Sửa Luật Hóa chất: Cần quy rõ trách nhiệm trong quản lý hóa chất độc hại

Dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2024), Dự thảo bám sát 04 chính sách đã được Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Tờ trình số 556/TTr-CP ngày 16/10/2023 gồm: Phát triển bền vững ngành Công nghiệp hóa chất thành ngành công nghiệp nền tảng, hiện đại; Quản lý hóa chất đồng bộ trong toàn bộ vòng đời; Quản lý hóa chất nguy hiểm trong sản phẩm; Nâng cao hiệu quả đảm bảo an toàn hóa chất.

Bên cạnh đó quy định 12 nhóm thủ tục hành chính, trong đó 04 nhóm thủ tục hành chính mới, 06 nhóm thủ tục hành chính sửa đổi, bổ sung và 02 nhóm thủ tục hành chính giữ nguyên, đồng thời bãi bỏ 09 nhóm thủ tục hành chính hiện nay trong lĩnh vực hóa chất.

Việc sửa đổi, bổ sung Luật Hóa chất nhận được sự đồng thuận cao, tuy nhiên, bên cạnh những điểm tích cực, quy định về quản lý hóa chất độc hại vẫn còn đó không ít băn khoăn.

Tham gia góp ý Dự thảo Luật (sửa đổi), đại biểu Trần Văn Khải – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Nam bày tỏ sự lo ngại về hóa chất độc hại, chất lỏng đang bị buông lỏng quản lý.

Theo đại biểu, trên mạng xã hội Facebook xuất hiện nhan nhản nhiều hội nhóm mua bán trao đổi hóa chất, trong đó, xyanua được mọi người hỏi mua và bán lại với số lượng nhiều. Khi truy cập vào các trang mạng xã hội hay các diễn đàn trực tuyến, chúng ta dễ dàng tìm được người bán xyanua với giá rẻ. Không cần qua kiểm duyệt hay đăng ký, các giao dịch được thực hiện một cách bí mật và nhanh chóng.

Từ sự gia tăng đột biến của các vụ án liên quan đến xyanua liên quan đến việc mua bán một cách dễ dàng loại hóa chất này với giá thành rẻ làm dấy lên những lo ngại về an toàn và an ninh cộng đồng. Đặc biệt, trong bối cảnh việc sử dụng chất cấm trong một số lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, thực phẩm, đồ uống và an ninh nguồn nước ngày càng trở lên khó kiểm soát hơn.

“Một số nước đã cấm hoàn toàn xyanua trong sản xuất do tính chất độc hại với môi trường của nó”, đại biểu Trần Văn Khải chia sẻ.

Từ đó, để quản lý chất cấm và hóa chất độc hại, đại biểu này cho rằng, trước tiên phải siết chặt lượng cung trên thị trường, tạo ra sự khan hiếm, từ đó sẽ dễ kiểm soát số lượng người dùng. Đồng thời, việc nâng cao công nghệ sản xuất sẽ tiến tới thu hẹp phạm vi sử dụng hóa chất này.

Không chỉ có vậy, đại biểu Trần Văn Khải cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần rà soát, đánh giá kỹ lưỡng để làm rõ quy trình của từng hoạt động hoá chất, có sự phân công, làm rõ trách nhiệm của các bộ ngành, địa phương đảm bảo rõ ràng, minh bạch, tránh trùng lặp, chồng chéo, thừa thiếu và dễ dàng quy trách nhiệm khi xảy ra các sự cố không mong muốn trong các hoạt động hoá chất. Đồng thời, khắc phục cho được tình trạng bất cập, khó khăn, vướng mắc trong quản lý Nhà nước về hoạt động của hoá chất trong thời gian vừa qua.

Liên quan đến vấn đề này, đại biểu Thái Thị An Chung - Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Nghệ An cũng bày tỏ, trong Dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), Ban soạn thảo cần có giải thích rõ hơn về các loại chất độc, hóa chất nguy hiểm, hóa chất thuộc danh mục đặc biệt, hóa chất cần kiểm soát đặc biệt...

Trong đó, đề cập về trách nhiệm quản lý hóa chất địa phương, vị đại biểu này đề nghị Ban soạn thảo Dự án Luật cần chú trọng hơn đến việc quy định rõ trách nhiệm của lãnh đạo, cán bộ, đơn vị ở địa phương nhằm tránh những vụ việc đáng tiếc xảy ra trong việc mua bán, sử dụng hóa chất độc hại.

Xoay quanh vấn đề đã nêu, trước đó, tại phiên họp thứ 37 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cho ý kiến về Dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), không ít ý kiến cũng cho rằng, việc vi phạm về kinh doanh hóa chất đang diễn ra phổ biến với mức độ khá nghiêm trọng, đặc biệt là việc sử dụng sai mục đích và sản xuất, chế biến thực phẩm gây nguy hại cho sức khỏe của người tiêu dùng trên diện rộng đang là vấn đề được quan tâm. Do đó, cần nghiên cứu phân công hợp lý trách nhiệm quản lý Nhà nước về hóa chất.

Theo các đại biểu, cần bổ sung vào Dự thảo Luật (sửa đổi) các quy định về quản lý hóa chất độc hại, giới hạn hàm lượng hóa chất độc hại trong sản phẩm, hóa chất không được sử dụng trong sản phẩm và đánh giá rủi ro đối với sản phẩm chứa hóa chất; quy định doanh nghiệp có trách nhiệm cung cấp thông tin nguy hại về hóa chất của sản phẩm cho người sử dụng.

Đặc biệt, đối với việc cấp, cấp lại, cấp điều chỉnh, thu hồi Giấy phép sản xuất, nhập khẩu hóa chất cũng cần quy định rõ trách nhiệm cơ quan, đơn vị, cá nhân trong việc đào tạo, cấp giấy phép.