Những tiêu chí “cản bước” nhà thầu - Bài 1: “Chốt chặn” ở gói thầu xây lắp

Diendandoanhnghiep.vn Dù tổ chức đấu thầu công khai, nhưng với chiêu trò “cài cắm” tiêu chí trong hồ sơ mời thầu, nhiều nhà thầu “lạ” vẫn phải “ngậm đắng” khi bị loại dễ dàng tại các cuộc thầu…

hihih

Nhiều gói thầu hiện nay dù được tổ chức đấu thầu công khai nhưng hồ sơ mời thầu vẫn bị "cài cắm" những tiêu chí để hạn chế nhà thầu tham gia. Ảnh minh họa

Theo các chuyên gia, thực tiễn đấu thầu thời quan qua cho thấy, có rất nhiều chiêu thức để “cài cắm” để hạn chế nhà thầu tham gia, nhằm ưu tiên cho doanh nghiệp thân hữu, sân sau làm méo mó hoạt động đấu thầu, làm xấu đi môi trường đầu tư sản xuất kinh doanh, ảnh hưởng đến động lực phát triển của các doanh nghiệp trong nền kinh tế, đặc biệt là tính cạnh tranh, công bằng, bình đẳng giữa các nhà thầu cùng tham dự.

Điển hình như hiện nay, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình đang mời thầu gói thầu xây lắp Khảo sát, thiết kế và xây lắp (EC): Di chuyển đường điện 110kv phục vụ xây dựng đường trục khu quảng trường, nhà văn hóa trung tâm huyện và chỉnh trang khu quảng trường. Gói thầu đang phát hành hồ sơ mời đã vướng phải những phản ánh của một số nhà thầu về những bất cập trong các tiêu chí mời thầu.

Theo phản ánh, tại hồ sơ mời thầu có nhiều tiêu chí gây khó dễ, cài cắm làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu. Theo đó, tại Chương III, mục 2.2 Tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu, phần nhân sự, hồ sơ mời yêu cầu nhà thầu chứng minh tất cả các nhân sự phải có kinh nghiệm thi công công trình công nghiệp cấp II trở lên có xác nhận của chủ đầu tư. Các nhà thầu tham gia cho rằng, mục yêu cầu nhân sự này là vi phạm quy định trong đấu thầu.

Bên cạnh đó, một nhà thầu còn cho biết, hồ sơ mời thầu tại gói thầu này còn có dấu hiệu bẫy tiến độ. Cụ thể, thời gian thực hiện hợp đồng phần thi công xây dựng mời một đằng, Bảng tiêu chuẩn đánh giá kỹ thuật chấm điểm một nẻo. Các nhà thầu cho rằng, quá trình làm hồ sơ nhà thầu rất dễ sơ xuất và sẽ bị loại ngay về tiến độ.

Hay như hồi tháng 6 vừa qua, Công ty CP AFC Nguyên Linh mời thầu Gói thầu số 1 Xây dựng mới thuộc Dự án Trường Tiểu học Hòa Chánh 1 do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện U Minh Thượng (tỉnh Kiên Giang) làm chủ đầu tư. Gói thầu có giá hơn 8 tỷ đồng này bị phản ánh đưa ra hàng loạt tiêu chí gây khó đối với nhà thầu tại mục nhân sự chủ chốt. Cụ thể, các vị trí như cán bộ kỹ thuật phụ trách kỹ thuật công trình, cán bộ kỹ thuật phụ trách điện, cán bộ kỹ thuật phụ trách cấp thoát nước đều phải có chứng chỉ hành nghề giám sát xây dựng công trình.

