TP.HCM: Đề nghị kéo dài thời gian thí điểm cơ chế vượt trội đến năm 2030

Bài và Ảnh: NGÂN GIANG• 16/06/2023 01:19

UBND TP.HCM vừa có văn bản báo cáo và kiến nghị Chủ tịch Quốc hội ủng hộ 3 nội dung về cơ chế vượt trội. Trong đó đề nghị kéo dài thời gian thí điểm cơ chế vượt trội đến năm 2030.

>>Dự thảo Nghị quyết "cơ chế đặc thù" cho TP HCM: Chưa khả thi

Đó là nội dung được Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi kiến nghị Chủ tịch Quốc hội ủng hộ 3 nội dung trong dự thảo nghị quyết về các cơ chế vượt trội phát triển TP.HCM.

Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi, theo như kế hoạch thì cơ chế vượt trội sẽ kết thúc vào năm 2028. Song, để làm tốt việc này, TP.HCM đề xuất các cơ chế vượt trội kéo dài đến năm 2030 hoặc không quy định cứng thời hạn mà định kỳ điều chỉnh, cập nhật bổ sung.

Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi: theo như kế hoạch thì cơ chế vượt trội sẽ kết thúc vào năm 2028. Song, để làm tốt việc này, TP.HCM đề xuất các cơ chế vượt trội kéo dài đến năm 2030 hoặc không quy định cứng thời hạn mà định kỳ điều chỉnh, cập nhật bổ sung.

Kéo dài thời gian thí điểm cơ chế vượt trội…

Cụ thể, theo Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi, theo như kế hoạch thì cơ chế vượt trội sẽ kết thúc vào năm 2028. Song, để làm tốt việc này, TP.HCM đề xuất các cơ chế vượt trội kéo dài đến năm 2030 hoặc không quy định cứng thời hạn mà định kỳ điều chỉnh, cập nhật bổ sung.

Cũng theo ông Mãi, dự thảo nghị quyết quy định hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2023 và thực hiện trong 5 năm. Tuy nhiên, tại phiên thảo luận ở hội trường và các tổ, nhiều đại biểu cho rằng TP.HCM với quy mô và các dự án thuộc dạng chiến lược, trọng điểm không chỉ của TP.HCM mà của cả nước, thì 5 năm là quá ngắn trong bối cảnh quy hoạch của các địa phương và của quốc gia đang hoàn thiện.

Do vậy, để đảm bảo đồng bộ với thời kỳ quy hoạch tổng thể giai đoạn 2021 - 2030, đề nghị Quốc hội xem xét hiệu lực nghị quyết đến cuối kỳ quy hoạch để tổng kết, rút kinh nghiệm và nhân rộng những chính sách có hiệu quả.

Đáng chú ý, trong văn bản gửi Quốc hội, Chủ tịch Phan Văn Mãi trình bày: để thực hiện mục tiêu đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 như Nghị quyết số 31 năm 2022 của Bộ Chính trị đề ra, thời gian thực hiện nghị quyết mới chỉ 5 năm là tương đối ngắn trong khi số lượng công việc để triển khai rất lớn.

Cụ thể, nhiều cơ chế, chính sách cần có thời gian để triển khai, rồi mới đánh giá được đầy đủ tính hiệu quả, như các cơ chế về TOD, PPP, phát hành trái phiếu với tổng mức dư nợ vay không vượt quá 120% số thu ngân sách TP.HCM được hưởng theo phân cấp...

Một số chính sách cần có sự ổn định lâu dài để có thể thu hút nhà đầu tư tham gia như ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược; hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp; hỗ trợ lãi suất các dự án đầu tư thuộc lĩnh vực ưu tiên.

Đặc biệt, trên tinh thần tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, UBND TP.HCM đề xuất Chủ tịch Quốc hội ủng hộ sửa đổi thời gian thực hiện của nghị quyết đến năm 2030 hoặc theo hướng không quy định "cứng" thời hạn có hiệu lực là 5 năm, thay vào đó sẽ định kỳ sơ kết, tổng kết báo cáo Quốc hội có ý kiến chỉ đạo và điều chỉnh, cập nhật bổ sung.

"Có thể xem như đây là bộ khung xuyên suốt để sàng lọc, thay thế các cơ chế thí điểm mới mà không gói gọn trong một thời gian nhất định, một nhóm cơ chế cố định. Đây cũng là cách tiếp cận mới trong tư duy thí điểm chính sách", văn bản đề xuất nêu.

Liên quan tới phát hành trái phiếu địa phương ra thị trường quốc tế, đặc biệt là đối với cơ chế huy động nguồn vốn từ trái phiếu, UBND TP.HCM viện dẫn theo luật Quản lý nợ công, việc phát hành trái phiếu trên thị trường vốn quốc tế thuộc thẩm quyền Chính phủ, còn TP.HCM chỉ có thể phát hành trái phiếu chính quyền địa phương để huy động vốn trong nước.

