Gửi bình luận
Nghị quyết 68 tạo hướng đi mới cho phát triển kinh tế tư nhân, và là động lực cho các quỹ đầu tư tăng cường đầu tư vào khu vực tư nhân, hỗ trợ các mục tiêu của Chính phủ.
Trong tuần qua, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 68 – một chỉ thị quan trọng, được kỳ vọng sẽ tạo sự thay đổi lớn trong định hướng phát triển kinh tế tư nhân tại Việt Nam. Được đánh giá là bước ngoặt lịch sử, Nghị quyết lần này đã nâng tầm khu vực kinh tế tư nhân, xác định rõ đây là “động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân”. Đây là bước tiến đáng kể so với các quan điểm trước đó, khi kinh tế tư nhân thường chỉ được nhìn nhận là “một thành phần” hoặc “một bộ phận quan trọng” của nền kinh tế.
Tầm nhìn cốt lõi của Nghị quyết 68 là xây dựng một khu vực kinh tế tư nhân phát triển nhanh, bền vững, chất lượng cao và có năng lực cạnh tranh toàn cầu – không chỉ giữ vai trò là động lực tăng trưởng kinh tế mà còn là lực lượng tiên phong trong khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Mục tiêu dài hạn là giúp Việt Nam tránh bẫy thu nhập trung bình, từng bước hiện thực hóa khát vọng trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.
Một điểm đáng chú ý trong Nghị quyết là mục tiêu phát triển 20 doanh nghiệp lớn vào năm 2030, có khả năng tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu và dẫn dắt quá trình công nghiệp hóa. Mô hình này lấy cảm hứng từ Hàn Quốc, nơi các chaebol như Samsung hay Hyundai đã trở thành trụ cột phát triển quốc gia. Việt Nam kỳ vọng rằng, việc hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân quy mô lớn hoạt động hiệu quả sẽ thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo ra việc làm chất lượng cao và tăng cường sức chống chịu của nền kinh tế trước các biến động.
Chính phủ Việt Nam nhận định rằng thập kỷ tới là giai đoạn then chốt để tăng tốc phát triển kinh tế trước khi các thách thức về nhân khẩu học và yếu tố khách quan khác khiến việc duy trì tốc độ tăng trưởng cao trở nên khó khăn hơn. Trong báo cáo ngày 28/4 có tiêu đề "Đổi mới 2.0 mở ra kỷ nguyên phát triển mới cho Việt Nam", chúng tôi đã phân tích một loạt cải cách trong khu vực công đang được triển khai nhằm tạo động lực cho tăng trưởng GDP. Nếu như các giải pháp trong Báo cáo trước đó tập trung vào cải cách cho khu vực công, còn Nghị quyết 68 tập trung vào các biện pháp toàn diện nhằm thúc đẩy khu vực tư nhân.
Khu vực kinh tế tư nhân hiện đóng góp khoảng 50% GDP và sử dụng hơn 80% tổng số lao động tại Việt Nam, hiện tại vẫn còn nhiều hạn chế về nguồn lực và năng lực để hiện thực hóa mục tiêu của Chính phủ đưa khu vực tư nhân Việt Nam vươn lên nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN và nhóm 5 nước hàng đầu châu Á về đổi mới sáng tạo, công nghệ và chuyển đổi số. Đây là một thách thức không nhỏ, dù Việt Nam đang sở hữu nguồn nhân lực trẻ, dồi dào và có trình độ cao trong các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM).
Cuối cùng, Nghị quyết 68 tạo động lực cho các quỹ đầu tư tăng cường đầu tư vào khu vực tư nhân, hỗ trợ các mục tiêu của Chính phủ. VinaCapital, với hơn 20 năm kinh nghiệm về đầu tư vào cổ phần tư nhân, đã thực hiện các khoản đầu tư chiến lược vào nhiều doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam, giúp các doanh nghiệp này trở thành các tập đoàn hàng đầu như Kido, Hòa Phát… Chúng tôi tiếp tục tìm kiếm và mở rộng các cơ hội đầu tư cổ phần tư nhân, cung cấp vốn để các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, mở rộng quy mô hoạt động và thúc đẩy tăng trưởng.
Khu vực kinh tế tư nhân trong nước vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức dai dẳng như khó tiếp cận vốn, thủ tục hành chính rườm rà và mức độ ứng dụng công nghệ còn hạn chế — những yếu tố đang kìm hãm tiềm năng phát triển toàn diện của khu vực này. Nghị quyết 68 ra đời nhằm tháo gỡ các nút thắt đó, với mục tiêu cắt giảm ít nhất 30% thời gian, chi phí và thủ tục liên quan đến hoạt động kinh doanh thông qua việc đơn giản hóa cấp phép, giảm gánh nặng tuân thủ và chuyển từ mô hình “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” đối với nhiều loại hình kinh doanh.