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, một doanh nghiệp xây dựng (xin giấu tên) cho biết, có những gói thầu chỉ dưới 10 tỷ đồng nhưng hồ sơ mời thầu “hành” nhà thầu đủ thứ: phải có xác nhận của chủ đầu tư về khảo sát thực địa công trình, được địa phương chấp thuận cho sử dụng bãi đổ thải được cấp phép… Về nhân sự thì yêu cầu một loạt bằng cấp, chứng chỉ của cán bộ, người lao động tham gia thực hiện gói thầu, nhiều yêu cầu rất vô lý, đến lúc cận kề ngày đóng/mở thầu mới chỉnh sửa hồ sơ mời thầu nên nhà thầu “trở tay” không kịp.

Theo chia sẻ của đơn vị này, trong thời gian bị giãn cách xã hội do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, có gói thầu xây lắp và mua sắm hóa chỉ mấy tỷ đồng nhưng hồ sơ mời thầu bắt buộc nhà thầu phải cung cấp hơn 100 loại hàng mẫu trong thời gian rất ngắn mà nếu không biết trước thì sẽ không thể nào chuẩn bị được. “Việc “cài cắm” yêu cầu này chỉ để tạo ra rào cản hạn chế nhà thầu tham dự”, đại diện doanh nghiệp này chia sẻ.

Nhiều ý kiến cho rằng, những hồ sơ mời thầu có tính định hướng, tạo lợi thế cho doanh nghiệp “thân hữu”, bị nhà thầu phản ánh, báo chí vào cuộc nếu các cơ quan chức năng không kiểm tra, giám sát và xử lý đến nơi đến chốn sẽ tạo ra những tiền lệ không tốt đối với việc chấp hành kỷ cương, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật trong hoạt động đấu thầu.

>>"Vá lỗ hổng" Luật Đấu thầu

hihi

Dù tổ chức đấu thầu công khai, nhưng với chiêu trò “cài cắm” tiêu chí trong hồ sơ mời thầu, nhiều nhà thầu “lạ” vẫn phải “ngậm đắng” khi bị loại dễ dàng tại các cuộc thầu. Ảnh minh họa

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp xung quanh vấn đề này, luật sư Nguyễn Đức Biên – Giám đốc Công ty Luật TNHH Đại La cho rằng, trong hồ sơ mời thầu có 7 trường hợp sẽ được xác định là hạn chế nhà thầu, cụ thể, quy định về số lượng nhân sự chủ chốt và thiết bị thi công, thiết bị chủ yếu quá mức cần thiết để thực hiện gói thầu; quy định nhà thầu phải có xác nhận tham gia hội nghị tiền đấu thầu hoặc yêu cầu chứng minh việc đã tham gia hội nghị tiền đấu thầu; quy định năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu cao hơn mức yêu cầu của gói thầu.

Bên cạnh đó, quy định hợp đồng tương tự là hợp đồng đã thực hiện trên một địa bàn cụ thể hoặc là công trình tương tự của một đơn vị cụ thể hoặc phải ký với cơ quan nhà nước; quy định nhân sự thực hiện gói thầu phải được đóng bảo hiểm xã hội, phải là nhân sự đang ký hợp đồng lao động với nhà thầu; yêu cầu về thiết bị thi công chủ yếu, thiết bị cần thiết cho gói thầu phải thuộc sở hữu của nhà thầu mà không được đi thuê. Một quy định nữa cũng được coi là gây hạn chế nhà thầu là quy định các tiêu chí mà pháp luật chuyên ngành không yêu cầu như: giấy phép hành nghề, giấy xác nhận đối tác và các yêu cầu về chứng chỉ, chứng nhận mà pháp luật chuyên ngành không quy định. Chẳng hạn, gói thầu chỉnh lý tài liệu yêu cầu nhân sự phải là lưu trữ viên hoặc lưu trữ viên chính, nghĩa là nhân sự phải là viên chức.

“Quy định này trong hồ sơ mời thầu được coi là vi phạm Khoản 2 Điều 12 Nghị định 63”, luật sư Biên nói.

