năm 2009. Vào thời điểm đó, các nước giàu hứa sẽ cung cấp số tiền đó vào năm 2020 nhưng đã trễ thời hạn.

Vấn đề công bằng mang tính lịch sử này đã trở thành nguyên nhân gây tranh cãi ở phía Nam bán cầu, khiến hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP28 năm ngoái ở Dubai đã đưa ra quyết định đầu tiên về quỹ “tổn thất và thiệt hại”. Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Đức đều cam kết 100 triệu USD; Vương quốc Anh khoảng 76 triệu USD; Nhật Bản 10 triệu USD; và EU (trong đó có Đức) khoảng 245 triệu USD. Washington bị chỉ trích vì chỉ hứa với các nhà hoạt động khí hậu 17,5 triệu USD, nhưng các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa có thể sẽ chặn bất kỳ khoản tiền nào.