Giải thể doanh nghiệp “khó” trăm bề

Những con số chưa từng có…

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê - Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2020 có tổng cộng 101,7 nghìn doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể và hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 13,9% so với năm 2019.

Trong đó, 46,6 nghìn doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, tăng 62,2%; gần 37,7 nghìn doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, giảm 13,8%; gần 17,5 nghìn doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 3,7%.

Như vậy, tính trung bình mỗi tháng có gần 8,5 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, đây là con số được cho là chưa từng có trong 10 năm trở lại đây.

Chưa dừng lại ở đó, những tác động tiêu cực đến từ đại dịch COVID-19 vẫn tiếp tục gia tăng trong năm 2021, báo cáo tình hình kinh tế - xã hội mới công bố từ Tổng cục Thống kê cho thấy trong 5 tháng đầu năm nay, đã có 59,8 nghìn doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể và hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 23% so với cùng kỳ năm 2020.

Trong đó, 31,8 nghìn doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, tăng 22,3% so với cùng kỳ năm 2020; 20 nghìn doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, tăng 20,7%; 8 nghìn doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 32,3%. Trung bình mỗi tháng, đã có gần 12 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Bất cập từ các hành vi bị cấm khi giải thể

Theo Luật sư Hà Huy Phong – Giám đốc Công ty Luật TNHH Inteco, khó khăn trong quá trình giải thể của doanh nghiệp không nằm ở các quy định về thuế mà nằm ở cơ chế quản lý thuế hiện hành, bởi Luật Quản lý thuế đã tạo cơ chế cho doanh nghiệp được tự kê khai thuế và tự chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu cũng như quá trình kê khai thuế, nộp thuế. Khi doanh nghiệp giải thể, thì phải trải qua thủ tục kê khai quyết toán thuế và cơ quan thuế có trách nhiệm kiểm tra lại toàn bộ hồ sơ, chứng từ thuế trong vòng 5 năm gần nhất để xác minh lại tính chính xác của số liệu, theo đó, cơ quan thuế phải kiểm tra rất nhiều hóa đơn, chứng từ và các nghiệp vụ kế toán mà doanh nghiệp đã xử lý, thực hiện, dẫn tới thời gian quyết toán thuế kéo dài.

Còn theo Luật sư Nguyễn Thành Luân – Giám đốc Công ty TNHH luật Hà Việt, doanh nghiệp muốn giải thể không phải là chuyện dễ, bởi khoản 1 Điều 211 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định, về các hoạt động bị cấm kể từ khi có quyết định giải thể doanh nghiệp như: Từ bỏ hoặc giảm bớt quyền đòi nợ; Ký kết hợp đồng mới, trừ trường hợp để thực hiện giải thể doanh nghiệp; Cầm cố, thế chấp, tặng cho, cho thuê tài sản; Chấm dứt thực hiện hợp đồng đã có hiệu lực; Huy động vốn dưới mọi hình thức;... là bất hợp lý.

Cụ thể, theo Luật sư Luân, cấm doanh nghiệp “từ bỏ hoặc giảm bớt quyền đòi nợ”, đây là điều cấm không hợp lý, bởi đối với trường hợp doanh nghiệp đã tất toán hết các nghĩa vụ và đang có một số đối tác còn nợ doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp xóa hoặc giảm nợ để chấm dứt hợp đồng với đối tác nhằm hoàn tất việc giải thể thì sẽ vi phạm pháp luật.

“Hay như, việc bị cấm “ký kết hợp đồng mới, trừ trường hợp để thực hiện việc giải thể doanh nghiệp”, đây cũng là điều cấm không hợp lý khi đối với trường hợp doanh nghiệp cần chuyển trụ sở, như chuyển đến địa điểm nhỏ hơn để cắt giảm chi phí thuê văn phòng hoặc cấm doanh nghiệp “huy động vốn dưới mọi hình thức” cũng là một trong những điều không hợp lý, bởi đối với những doanh nghiệp cần thu xếp nguồn tiền để thực hiện các nghĩa vụ tài chính trong thời gian chưa thanh lý được tài sản hay thu hồi được nợ”, Luật sư Luân phân tích.