Doanh nghiệp thực phẩm lại lo tái xuất hiện cơ chế tiền kiểm

ĐỖ HUYỀN• 20/03/2022 03:45

Bộ Y tế vừa có Báo cáo số 313/BC-BYT về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn thực phẩm gửi Thủ tướng Chính phủ.

>>HÀNH TRÌNH ĐỔI MỚI (Bài 15): Luật Doanh nghiệp và vấn đề hậu kiểm

Trong Báo cáo, Bộ Y tế nhấn mạnh thực tế 4 năm triển khai Nghị định 15/2018/NĐ-CP đã phát sinh một số hạn chế, tồn tại, đặc biệt là việc lợi dụng cơ chế hậu kiểm.

“Một bộ phận doanh nghiệp thực hiện không đúng, công bố không đúng, không đầy đủ, thậm chí không công bố sản phẩm do mình sản xuất, kinh doanh, dẫn đến nhiều sản phẩm không được hậu kiểm và nguy cơ sản phẩm thực phẩm không đảm bảo an toàn”, Báo cáo của Bộ Y tế do Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên ký gửi Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh.

Lo ngại của Bộ Y tế về những hạn chế của cơ chế hậu kiểm trong quản lý an toàn thực phẩm đang dấy lên mối lo từ doanh nghiệp.

Lý giải nguyên nhân của tình trạng trên, Bộ Y tế cho biết do thiếu nhân lực, thiếu trang thiết bị cần thiết, thiếu kinh phí, nên hoạt động hậu kiểm của cơ quan quản lý chỉ đáp ứng một phần yêu cầu, chưa sát thực tế, dẫn đến hiệu quả, hiệu lực bị hạn chế, nhất là trong bối cảnh lượng sản phẩm công bố quá lớn và ngày càng phong phú.

Cùng với đó, Bộ Y tế đang đặt lại việc cho phép doanh nghiệp tự công bố sản phẩm thực phẩm theo hướng chỉ công bố và kiểm nghiệm các chỉ tiêu an toàn thực phẩm của sản phẩm, mà không phải công bố các chỉ tiêu chất lượng, đặc biệt là với thực phẩm bổ sung. Bộ này cho rằng, quy định như vậy gây khó khăn cho hoạt động quản lý, thiếu công cụ kiểm soát, không bảo đảm an toàn về chất lượng sản phẩm lưu thông trên thị trường...

Hơn thế, việc cho phép doanh nghiệp không phải công bố lại khi thay đổi công dụng, đối tượng sử dụng, hướng dẫn sử dụng, nhà sản xuất dẫn đến việc ghi nhãn, quảng cáo sản phẩm thực phẩm quá công dụng thực tế, mà không được kiểm soát kịp thời.

>>Bất an vì… cơ chế hậu kiểm

>>Cắt giảm điều kiện kinh doanh: Cần đột phá mới, hướng tới hậu kiểm

Là một trong những người gắn bó nhiều năm với môi trường kinh doanh và theo dõi sát quá trình sửa đổi của Nghị định 15, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) thông tin rằng các hiệp hội doanh nghiệp ngành hàng thực phẩm đang cùng dự thảo một báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ, dự kiến hoàn tất trong tuần này.

“Các doanh nghiệp lo ngại thành quả to lớn mà Nghị định 15/2018/NĐ-CP đem lại cho doanh nghiệp mất đi khi xuất hiện thêm thủ tục hành chính, tăng cơ chế tiền kiểm...”, ông Cung nói.

Trên thực tế, thành quả to lớn này không chỉ là cảm nhận, mà đã được các doanh nghiệp lượng hóa bằng tiền khi Nghị định 15/2018/NĐ-CP cho phép 90% sản phẩm được áp dụng cơ chế tự công bố, chỉ có khoảng 2% sản phẩm kiểm tra bằng phương pháp lấy mẫu, khoảng 5% còn lại phải kiểm tra, nhưng theo cơ chế kiểm tra giảm... Đặc biệt, nghị định này bổ sung trường hợp miễn kiểm tra, bãi bỏ kiểm nghiệm định kỳ...

So với khoảng thời gian 3-5 tháng và hàng chục triệu đồng cho một lần công bố, 400.000 đồng/sản phẩm/lần kiểm nghiệm định kỳ, thì cơ chế hậu kiểm của nghị định trên đã tiết kiệm cho doanh nghiệp các khoản chi phí rất lớn.