Cần khắc phục triệt để những tồn tại, hạn chế trong xây dựng pháp luật

Theo đó, tiếp tục phiên họp thứ 37 sáng 12/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Báo cáo của Chính phủ về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội năm 2024.

Trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ về nội dung đã nêu, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội – Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với những kết quả đạt được trong công tác tổ chức thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội được nêu trong Báo cáo của Chính phủ; đánh giá cao sự nỗ lực, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự nghiêm túc triển khai thực hiện của các Bộ, ngành, địa phương trong công tác hoàn thiện thể chế, tổ chức thi hành pháp luật.

Cụ thể, công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ trong tổ chức thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết năm 2024 thể hiện tính kịp thời, tập trung, có nhiều đổi mới, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, xác định rõ trách nhiệm, cơ chế phối hợp và nâng cao năng lực, hiệu quả thực hiện. Chính phủ đã hoàn thành khối lượng lớn nhiệm vụ lập pháp cơ bản bảo đảm tiến độ, không có tình trạng xin rút các dự án đã có trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh.

Việc xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết được Chính phủ tăng cường chỉ đạo triển khai và áp dụng nhiều giải pháp mới hiệu quả, chủ động, khẩn trương hơn ngay từ khâu lập danh mục, phân công soạn thảo, triển khai thi hành đến theo dõi, đôn đốc, kiểm tra. Kết quả đạt được tích cực hơn so với các năm trước.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) đã được các Bộ, ngành, địa phương quan tâm hơn, kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện dưới nhiều hình thức hiệu quả, chất lượng. Công tác rà soát văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên được Chính phủ quan tâm, sát sao chỉ đạo để kịp thời phát hiện, xử lý các vướng mắc, bất cập, các quy định mâu thuẫn, chồng chéo, không còn phù hợp trong thực tiễn thi hành pháp luật.

Công tác kiểm soát thủ tục hành chính (TTHC) đã được Chính phủ quan tâm, chỉ đạo quyết liệt, các cơ quan nghiêm túc thực hiện theo Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 - 2030; công tác kiểm tra VBQPPL, hợp nhất VBQPPL, pháp điển hệ thống QPPL, hệ thống hóa VBQPPL đạt nhiều kết quả tích cực.

Cùng với những điểm tích cực, theo ông Tùng, Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân nêu trong Báo cáo của Chính phủ, đồng thời đề nghị cần quan tâm, làm rõ thêm nguyên nhân, trách nhiệm của các cơ quan trong công tác tổ chức thi hành pháp luật và giải pháp khắc phục đối với những tồn tại, hạn chế như:

Số lượng Dự án luật, Dự thảo nghị quyết phải trình ở từng kỳ họp Quốc hội rất lớn nhưng chưa bảo đảm sự cân đối giữa các lĩnh vực; nhiều Dự án được bổ sung vào Chương trình sát thời điểm tổ chức kỳ họp Quốc hội, phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Vẫn còn tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo, chưa bảo đảm tính đồng bộ, tính thống nhất giữa các VBQPPL hoặc quy định không rõ ràng, cụ thể, thậm chí cùng một quy định nhưng có nhiều cách hiểu khác nhau gây khó khăn cho công tác thi hành pháp luật;

Số lượng văn bản quy định chi tiết nợ mới phát sinh nhiều, văn bản nợ đọng kéo dài chưa được khắc phục triệt để; số lượng văn bản ban hành chậm, không bảo đảm hiệu lực thi hành đồng thời với luật còn nhiều; Điều kiện bảo đảm cho công tác rà soát văn bản chưa tương xứng cả về nguồn nhân lực, vật lực và thời gian dẫn đến kết quả xử lý sau rà soát chưa đáp ứng yêu cầu đề ra. Việc xử lý nhiều văn bản có nội dung trái pháp luật đã được Bộ Tư pháp kết luận, kiến nghị xử lý trong kỳ báo cáo còn chậm, chưa kịp thời, dứt điểm;

Công tác PBGDPL tại một số Bộ, ngành, địa phương chưa được triển khai kịp thời, còn chờ hướng dẫn của cấp trên; công tác pháp điển hóa chưa có nhiều chuyển biến so với năm trước; công tác hợp nhất văn bản còn chậm, có trường hợp không thực hiện được do sai sót trong kỹ thuật soạn thảo văn bản.

Từ đó, kiến nghị với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, ông Tùng cho rằng, cần tập trung nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác xây dựng pháp luật; chủ động chuẩn bị, đề xuất cân đối, hợp lý số lượng Dự án Luật, Dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội xem xét cho ý kiến và thông qua ở từng kỳ họp; hạn chế tối đa tình trạng đề nghị bổ sung các dự án vào Chương trình sát thời điểm tổ chức kỳ họp Quốc hội, phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Khắc phục triệt để những tồn tại, hạn chế đã nhận diện được trong thời gian qua trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, nhất là tình trạng pháp luật còn chồng chéo, xung đột, thiếu tính khả thi; tình trạng nợ đọng văn bản quy định kéo dài, nợ văn bản quy định chi tiết mới phát sinh trong kỳ báo cáo, ban hành văn bản quy định chi tiết chậm so với hiệu lực thi hành của luật; đồng thời, đôn đốc và có giải pháp cụ thể, kịp thời ban hành 133 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết có hiệu lực thi hành trong thời gian tới.

“Đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo phối hợp xây dựng Đề án đổi mới, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật; rà soát, nghiên cứu, đề xuất sửa đổi Luật Ban hành VBQPPL để tiếp tục đổi mới, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật theo yêu cầu của Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Quan tâm bố trí đủ các điều kiện, bảo đảm nguồn lực, có cơ chế, chính sách hỗ trợ, thu hút các chuyên gia, nhà khoa học, người có kinh nghiệm thực tiễn tham gia công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật”, ông Tùng chia sẻ.

Tại phiên họp, cho ý kiến về Báo cáo của Chính phủ về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội năm 2024, đa số các đại biểu đồng tình với Báo cáo thẩm tra sơ bộ của Thường trực Ủy ban Pháp luật.