Nhận diện mối họa công nghệ thứ cấp từ Trung Quốc

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 20/05/2021 06:00

Việt Nam là một trong những quốc gia nằm ngay “cống xả” công nghệ lạc hậu từ Trung Quốc.

Trung Quốc là nơi đào thải máy móc, công nghệ nhiều nhất thế giới

Trước năm 1975, ngành công nghiệp xi măng của Việt Nam tuy có quy mô nhỏ nhưng được sử dụng công nghệ tối tân của Mỹ và Pháp. Điển hình là hai nhà máy xi măng Hải Phòng và Hà Tiên ở hai đầu đất nước.

Sau 1975, từ biến cố lịch sử, ngành xi măng Việt Nam phát triển bùng nổ, nâng công suất từ 2,6 triệu tấn/năm lên trên 13 triệu tấn/năm. Tất cả nhờ vào công nghệ rẻ, dễ tính đến từ Trung Quốc.

Từ năm 2000, công nghệ sản xuất xi măng lò đứng Trung Quốc tràn ngập nước ta, từ những nhà máy lớn mang tính chất vùng miền, đến các nhà máy nhỏ lẻ ở các tỉnh.

Để trở thành quốc gia xuất khẩu xi măng lớn thì Việt Nam phải trả cái giá không hề nhỏ. Từ Thừa Thiên Huế ra tới Quảng Trị đến Quảng Bình, Nghệ An, dãy núi đá vôi hàng chục km bị xay sạch sành sanh!

Nước thải sản xuất từ quá trình nghiền nguyên liệu chứa bùn nhiều tạp chất rắn trong đó có các kim loại như sắt, nhôm, silic. Nước thải từ quá trình nghiền than có hàm lượng cặn lơ lửng cao, nhiều tạp quặng như pirit.

Nước thải từ quá trình làm nguội clinker, làm nguội thiết bị nghiền nguyên nhiên liệu và nghiền xi măng, nước lò hơi … có nhiệt độ cao, chứa váng dầu và 1 lượng nhất định cặn lơ lửng.

Đó chỉ là lát cắt nhỏ về thực trạng công nghệ cũ từ Trung Quốc tràn sang Việt Nam và ra thế giới. Hiện nay, gần 50% máy móc, thiết bị nhập vào Việt Nam có nguồn gốc từ Trung Quốc.

Tính chất của nền công nghệ Trung Quốc là sao chép, bắt chước từ Mỹ, châu Âu và Nhật Bản - từ chính sách thu hút đầu tư để trở thành “công xưởng thế giới”. Như vậy, bản thân “nhà sản xuất” đã không nắm được công nghệ nguồn.

Chiếc máy bơm nước chạy xăng hiện phổ biến ở nông thôn, do Nhật Bản sản xuất về Việt Nam rơi vào khoảng giá từ 4 - 5 triệu đồng/chiếc. Cùng công suất, mẫu mã, tên thương hiệu hao hao Nhật Bản, nhưng máy do Trung Quốc sản xuất chỉ có giá từ 2 - 2,5 triệu đồng/chiếc, nhưng hỏng vặt liên tục!

Công nghệ lắp ráp ô tô trong một nhà máy ở Thượng Hải

Trung Quốc đã hoàn thành công nghiệp hóa và hiện đại hóa lần thứ nhất, giai đoạn này kết thúc vào khoảng năm 2015. Như vậy, hàng triệu tấn thiết bị, máy móc sẽ hết hạn sử dụng hoặc khấu hao hết - họ bán cho nước ngoài thông qua các dự án đầu tư, viện trợ kèm cam kết tổng thầu thi công, xây dựng.

Trung Quốc còn sử dụng con đường “chuyển giao” công nghệ cũ bằng hợp tác, phát triển, mua bán và sáp nhập, thâu tóm doanh nghiệp diễn ra âm thầm và hợp pháp!

Năm 2016, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam - không biết bằng con đường nào đã chấp thuận mua 160 toa tàu lửa đã qua sử dụng từ Trung Quốc. Tàu Cát Linh - Hà Đông đang dùng công nghệ Trung Quốc, kèm theo gói vốn, thi công.

Ông Vũ Hồng Trường, Tổng giám đốc Metro Hà Nội khẳng định: “Đường sắt Cát Linh - Hà Đông sử dụng công nghệ Trung Quốc nhưng có tiêu chuẩn kỹ thuật tương thích với tiêu chuẩn của cá nước Châu Âu”.

Chỉ có điều, ông này không nói rõ, công nghệ châu Âu ở giai đoạn nào, và chất lượng, an toàn chưa thể kiểm chứng khi dự án chưa chính thức hoàn thành và đi vào sử dụng!

Việt Nam chính là một trong những quốc gia nằm ngay “cống xả” công nghệ lạc hậu từ Trung Quốc. Hệ lụy hiện hữu cũng có, tiềm ẩn cũng nhiều. Tuy nhiên, hệ thống đo đếm cảnh báo chưa thật sự nhạy bén.

Bọc bên trong cái vỏ mĩ miều “chuyển giao công nghệ” - tác hại để lại rất nhiều. Hàng Việt khó cạnh tranh trên thị trường nếu sử dụng công nghệ cũ, lạc hậu so với đối thủ, trực diện là hàng Trung Quốc luôn đi trước hàng Việt Nam nhiều bước về mẫu mã, giá cả.

Ở gần thủ phủ công nghệ cũ, người Việt dường như lười sáng tạo, phát minh. Tất tần tật mọi thiết bị kỹ thuật, cơ khí chỉ cần đến Quận 5, chợ Bến Thành - khu người Hoa đều sẵn có. Nếu không, sang bên kia biên giới rinh về với giá rất rẻ.

Nếu như trước đây, Việt Nam trở thành “bãi rác công nghệ” chỉ là nguy cơ, thì nay thực trạng này đang hiện hữu.