Đế chế Alibaba sẽ ra sao sau ngày 10/9?

Ngày 10/9, Jack Ma - vị doanh nhân đã xây dựng Tập đoàn Alibaba trở thành một đế chế thương mại điện tử Trung Quốc, đã chính thức bàn giao chức danh chủ tịch của mình cho CEO Daniel Zhang.

Sau hai thập kỷ được Jack Ma thành lập, từ một công ty có trụ sở tại một căn hộ nhỏ tại thành phố Hàng Châu, Alibaba đã vươn lên và trở thành một trong số ít những công ty tại đại lục được niêm yết tại sàn chứng khoán New York, với số vốn hóa thị trường gần nửa nghìn tỷ USD.

Mặc dù là huyền thoại, là linh hồn tạo nên đế chế Alibaba, tuy nhiên phía công ty này cho biết sẽ không có sự kiện nào để đánh dấu sự ra đi của Jack Ma, thay vào đó, Alibaba sẽ tổ chức một bữa tiệc nội bộ để kỷ niệm 20 năm thành lập, cùng ngày với ngày nghỉ hưu của Ma.

Nhiều người đang chờ đợi xem thời kỳ hậu Jack Ma, CEO Daniel Zhang sẽ chèo lái con thuyền Alibaba như thế nào.

Trên thực tế, Jack Ma là người thích mang lại những điều bất ngờ cho người khác. Chẳng hạn, tại lễ kỷ niệm 19 năm ngày thành lập của Alibaba năm ngoái, Ma đã đưa ra thông báo nghỉ hưu gây xôn xao của mình.

Hay ngược lại lễ kỷ niệm 18 năm thành lập công ty vào năm năm 2017, Ma đã gây bất ngờ cho các nhân viên của Alibaba khi đến sự kiện hóa trang thành Michael Jackson và nhảy theo những nốt mở đầu của bản hit năm 1983 của ngôi sao này - bài "Billie Jean".

Và vào lễ kỷ niệm 20 năm tới đây, giới quan sát vẫn đang tò mò xem liệu Ma - hay Zhang - sẽ đưa ra một thông báo bất ngờ nào khác trong năm nay không. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các nhà đầu tư- những người đang theo dõi sát sao quá trình chuyển đổi lãnh đạo của Alibaba. Vây đâu là những điều mà các nhà đầu tư quan tâm tại thời điểm này?

Kế hoạch của Jack Ma thời kỳ "hậu Alibaba" là gì?

Vào tháng 9 năm ngoái, khi đó Jack Ma đã 54 tuổi, ông đã tuyên bố kế hoạch nghỉ hưu của mình. Vị cựu giáo viên tiếng Anh đã nói rõ rằng ông muốn cống hiến hết mình cho giáo dục.

"Đây là những gì tôi thích làm", ông viết trong một bức thư công bố công khai trên trang web của công ty. Vị tỷ phú này, cùng với tám “ông lớn” khác tại Trung Quốc, đã thành lập Đại học Hupan tại Hàng Châu vào năm 2015 - một tổ chức học tập hiện đã phát triển thành một trong những mạng lưới kinh doanh mạnh nhất Trung Quốc.

Trong số các sinh viên của Đại học Hupan, có nhiều người hiện đang giám đốc điều hành các công ty kỳ lân trong lĩnh vực công nghệ tại Trung Quốc và danh sách này đang ngày càng gia tăng.

Trong khi đó, công ty Yunfeng Capital - một công ty cổ phần tư nhân có trụ sở tại Thượng Hải, đồng sáng lập bởi Jack Ma và công ty Target Media do CEO David Yu điều hành, cũng đang hy vọng sẽ tiếp bước Alibaba để nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, chăm sóc sức khỏe, hậu cần và tài chính.

Đối với nhiều người trong thế giới công nghệ của Trung Quốc, tỷ phú Jack Ma thường được gọi là "Ma Lao Shi" hay "Ma giáo viên".

Alibaba sẽ như thế nào trong giai đoạn chuyển tiếp?

