Vụ kiện Vinasun - Grab: Mổ xẻ nguyên nhân dẫn đến cuộc "đại chiến" taxi

Vụ Vinasun khởi kiện Grab ra tòa đang nhận được sự quan tâm rất lớn từ phía dư luận. Dưới góc nhìn luật pháp ông có nhận định như thế nào về vụ kiện này?

Đây là vụ việc nhận được rất nhiều sự quan tâm của dư luận. Nguyên nhân của vụ kiện một phần bắt nguồn từ những chính sách và điều kiện kinh doanh dành cho hai loại hình này.

Bởi taxi truyền thống mà cụ thể là Vinasun phải chịu quá nhiều điều kiện kinh doanh như:  Quy định về logo, màu sắc, phù hiệu xe, nộp thuế GTGT, nhiều loại thuế, phí, nhân công… đồng thời bị hạn chế khu vực lưu thông và chịu sự điều chỉnh bởi pháp luật Việt Nam. Hơn nữa cách quản lý, điều hành, kinh doanh các hãng truyền thống mang tính gò bó, chưa theo kịp công nghệ, chưa thích ứng kịp nên sẽ rất khó khăn khi cạnh tranh với các hãng công nghệ.

Trong khi đó, các loại hình hợp đồng điện tử mới đang ở thời điểm khuyến mại và chưa có hành lang pháp lý hoàn thiện để quản lý. Mâu thuẫn có từ trước nên việc khuyến mại quá 90 ngày/năm chỉ là giọt nước tràn ly cho sự mâu thuẫn và không thống nhất giữa hai loại hình kinh doanh này.

Thêm vào đó, hãng xe công nghệ áp dụng các công nghệ tiên tiến làm giảm các chi phí quản lý, nhân viên, đi lại...nên giảm giá thành. Trong khi các hãng xe truyền thống chưa áp dụng công nghệ nên chi phí quản lý, đi lại, nhân viên, bến bãi... tốn nhiều chi phí nên giá thành vận chuyển cao nên các hãng xe truyền thống không hài lòng và không muốn loại hình kinh doanh xe công nghệ vì có thể đẩy họ vào con đường phá sản.

- Ông nhận định như thế nào về lợi thế cũng như bất lợi của Vinasun trong vụ việc này?

Trước tiên, tại tòa Vinasun đã đưa ra được những bằng chứng cho rằng Grab đang cạnh tranh lành mạnh, làm ảnh hưởng đến taxi truyền thống.

Lợi thế là họ đã nộp thuế cho ngân sách nhà nước, được nhiều tài xế ủng hộ, được hoạt động tại Việt Nam và theo pháp luật Việt nam, là các hãng xe truyền thống, quen thuộc nên nhiều người biết nên Vinasun sẽ được đông đảo cộng đồng taxi truyền thống ủng hộ.

Tuy nhiên, bất lợi của Vinasun là họ phải chứng minh được những thiệt hại mà họ đang phải chịu do Grab trực tiếp gây ra.

Theo hồ sơ vụ kiện Vinasun đòi Grab bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng đối với khoản lợi nhuận bị sụt giảm hơn 40 tỷ đồng trong năm 2016 và nửa đầu năm 2017. Vinasun cho rằng khoản lợi nhuận bị sụt giảm này là do hoạt động kinh doanh trái pháp luật ở Việt Nam của Grab gây ra.

Đại diện của GrabTaxi cho rằng cáo buộc của Vinasun không có cơ sở vì không đưa ra cách tính thiệt hại. Grab cho rằng họ chỉ thực hiện đúng quyết định số 24 ngày 07/01/2016 thí điểm loại hình vận tải xe hợp đồng điện tử. Do vậy, GrabTaxi nói Vinasun nếu muốn kiện thì phải kiện Bộ Giao thông Vận tải. Ông nhận định như thế nào về vấn đề này?

Thực ra, Grab nói như vậy cũng có lý bởi  theo quy định, yêu cầu bồi thường thiệt hại phải thực tế có xảy ra, có bằng chứng thiệt hại cụ thể và bên khởi kiện phải chứng mình qua báo cáo tài chính, kiểm toán hợp pháp và đối chiếu với số liệu các năm trước. Bồi thường thiệt hại là một vấn đề không đơn giản khi phải chứng minh thiệt hại bằng chứng cứ.

Thời gian trước, các xe taxi của Vinasun “có phản đối” Grab bằng cách dán các khẩu hiệu "Đề nghị dừng thí điểm Grab và Uber vì quá nhiều bất công về điều kiện kinh doanh" hay "Yêu cầu Uber và Grab tuân thủ pháp luật Việt Nam". Nhiều quan điểm cho rằng, Grab có thể kiện ngược lại Vinasun?

Hành vi treo biển vậy là chưa bảo đảm đúng quy định pháp luật, trước đây nhiều người phản đối và Vinasun đã ngưng sau đó. Nếu Grab cho rằng hành vi đó gây thiệt hại cho mình thì cũng có quyền khởi kiện yêu cầu bồi thường. Tuy nhiên, khi khởi kiện phải có bằng chứng, chứng cứ chứng minh bị thiệt hại cụ thể.

- Xin cảm ơn ông!

Luật sư Kiều Anh Vũ, Đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh: Không có sự tương đồng về điều kiện kinh doanh giữa taxi truyền thống và taxi công nghệ Tổng thể thì có sự không tương đồng về điều kiện kinh doanh giữa các loại hình này. Cần xác định rõ Grab là công ty công nghệ hay công ty kinh doanh dịch vụ vận tại hay là một loại hình kết hợp công nghệ vào dịch vụ kinh doanh vận tải. Trên cơ sở đó mới có thể có khung pháp lý phù hợp và bình đẳng giữa các chủ thể kinh doanh trong cùng lĩnh vực. Không thể yêu cầu một bên chịu quá nhiều điều kiện kinh doanh về đăng ký kinh doanh, điều kiện hoạt động, thuế, lao động,... còn một bên lại quá lỏng lẻo về mặt quản lý. Tuy nhiên, khung pháp lý cũng phải phù hợp với thực tiễn, phù hợp với sự phát triển của khoa học công nghệ, pháp luật phải tạo ra sân chơi, sự cạnh tranh công bằng chứ không phải cấm đoán, kiềm hãm sự phát triển và mục tiêu cuối cùng là phải bảo đảm quyền lợi của người tiêu dùng.