Có nên nới trần nợ công?

Phát biểu thảo luận chiều 9/11, theo đại biểu Quốc hội Hà Đức Minh (Lào Cai), đã có nhiều cơ chế, chính sách về miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và các gói hỗ trợ trực tiếp người dân, doanh nghiệp vượt qua khó khăn, góp phần phục hồi sản xuất, kinh doanh.

Tuy nhiên, so với yêu cầu và mặt bằng chung, các gói hỗ trợ, kích thích này chưa bảo đảm được tính toàn diện và bền vững. Do vậy, theo đại biểu Hà Đức Minh cần đánh giá căn cơ tổng nhu cầu cần hỗ trợ của người dân, doanh nghiệp và các thành phần kinh tế như thế nào để vượt ngưỡng khó khăn và khả năng đáp ứng của ngân sách nhà nước để từ đó đưa ra các gói kích thích kinh tế để lớn, đủ rộng trong khoảng thời gian đủ dài để đạt được các mục tiêu.

Tăng bội chi ngân sách để tạo nguồn lực

Theo đại biểu, thời gian tới công tác triển khai mục tiêu kép cần có 5 mục tiêu cần đạt được đó là linh hoạt các phương án phòng, chống và kiềm chế sự lây lan của dịch bệnh, nâng cao khả năng chữa trị cho hệ thống y tế.

Bảo đảm việc làm cho người dân và ổn định hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp; khởi động lại các hoạt động kinh tế sau phong tỏa, giãn cách; xây dựng lại một cấu trúc kinh tế có khả năng chống chịu tốt trước thảm họa; tăng cường khả năng đối phó với các thảm họa trong tương lai.

Để hiện thực hóa 5 mục tiêu nêu trên, ngoài yếu tố về ý chí và tinh thần quyết tâm, đại biểu Hà Đức Minh nhấn mạnh yếu tố nguồn lực là tiên quyết. Bởi nền kinh tế của chúng ta đang phải chịu tác động rất lớn bởi sự bùng phát của đợt dịch COVID-19 lần thứ 4 kể từ cuối tháng 4/2021.

Năng lực chống chịu của nền kinh tế thì có hạn, nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài thì cú sốc đối với tăng trưởng và tính ổn định của nền kinh tế sẽ rất khó lường trong thời gian tới. Vì vậy, ngoài các nguồn lực hiện nay, đại biểu đề xuất có thể tăng thêm mức bội chi ngân sách.

Hiện nay, bội chi năm 2021 là gần 344 nghìn tỷ đồng, bằng 4% GDP; dự kiến phương án đang trình ra Quốc hội năm 2022 là gần 373 nghìn tỷ cũng bằng khoảng 4%GDP. Trong khi đó tổng chi đầu tư phát triển năm 2022 dự kiến tối thiểu là 526 nghìn tỷ. Mặt khác, do các địa phương thường giao tăng chi đầu tư phát triển so với Trung ương giao. Như vậy dư địa bội chi theo luật là còn khoảng ít nhất là 153 nghìn tỷ.

Tiếp đó là có thể nới trần nợ công. Hiện nay, trần nợ công của nước ta quy định ở mức khoảng 60% GDP, nhưng trên thực tế chỉ mới đạt khoảng 44-45% GDP. Như vậy là hoàn toàn có thể nới nợ công để có thể tiếp tục huy động vốn để vừa chống dịch vừa hỗ trợ doanh nghiệp và người dân.

Rủi ro rất lớn cho an ninh tài chính quốc gia

Tranh luận về đề xuất tăng trần nợ công lên 50 - 52% GDP, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn (Lai Châu) cho rằng, mức tăng này sẽ khiến dư nợ công đến năm 2025 tăng gấp 2 lần so với đầu nhiệm kỳ, tạo ra rủi ro rất lớn cho an ninh tài chính quốc gia.

Thứ nhất, nhìn vào nợ công của năm 2021 và đang chuẩn bị cho năm 2022, dư nợ công vào khoảng 44% GDP. Nhìn tỷ lệ thì thấp nhưng là do năm 2021 đã điều chỉnh GDP tăng hơn 1 triệu tỷ đồng, tương đương với mức tăng 25%.

Như vậy, mẫu số tăng lên, số dư nợ tuyệt đối không giảm, mức độ tăng nợ vẫn còn. Do đó cần hết sức quan tâm vì đến năm 2021, mức trả nợ lãi và gốc đã xấp xỉ mức 25%, có nghĩa là cứ 4 đồng chi tiêu thì sẽ có 1 đồng cho chi cho trả nợ.

Thứ hai, thời gian qua nợ công tăng đều và liên tục qua các năm. Trong giai đoạn 2011 – 2015, tốc độ tăng nợ bình quân là 18,1%/năm. Nhận thức được điều đó, đến giai đoạn 2016 – 2020, Quốc hội, Chính phủ đặt ra mục tiêu ưu tiên kiểm soát nợ công để bảo đảm an ninh tài chính và cân đối vĩ mô.

Cho nên, tốc độ tăng nợ công được rút xuống còn trên 6,54% và trong kế hoạch tài chính 5 năm hiện nay đã xác định tăng khoảng 11%.

"Nếu tăng trần nợ công lên đến 51% vào năm 2025 thì dư nợ công lúc đó khoảng 6,5 triệu tỷ đồng, tăng gấp 2 lần so với đầu nhiệm kỳ. Do đó, phải hết sức thận trọng", đại biểu Nguyễn Hữu Toàn nhấn mạnh.