Đề nghị Bộ Công an điều tra những sai phạm tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm

Ngày 14/4 vừa qua, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc - Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực chủ trì buổi làm việc với Thường trực Thành ủy TPHCM.

Nội dung cuộc làm việc về kết quả, tiến độ, khó khăn, vướng mắc trong xác minh các vụ việc, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo xảy ra trên địa bàn TP.HCM; kết quả xử lý các vụ việc sai phạm xảy ra tại dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm và một số vụ án, vụ việc khác nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm.

Tại buổi làm việc, Trưởng Ban Nội chính Trung ương đã lưu ý, còn 5 nội dung kiến nghị tại dự án khu đô thị mới Thủ Thiêm chậm do có khó khăn, vướng mắc lớn đang chờ chỉ đạo tháo gỡ của Trung ương. Tiến độ điều tra, xử lý một số vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo còn chậm; một số vụ việc sai phạm Thanh tra TP chưa kịp thời chuyển cơ quan điều tra giải quyết theo thẩm quyền.

Cơ quan điều tra cũng chưa kịp thời điều tra, xử lý một số vụ việc, vụ án kinh tế nghiêm trọng, phức tạp, vụ việc đã đưa vào diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo; nhất là một số vụ việc, vụ án đã được Phó Trưởng ban Thường trực chỉ đạo, xử lý tại buổi làm việc ngày 29/5/2021. Trưởng Ban Nội chính Trung ương đề nghị Ban Thường vụ Thành ủy tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan chức năng đẩy nhanh tiến độ thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể.

Đối với các sai phạm tại dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm, ông Phan Đình Trạc đề nghị Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan thống nhất, tham mưu Chính phủ chỉ đạo, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc giúp TP HCM xử lý dứt điểm 5 vụ việc còn lại theo quy định.

Còn các vụ việc có dấu hiệu sai phạm cụ thể tại dự án này mà Thanh tra Chính phủ đã chuyển đến Cơ quan Điều tra, Bộ Công an, thì Bộ Công an chỉ đạo điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, việc xử lý cần xem xét phù hợp với điều kiện hoàn cảnh lịch sử cụ thể, đúng quy định của pháp luật tại thời điểm xảy ra sai phạm và tại thời điểm hiện nay; đánh giá đúng động cơ, mục đích của sai phạm và hậu quả thiệt hại thực tế để xử lý khách quan, toàn diện, công tâm, đúng với bối cảnh, hoàn cảnh xảy ra sai phạm.

>>Có thiếu sót trong phê duyệt tổng mức đầu tư 4 tuyến đường chính trong khu đô thị mới Thủ Thiêm

Trước đó, liên quan đến những sai phạm tại dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm, ngày 26/6/2019, Thanh tra Chính phủ đã có Thông báo số 1041/TB-TTCP chỉ ra nhiều sai phạm nghiêm trọng và kiến nghị xử lý, cụ thể:

 Giảm 50% giá đất được duyệt trái quy định

Liên quan đến việc chấp hành pháp luật trong quy hoạch, quản lý sử dụng đất đai, UBND TP.HCM ban hành Điều lệ Quản lý xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm chưa đầy đủ, kịp thời; không thực hiện việc lập các dự án theo thứ tự ưu tiên và trình duyệt theo quy định, theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ… Vi phạm này dẫn đến việc đầu tư xây dựng các dự án thiếu đồng bộ, khó quản lý; có nơi buông lỏng quản lý, chậm triển khai đầu tư xây dựng.

Các cơ quan chức năng liên quan của Thành phố đã đề xuất và được Thường trực Thành ủy, UBND Thành phố phê duyệt chi phí đầu tư bình quân cho 1m2 đất thương mại- dịch vụ – nhà ở là 26 triệu đồng/m2. Chi phí đầu tư bình quân này chênh lệch giảm khoảng 50% so với đơn giá đã được các sở, ngành đề xuất ban đầu với lý do loại bớt một số chi phí cho các hạng mục công trình đã được phê duyệt quy hoạch có tổng giá trị là 17.042 tỷ đồng (gồm: Quảng trường trung tâm, công viên bờ sông Sài Gòn, Khu lâm viên sinh thái phía Nam, 6 trường công lập và 5 cây cầu nối từ Trung tâm Thành phố qua Khu đô thị mới Thủ Thiêm) là không đầy đủ và không đúng quy định.

Ngoài ra, khi đề xuất phương án giá trên, các sở, ngành và UBND Thành phố đã không tính lãi đối với khoản tiền được tạm ứng từ ngân sách nhà nước, dẫn đến, tổng mức đầu tư đã xác định và phê duyệt là không đúng quy định. Việc UBND Thành phố và các sở, ngành lấy giá 26 triệu đồng/m2 làm giá tối thiểu để xác định giá trị quyền sử dụng đất theo phương pháp thặng dư hoặc tự thỏa thuận khi giao đất cho nhà đầu tư tại các dự án trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm là không đầy đủ, thiếu chính xác và không đúng quy định.

