Gửi bình luận
Xu thế bảo hộ thương mại tại nhiều thị trường lớn ngày càng tăng, dự báo năm 2025, hàng Việt sẽ đối diện với các vụ kiện phòng vệ thương mại nhiều hơn và phức tạp hơn.
Quy mô xuất khẩu của Việt Nam đã vượt 400 tỷ USD. Trong bối cảnh xu thế bảo hộ thương mại tại nhiều thị trường lớn ngày càng tăng, dự báo năm 2025, hàng Việt sẽ đối diện với các vụ kiện phòng vệ thương mại nhiều hơn và phức tạp hơn.
Theo ông Chu Thắng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công thương đánh giá, sử dụng hàng rào phòng vệ thương mại để bảo vệ hàng hóa nội địa đang ngày càng trở nên nóng hơn trên thị trường toàn cầu.
Trong năm 2024, Việt Nam ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ số cuộc điều tra phòng vệ thương mại không chỉ về số lượng mà tính chất cũng phức tạp hơn rất nhiều.
“Năm 2024, hàng Việt xuất khẩu phải đối mặt với 32 vụ việc phòng vệ thương mại nước ngoài mới khởi xướng phát sinh từ 12 thị trường. Con số này tăng gần gấp đôi so với 15 vụ việc của năm 2023. Trong đó, Hoa Kỳ vẫn là nước điều tra nhiều nhất với 11 vụ việc, chiếm khoảng 1/3 số vụ việc năm 2024", ông Trung thông tin.
Đặc biệt, năm 2024 là năm các nước khởi xướng điều tra nhiều vụ việc phòng vệ thương mại mới đối với hàng Việt. Nhiều quốc gia điều tra các nội dung mới chưa từng có tiền lệ gây ra khó khăn rất lớn cho doanh nghiệp nước ta. Đơn cử, Hoa Kỳ điều tra trợ cấp xuyên quốc gia với pin mặt trời và vỏ viên nhộng; Canada lần đầu tiên điều tra chống lẩn tránh với một nước là Việt Nam…
Cùng với đó, sản phẩm bị điều tra ngày càng đa dạng, từ các sản phẩm có kim ngạch xuất khẩu lớn như pin mặt trời (4,2 tỷ USD), tôm (800 triệu USD), thép chống ăn mòn (242 triệu USD) đến các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu thấp hơn như khay đúc bằng sợi (50 triệu USD), đĩa giấy (9 triệu USD)…
Mặt khác, có thể thấy, hiện mức thuế trong một số vụ việc điều tra hàng Việt còn khá cao. Ví dụ, tại thị trường Hoa Kỳ trong kỳ rà soát hành chính lần thứ nhất lệnh áp thuế chống bán phá giá với mật ong, biên độ phá giá toàn quốc sơ bộ không đổi so với lệnh áp thuế ban đầu (60,03%), tuy nhiên, biên độ phá giá sơ bộ của 02 bị đơn bắt buộc - cũng là bị đơn trong vụ việc ban đầu và biên độ phá giá riêng rẽ sơ bộ của 13 công ty lại tăng gấp đôi (58,74% - 61,27% lên 100,54% - 154,47%).
Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại cho biết thêm, cho đến nay, có những biện pháp đã được áp dụng hơn 20 năm đối với hàng Việt như lệnh áp thuế chống bán phá giá của Hoa Kỳ với cá tra, basa, tôm nước ấm vẫn được rà soát hàng năm.
Như vậy, sau khi xuất khẩu mang về gần 406 tỷ USD trong năm 2024, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu khoảng 12%, trong năm nay, nghĩa là kim ngạch xuất khẩu sẽ vượt 450 tỷ USD. Khi xuất khẩu gia tăng, chắc chắn các vụ việc phòng vệ sẽ còn tăng mạnh.
Nói như ông Chu Thắng Trung, năm 2025, tình hình kinh tế - chính trị thế giới dự kiến sẽ có nhiều biến đổi và cạnh tranh hàng hóa ngày càng khốc liệt hơn trong năm nay. Trong bối cảnh đó, dự báo các vụ kiện phòng vệ thương mại sẽ tiếp tục gia tăng trong năm nay, mức độ phức tạp và quy mô cũng tăng lên.
Cũng theo ông Trung, trong năm 2025, Bộ Công thương dự báo, bên cạnh việc tiếp tục sử dụng những biện pháp phòng vệ thương mại có phạm vi áp dụng rộng như tự vệ hoặc chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại để tăng cường bảo hộ....thì các thị trường nhập khẩu sẽ đẩy mạnh áp dụng các quy định pháp luật mới nhằm tăng mức thuế có thể áp dụng, thông qua việc sử dụng các quy định về nền kinh tế phi thị trường; tình hình thị trường đặc biệt.
Thời gian qua, Cục Phòng vệ thương mại đã cập nhật danh sách cảnh báo sớm đối với một số ngành hàng có rủi ro lớn hơn trong việc bị điều tra phòng vệ thương mại tại một số thị trường xuất khẩu như gỗ dán, tủ gỗ, thép chống ăn mòn, thép cán nóng, cáp thép dự ứng lực, ống thép hàn, nhôm thanh định hình, ống đồng, kính nổi, nhựa PET, đá thạch anh nhân tạo, máy giặt, tủ lạnh, lốp xe tải và xe khách xuất khẩu, thép gió, máy biến thế...
Được biết, hiện tại hệ thống theo dõi khoảng 300 mặt hàng có rủi ro bị điều tra phòng vệ thương mại. Bên cạnh việc thu thập và phân tích các dữ liệu thông tin đó, Cục Phòng vệ thương mại cũng sử dụng nguồn thông tin gửi về từ hệ thống hơn 60 thương vụ tại các thị trường xuất khẩu chính.
Do đó, theo ông Trung, các doanh nghiệp xuất khẩu các mặt hàng nói trên cần chủ động thường xuyên theo dõi, cập nhật tin tức và tìm hiểu các quy định điều tra phòng vệ thương mại của nước nhập khẩu.
Trong trường hợp cần hỗ trợ thêm thì Cục sẽ nhanh chóng chia sẻ, phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để đối phó hiệu quả với các rủi ro này.
Hiện, các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo như dệt may, da giày, hàng điện tử, máy móc, thiết bị của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ có kim ngạch lớn cần hết sức lưu ý các biện pháp phòng vệ thương mại. Bởi, tuy kim ngạch xuất khẩu lớn, nhưng tỷ trọng tham gia của Việt Nam trong chuỗi giá trị vẫn thấp, nguồn nguyên liệu đầu vào phải nhập khẩu với khối lượng lớn.
Do đó, việc tăng sử dụng nguyên liệu nội địa, đa dạng hóa đầu vào, minh bạch hóa xuất xứ sẽ giúp các ngành xuất khẩu bền vững, giảm thiểu rủi ro. Các chuyên gia khuyến nghị, doanh nghiệp nên ưu tiên sử dụng nguyên liệu từ nguồn nội địa hoặc từ các thị trường không bị điều tra phòng vệ để giảm nguy cơ bị áp thuế chống lẩn tránh