>>Cần cơ chế cho nhượng quyền thương mại quốc tế

Mặt khác, nếu chỉ phát hành trái phiếu trong nước thì số lượng trái chủ tiềm năng ít, lãi suất huy động cũng thường cao hơn so với các tổ chức tài chính quốc tế. Do đó, hiệu quả huy động thấp và chi phí huy động cao, tiềm ẩn rủi ro về lãng phí ngân sách.

Trong khi đó, nhu cầu vốn đầu tư cho các dự án hạ tầng trọng điểm của TP.HCM rất lớn. Chỉ riêng hệ thống đường sắt và xe điện công cộng, ngoài các tuyến metro 1 (Bến Thành - Suối Tiên) về cơ bản đã hoàn thành; metro 2 (Bến Thành - Tham Lương) và metro 5 (cầu sài Gòn - Bến xe Cần Giuộc mới) đã xác định được nguồn vốn từ các nhà tài trợ, thì còn 9 dự án metro và 3 dự án đường sắt nhẹ với tổng vốn đầu tư dự kiến 16 tỉ USD hiện chưa xác định được nguồn vốn đầu tư.

Nếu chỉ phát hành trái phiếu trong nước thì không thể huy động được nguồn vốn lớn và rẻ để triển khai các dự án này. Do đó, UBND TP.HCM đề xuất Chủ tịch Quốc hội xem xét và ủng hộ bổ sung cơ chế cho phép TP.HCM được phát hành trái phiếu chính quyền địa phương ra thị trường quốc tế để thực hiện hoàn thành đồng bộ các tuyến đường sắt đô thị theo kế hoạch đến năm 2035. Công ty Đầu tư tài chính nhà nước TP.HCM (HFIC) là tổ chức phát hành theo ủy quyền của UBND TP.HCM.

… để đóng góp nhiều hơn cho cả nước

Trước đó, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi đã chủ trì buổi họp báo liên quan đề xuất nghị quyết mới thay thế Nghị quyết 54/2017 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.

Trong đó, tính cần thiết của nghị quyết mới đối với sự phát triển của TP.HCM, ông Phan Văn Mãi cho hay, sau 10 năm thực hiện Nghị quyết số 16-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa XI về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP.HCM đến năm 2020 và 5 năm thực hiện thí điểm Nghị quyết số 54/2017/QH14 của Quốc hội, TP.HCM tiếp tục phát huy vị trí đầu tàu của cả nước; cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, từng bước phát triển theo chiều sâu dựa trên nền tảng ứng dụng khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, qua đánh giá tổng kết, nhiều nội dung triển khai Nghị quyết số 54/2017/QH14 còn chậm so với kế hoạch, hiệu quả chưa cao.

Tinh thần là TP.HCM xin thí điểm các cơ chế để tạo ra sự phát triển, triển khai thực tiễn để đóng góp thực tiễn cho cả nước chứ không đặt vấn đề xin những đặc ân, điều kiện thuận lợi về cho thành phố. Và nếu có thì đó cũng là vì mong muốn TP.HCM phát triển nhanh hơn, mạnh hơn để đóng góp nhiều hơn cho cả nước

Ông Phan Văn Mãi: TP.HCM xin thí điểm các cơ chế để tạo ra sự phát triển, triển khai thực tiễn để đóng góp thực tiễn cho cả nước chứ không đặt vấn đề xin những đặc ân, điều kiện thuận lợi về cho thành phố. Và nếu có thì đó cũng là vì mong muốn TP.HCM phát triển nhanh hơn, mạnh hơn để đóng góp nhiều hơn cho cả nước".

Đặc biệt, trao đổi với báo chí về những cơ chế mới cho TP.HCM sẽ lan tỏa đến cả nước như thế nào, Chủ tịch Phan Văn Mãi nhấn mạnh các cơ chế tạo sự phát triển đột phá cho TP.HCM, giúp giữ vững vai trò đầu tàu, là cực tăng trưởng và đóng góp cho cả nước.

Bên cạnh đó, các cơ chế sau khi tổng kết thì Quốc hội, Chính phủ sẽ có chỉ đạo để thể chế hóa thực hiện chung cho cả nước. Đây là đóng góp ở góc độ phát triển thể chế hóa cho cả nước. TP.HCM một mặt chủ động đề xuất các cơ chế, chính sách để thí điểm, một mặt nhận từ các bộ ngành T.Ư, cụ thể là các lĩnh vực đất đai, quy hoạch, xây dựng... Đó cũng là đóng góp cho cả nước, nhận thí điểm chính sách của các bộ ngành.

"Tinh thần là TP.HCM xin thí điểm các cơ chế để tạo ra sự phát triển, triển khai thực tiễn để đóng góp thực tiễn cho cả nước chứ không đặt vấn đề xin những đặc ân, điều kiện thuận lợi về cho thành phố. Và nếu có thì đó cũng là vì mong muốn TP.HCM phát triển nhanh hơn, mạnh hơn để đóng góp nhiều hơn cho cả nước", ông Mãi chia sẻ.