Văn hóa Việt đã trở thành một nguồn lực cách mạng sâu, bền

NGUYỄN VIỆT• 28/02/2023 15:32

Đề cương về văn hoá Việt Nam đã trở thành một nguồn lực cách mạng, với ý nghĩa không chỉ là lý trí, đường lối chủ trương chung, mà còn là mối dây liên kết giữa Đảng với dân tộc.

>>>Đề cương về Văn hóa Việt Nam: Mãi “soi đường cho quốc dân đi”

Đặc biệt, là giới văn hóa, văn nghệ là nét gạch nối giữa hiện tại với quá khứ và cả tương lai.

PGS.TS Huỳnh Quốc Thắng, Trường ĐH KHXHNV, ĐH Quốc gia TP.HCM.

PGS.TS Huỳnh Quốc Thắng, Trường ĐH KHXHNV, ĐH Quốc gia TP.HCM chia sẻ nhân kỷ niệm 80 năm Đề cương về văn hoá Việt Nam.

Theo PGS.TS Huỳnh Quốc Thắng, Bản Đề cương đã góp phần làm rõ tiến trình lịch sử văn hóa Việt Nam, trên cơ sở xác định rằng, trước triều Nguyễn, văn hóa Việt Nam có tính cách nửa phong kiến nửa nô lệ, phụ thuộc vào văn hóa Trung Quốc và sau đó, văn hóa phong kiến có xu hướng tiền tư bản hoặc nửa phong kiến, nửa tư bản, hoàn toàn có tính cách thuộc địa.

PGS.TS Huỳnh Quốc Thắng đánh giá, Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 đã đưa ra 2 ức thuyết: Nếu nền văn hóa phát xít (văn hóa Trung cổ và nô dịch hoá) thắng thì văn hóa dân tộc Việt Nam nghèo nàn thấp kém; Nếu văn hóa dân tộc Việt Nam sẽ do cách mạng dân chủ giải phóng thắng lợi mà được cởi mở xiềng xích và sẽ đuổi kịp văn hóa tân dân chủ của thế giới. Đến nay, sau 80 năm, ức thuyết trên trở thành hiện thực.

Bản Đề cương khẳng định, ảnh hưởng của văn hóa phát xít làm cho tính chất phong kiến, nô dịch trong văn hóa Việt Nam mạnh lên, nhưng đồng thời chịu ảnh hưởng của văn hóa tân dân chủ, xu trào văn hóa mới của Việt Nam đang cố vượt hết mọi trở lực để nảy nở. Đây là sự phản ánh khách quan hiện thực lịch sử.

GS.TS Đinh Xuân Dũng, nguyên Phó chủ tịch chuyên trách Hội đồng lý luận phê bình Văn học nghệ thuật Trung ương nhấn mạnh, Đề cương không chỉ có giá trị gắn với yêu cầu của thời kỳ 1943-1945, mà còn hàm chứa một nội dung rất sâu sắc là dự báo sáng suốt về tương lai của văn hóa Việt Nam thông qua 2 ức thuyết.

>>>Chuyển đổi số bắt đầu từ văn hóa

>>>Để văn hóa trở thành nền tảng tinh thần của xã hội

GS.TS Đinh Xuân Dũng, nguyên Phó chủ tịch chuyên trách Hội đồng lý luận phê bình Văn học nghệ thuật Trung ương.

“Đặt 2 ức thuyết đó vào thời điểm chúng ta đang tay trắng thì thấy rằng, đó là một dự báo tài tình, là kết quả của sự linh cảm, của niềm tin, sự phân tích khoa học thực trạng, sự vận động của lịch sử", GS.TS Đinh Xuân Dũng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, dự báo thứ hai của Đề cương còn có ý nghĩa chiến lược sâu sắc hơn, đó là sự khẳng định một quy luật có tính phổ quát của toàn bộ sự nghiệp cách mạng: “Phải hoàn thành cách mạng văn hóa mới hoàn thành cuộc cải tạo xã hội".

Vẫn theo GS.TS Đinh Xuân Dũng, nếu coi Đề cương là sự khai phá mở đường cho quá trình xây dựng quan điểm, lý luận văn hóa ở Việt Nam, thì trong 80 năm qua, nhiều luận điểm của Đề cương đã được điều chỉnh, bổ sung, làm phong phú hơn.

Không phải tất cả những vấn đề đa dạng, phong phú và phức tạp của đời sống văn hóa Việt Nam trong tiến trình vận động, biến đổi đều được đề cập trong Đề cương. Và, nhìn từ quan điểm hôm nay, không phải tất cả những nhận định cụ thể đều chuẩn xác, song mục tiêu chủ yếu của Đề cương là khẳng định những quan điểm gốc về chính trị, đặt nền tảng tư tưởng cơ bản để chuẩn bị cho việc tiến hành cải tạo nền văn hóa cũ và xây dựng nền văn hóa mới.

"Trong vị trí lịch sử của nó, Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 hoàn toàn có giá trị như cương lĩnh đầu tiên, là chiến lược đầu tiên về văn hóa của chúng ta", ông Dũng bày tỏ.