Một điểm nổi bật khác của Nghị quyết là cải cách hệ thống thuế theo hướng công bằng và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển. Cụ thể, đến năm 2026, Chính phủ sẽ xóa bỏ cơ chế thuế khoán đối với hộ kinh doanh, khuyến khích họ chuyển sang mô hình doanh nghiệp chính thức với chính sách thuế linh hoạt và phù hợp hơn. Song song đó, các địa phương sẽ phải dành quỹ đất riêng — bao gồm một phần diện tích trong mỗi khu công nghiệp — cho doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) cũng như các startup đổi mới sáng tạo. Ngoài ra, doanh nghiệp tư nhân sẽ được hưởng mức giảm 30% tiền thuê đất trong 5 năm đầu tiên của hợp đồng thuê đất.
Nghị quyết 68 cũng đặt ra yêu cầu hình thành các kênh tín dụng chuyên biệt và cơ chế hỗ trợ tài chính dành cho SMEs, startup, doanh nghiệp mới thành lập và các lĩnh vực ưu tiên như chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Các biện pháp bao gồm hỗ trợ lãi suất cho vay và phát huy vai trò của các quỹ bảo lãnh tín dụng. Đặc biệt, doanh nghiệp tư nhân được phép trích tới 20% lợi nhuận sau thuế mỗi năm vào quỹ nghiên cứu và phát triển (R&D) và được khấu trừ tới 200% chi phí R&D khỏi thu nhập chịu thuế — một chính sách mang tính đột phá nhằm thúc đẩy đầu tư vào đổi mới sáng tạo.
Cuối cùng, Nghị quyết 68 cũng giải quyết một vấn đề tồn tại lâu dài trong nền kinh tế Việt Nam: sự ưu ái đối với doanh nghiệp nhà nước (DNNN) và doanh nghiệp FDI so với doanh nghiệp tư nhân trong nước. Chính phủ đặt mục tiêu tái cơ cấu toàn diện các DNNN trong các lĩnh vực then chốt như công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ và kinh tế số — bao gồm cả việc thoái vốn nhà nước và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu hơn vào các ngành này. Thủ tướng đã nhấn mạnh tinh thần “không giới hạn” đối với phát triển khu vực kinh tế tư nhân, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc giảm dần sự chi phối của khu vực nhà nước và mở rộng không gian cho tư nhân phát triển.
Bên cạnh các nội dung được đề cập, Nghị quyết 68 còn nhấn mạnh vai trò của tinh thần khởi nghiệp như một yếu tố cấu thành bản sắc quốc gia Việt Nam trong thời đại mới. Doanh nhân được ví như những “chiến binh thời bình trên mặt trận kinh tế,” và Chính phủ cam kết cải thiện hình ảnh, vị thế của khu vực kinh tế tư nhân thông qua nhiều biện pháp cụ thể:
Chiến dịch quốc gia về doanh nhân: Một chiến dịch truyền thông toàn diện nhằm tôn vinh thành tựu của các doanh nhân Việt Nam, nâng cao vị thế xã hội của họ, và truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ theo đuổi con đường khởi nghiệp, sáng tạo.
Bảo vệ pháp lý cho doanh nhân: Để tạo môi trường hoạt động ổn định, Chính phủ đã triển khai các biện pháp mạnh nhằm bảo vệ doanh nhân khỏi các hành vi quấy rối, bôi nhọ thông tin, đồng thời cải thiện khuôn khổ pháp lý theo hướng minh bạch, công bằng. Thủ tục phá sản sẽ được đơn giản hóa nhằm khuyến khích tinh thần dám nghĩ, dám làm và hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thất bại. Cơ chế giải quyết tranh chấp cũng sẽ được cải tiến để đảm bảo doanh nghiệp có thể tiếp cận giải pháp một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Chính sách hỗ trợ có mục tiêu: Các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ sẽ được hưởng các gói hỗ trợ riêng biệt, bao gồm tư vấn pháp lý miễn phí, cung cấp phần mềm quản trị, và các chương trình đào tạo chuyên môn. Mục tiêu là giúp nhóm doanh nghiệp này nâng cao năng lực cạnh tranh, cải thiện hiệu quả hoạt động, từ đó mở rộng quy mô và tạo thêm việc làm.
Theo quan điểm của chúng tôi, Nghị quyết 68 có tầm quan trọng đặc biệt. Đây là một văn kiện mang tính bước ngoặt, nâng tầm khu vực kinh tế tư nhân là “động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân,” đồng thời đưa ra một tầm nhìn cụ thể cho việc phát triển khu vực tư nhân theo hướng nhanh, bền vững và có khả năng cạnh tranh toàn cầu. Một trong những mục tiêu then chốt là hình thành 20 tập đoàn tư nhân lớn vào năm 2030, theo mô hình chaebol của Hàn Quốc, đóng vai trò đầu tàu trong đổi mới sáng tạo và tăng trưởng kinh tế.
Cuối cùng, Nghị quyết 68 được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng giúp Việt Nam thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045.
*Ông Michael Kokalari, CFA - Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường, VinaCpital