Ngoài các quy định nêu trên, luật sư Nguyễn Đức Biên còn cho biết, đối với gói thầu xây lắp và mua sắm hàng hóa, hồ sơ mời thầu được xác định là hạn chế nhà thầu khi đưa thêm các quy định về kỹ thuật mà chỉ có một sản phẩm cụ thể của một hãng sản xuất cụ thể đáp ứng trong khi trên thị trường có nhiều hãng sản xuất có thể cung cấp hàng hóa thuộc gói thầu; yêu cầu giấy phép bán hàng của nhà sản xuất hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương đối với những hàng hóa thông dụng, đơn giản.

Cũng trao đổi thêm với Diễn đàn Doanh nghiệp về vấn đề này, luật sư Trần Hồng Tình – Đại diện Văn phòng Luật Nguyễn Thanh Bình cho biết, trong Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT (Thông tư 08) đã nêu rất rõ, hồ sơ mời thầu gói thầu xây lắp không được yêu cầu nhà thầu phải có xác nhận khảo sát hiện trường hoặc yêu cầu chứng minh việc đã khảo sát hiện trường; yêu cầu nhà thầu khi tham dự thầu phải có cam kết hoặc ký hợp đồng nguyên tắc về bãi đổ thải cụ thể, cự ly đổ thải cụ thể, các mỏ vật liệu cụ thể, yêu cầu về cự ly trạm trộn bê tông... trong giới hạn một vùng hoặc một cự ly cụ thể mà chỉ có một hoặc một số ít nhà thầu đáp ứng... hồ sơ mời thầu thiếu bản vẽ hoặc bản vẽ không đầy đủ, không đủ cơ sở để lập hồ sơ dự thầu. Việc nêu tên nhà thầu phụ đặc biệt bắt buộc nhà thầu chính phải sử dụng cũng là trường hợp hạn chế nhà thầu tham gia.

“Khoản 5 Điều 25 Thông tư 08 cũng có nêu, trường hợp hồ sơ mời thầu có các nội dung dẫn đến hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu, gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng, vi phạm Khoản 2 Điều 12 Nghị định 63 thì bên mời thầu, tổ chuyên gia không được loại bỏ hồ sơ dự thầu không đáp ứng các nội dung này”, luật sư Trần Hồng Tình chia sẻ.

Cũng theo luật sư Trần Hồng Tình, những quy định cụ thể về các trường hợp hồ sơ mời thầu hạn chế nhà thầu được “liệt kê” tại Thông tư 08 là bảng tham chiếu để các chủ đầu tư, bên mời thầu, đơn vị tư vấn khi lập hồ sơ mời thầu lưu ý, tránh “cài cắm” và không đưa ra các yêu cầu thiếu minh bạch, kém cạnh tranh trong hồ sơ mời thầu.

“Còn nhà thầu có thể soi chiếu các quy định này với hồ sơ mời thầu để kịp thời có ý kiến với chủ đầu tư, có cơ sở để không chấp hành một số yêu cầu của hồ sơ mời thầu làm hạn chế nhà thầu”, luật sư Tình chia sẻ.

Đánh giá của bạn:

Mời các bạn tham gia vào group Diễn đàn Doanh nghiệp để thảo luận và cập nhật tin tức.

Bạn đang đọc bài viết Những tiêu chí “cản bước” nhà thầu - Bài 1: “Chốt chặn” ở gói thầu xây lắp tại chuyên mục DIỄN ĐÀN PHÁP LUẬT của Tạp chí Diễn đàn doanh nghiệp. Liên hệ cung cấp thông tin và gửi tin bài cộng tác: email toasoan@dddn.com.vn, hotline: 0985698786,
Bình luận
Bạn còn /500 ký tự
Xếp theo: Thời gian | Số người thích
SELECT id,type,category_id,title,description,alias,image,related_layout,publish_day FROM cms_post WHERE `status` = 1 AND publish_day <= 1711624832 AND in_feed = 1 AND top_home <> 1 AND status = 1 AND publish_day <= 1711624832 ORDER BY publish_day DESC, id DESC LIMIT 0,11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10