Giao đất không qua đấu thầu

Toàn bộ quỹ đất trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm là 221,68 ha được tạo ra bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, UBND Thành phố đã sử dụng chủ yếu để thanh toán đối ứng cho các dự án BT được chỉ định nhà đầu tư, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính Khu đô thị mới Thủ Thiêm, không thông qua hình thức đấu thầu dự án hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất là vi phạm các quy định về đấu thầu và quản lý sử dụng đất đai.

“Như vậy, UBND Thành phố đã sử dụng đơn giá bằng chi phí đầu tư bình quân là 26 triệu đồng/m2 không đầy đủ, thiếu chính xác, không đúng quy định làm giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất thanh toán đối ứng cho các dự án BT, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính Khu đô thị mới Thủ Thiêm đã được chỉ định nhà đầu tư, hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá đất theo quy định. Từ đó, các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn (chênh lệch địa tô) từ việc được đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính theo hình thức hợp đồng BT”, kết luận thanh tra nêu rõ.

Nguyên nhân và trách nhiệm chính đã để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm trên là do lãnh đạo UBND Thành phố không thực hiện đầy đủ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; trách nhiệm liên quan thuộc các sở, ngành như: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban Quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm…

Tại dự án BT hạ tầng khu dân cư phía Bắc (do Công ty cổ phần Phát triển hạ tầng kỹ thuật TP.HCM làm chủ đầu tư), UBND TP phê duyệt tổng mức đầu tư có sai quy định với tổng giá trị 411 tỉ đồng.

Còn trong khu tái định cư 38,4ha, dự án 1.330 căn hộ đã được nhà đầu tư thay đổi thiết kế từ nhà ở tái định cư sang nhà ở thương mại và bán hơn 1.100 căn hộ.

UBND TP Hồ Chí Minh đã thanh lý hợp đồng đầu tư xây dựng khu tái định cư khi chưa có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ về việc giao đất là không đúng quy định của Luật đất đai năm 2013.

Trách nhiệm trong việc giao đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án để lựa chọn nhà đầu tư và xác định tiền sử dụng đất phải nộp của các dự án nêu trên thuộc về lãnh đạo UBND TP và các sở Kế hoạch và đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và môi trường, Xây dựng và Ban quản lý KĐTM Thủ Thiêm.

Mất cân đối vốn 8.734 tỷ đồng

Cũng theo kết luận thanh tra, việc đầu tư Khu đô thị mới Thủ Thiêm còn mất cân đối vốn khoảng 8.734 tỷ đồng. Cụ thể, theo báo cáo của UBND Thành phố về đánh giá tổng quan cân đối vốn khi đầu tư Khu đô thị mới Thủ Thiêm và kết quả thanh tra, tổng chi phí phải trả là hơn 83.335 tỷ đồng (gồm chi phí đầu tư và lãi tiền tạm ứng từ ngân sách). Tổng thu dự kiến đến nay là hơn 74.601 tỷ đồng (bao gồm giá trị 55 lô đất còn lại tạm tính theo giá thẩm định tại thời điểm năm 2016). Trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc lãnh đạo UBND Thành phố và các sở, ngành như: Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Ban Quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Căn cứ kết quả thanh tra, Tổng thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND Thành phố thu hồi, hoàn trả ngay khoản tiền đã tạm ứng từ ngân sách Nhà nước không đúng quy định đã đầu tư cho Khu đô thị mới Thủ Thiêm, đến 30/9/2018 là hơn 26.315 tỷ đồng; sớm có giải pháp huy động các nguồn vốn hợp pháp để trả nợ các khoản vay ngân hàng đã đầu tư cho Khu đô thị mới này là trên 4.286 tỷ đồng…

Kiến nghị xử lý cá nhân thuộc Bộ Chính trị quản lý

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các Bộ: Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Kế hoạch và Đầu tư, UBND Thành phố Hồ Chí Minh… xác định đúng chi phí đầu tư bình quân đối với diện tích đất sạch mà nhà nước đã dùng tiền ngân sách để đền bù, giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Trên cơ sở đó làm mức giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất và lựa chọn nhà đầu tư dự án theo quy định. Trong đó, kiểm tra, làm rõ và báo cáo Thủ tướng đối với khoản lãi trên số tiền tạm ứng từ ngân sách nhà nước khoảng 10.503 tỷ đồng; xem xét, kiến nghị xử lý đối với khoản chênh lệch do xác định, trình và phê duyệt chi phí đầu tư bình quân 17.042 tỷ đồng. Các công việc nêu trên được đề nghị hoàn thành trước ngày 30/9/2019 để báo cáo Thủ tướng.

Kiến nghị để giao cho Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán, xác định lại tổng mức đầu tư, giá trị tiền sử dụng đất theo giá thị trường và quy định của pháp luật, nhằm tránh thất thoát tiền của Nhà nước, khắc phục tình trạng mất cân đối vốn như hiện nay đối với các dự án BT đang thực hiện trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm…

Thanh tra Chính phủ chuyển Kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với các tổ chức, cá nhân thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm được nêu trong Kết luận.

“Trong quá trình xử lý về trách nhiệm và kinh tế sau thanh tra, nếu không khắc phục được hoặc khắc phục không triệt để các vi phạm về kinh tế gây thiệt hại tài sản nhà nước trước ngày 31/12 thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật”, kết luận thanh tra nêu.