Ngay sau khi Jack Ma tuyên bố kế hoạch nghỉ hưu vào năm ngoái, ngay lập tức cổ phiếu của Alibaba đã giảm gần 4%. Nhưng ngay cả khi cổ phiếu giảm giá thì Alibaba vẫn là “con cưng” của các nhà đầu tư.

Giá cổ phiếu của công ty này đã tăng khoảng 10% trong 12 tháng qua. Vượt qua cái bóng tăng trưởng mờ nhạt của Trung Quốc, doanh thu của Tập đoàn thương mại điện tử này đã đạt 114,92 tỷ nhân dân tệ (16,15 tỷ USD) trong Qúy II năm nay, tăng 42% so với một năm trước đó và cao hơn mức trung bình của thị trường là 111,73 tỷ nhân dân tệ.

"Bất chấp những lo ngại vĩ mô, doanh thu thương mại cốt lõi của Alibaba đã tốt hơn dự kiến. Điều này đã chứng minh rằng hệ sinh thái Alibaba có khả năng phục hồi tốt hơn chúng ta mong đợi", các nhà phân tích từ Daiwa Capital Market nhận xét trong một nghiên cứu được công bố vào ngày 15/8 vừa qua.

Alibaba đang phải đối mật với những thách thức nào?

Mặc dù hoạt động tài chính của Alibaba tăng trưởng mạnh mẽ, nhưng vẫn có những phảng phất đâu đó về những lo ngại đối với sự thịnh vượng lâu dài của Tập đoàn này.

Nhà phân tích Vicky Wu tại Công ty môi giới ICBC International nhận định: "Thách thức lớn nhất đối với Alibaba là làm thế nào để có được nhiều người dùng hơn, trong bối cảnh ngày càng có nhiều công ty gia nhập vào thị trường thương mại điện tử tại đại lục".

Trong khi hai nền tảng thương mại điện tử hàng đầu khác của Trung Quốc là Tencent Holdings - JD.com và Pinduoduo - đã cung cấp ứng dụng nhắn tin cực kỳ phổ biến tại Trung Quốc là WeChat để thu hút người dùng mới, thì Alibaba lại không có những đòn bẩy đó. Wu nói.

Trong chiến dịch phổ cập công nghệ tới các khu vực kém phát triển, Alibaba đã tích hợp các dịch vụ thương mại điện tử của mình vào Douyin - một ứng dụng video ngắn dành cho người dân nông thôn Trung Quốc.

Tuy nhiên, thời gian gần đây Douyin cũng đã bắt đầu bắt tay hợp tác với JD.com và các nhà khai thác thương mại điện tử khác. Doanh thu từ mảng thương mại hiện đóng góp vào gần như toàn bộ doanh thu của Alibaba.

Chiến lược toàn cầu của Alibaba sẽ ra sao?

Mặc dù phần lớn tài chính của công ty đến từ thị trường nội địa, thế nhưng trong bức thư gửi các cổ đông vào năm 2018, nhà lãnh đạo kế nhiệm Daniel Zhang viết: "toàn cầu hóa luôn là chiến lược dài hạn của Alibaba".

Thật vậy, Alibaba hiện có khoảng 103.000 nhân viên trên khắp thế giới, vận hành các trung tâm dữ liệu tại 10 quốc gia ngoài Trung Quốc và đã mở rộng mạng lưới hậu cần đến Đông Nam Á và Châu Âu.

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ làm thế nào Alibaba sẽ điều hướng trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ thương mại đang gia tăng và căng thẳng địa chính trị vào thời điểm khi Ma - gương mặt đại chúng và đại sứ nổi tiếng nhất thế giới - rời khỏi vị trí của mình.

Trong khi Alibaba có một đội ngũ "rất tốt", quỹ hưu trí của Jack Ma sẽ phủ bóng lên tham vọng ở nước ngoài của công ty. Shaun Rein, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn nghiên cứu thị trường Trung Quốc Thượng Hải cho biết.

"Ông ấy có sức lôi cuốn đến mức có thể gọi cho CEO của một công ty lớn ở Mỹ và nói: Hãy ngồi xuống và nói chuyện. Tôi không chắc chắn rằng mọi người muốn gặp Daniel Zhang giống như cách họ muốn gặp Jack Ma", Rein nói.