Ông chủ già và lời xin lỗi

Bên kia đường - trước cổng Trung tâm hành chính Quận Sơn Trà (Đà Nẵng) có đôi vợ chồng già bán cà phê. Trong ngôi nhà 3 tầng hơi cũ, sảnh trệt hai mặt tiền là nơi kinh doanh của ông bà, quán sá bài trí đơn giản, vài bộ bàn ghế nhựa, khách tùy ý xếp đặt chổ ngồi theo ý thích, ly tách sạch sẽ, cà phê phin pha nóng.

Hai ông bà có vẻ chậm nhưng đâu vào đấy và đặc biệt không quên một thứ gì kể cả lời xin lỗi khi khách kêu ly trà hơi nhạt. Hễ rảnh rỗi cụ bà lại giục cụ ông mang bình trà đi loanh quanh châm cho khách, trước khi châm cũng là lời xin lỗi bằng chất giọng Quảng Nam khá dễ nghe.

Tôi không biết ông bà kinh doanh cà phê từ khi nào nhưng cách phục vụ khách hàng thật hiếm nơi nào có được. Nhìn cơ ngơi, có vẻ việc kinh doanh chỉ để giải trí, bớt nhạt nhẽo tuổi già.

Ở cái tuổi mắt mờ chân chậm nhưng ông cụ có vẻ thông thạo tình hình thời sự, chủ đề cụ quan tâm là thực phẩm bẩn và văn hóa kinh doanh. Cụ thật thà bảo: “Nếu lỡ có bán cà phê kém chất lượng thì mong thiên hạ lượng thứ, bản thân tôi cũng không có công cụ nào kiểm nghiệm cà phê không chứa bắp và đậu nành. Đã có lúc tôi bàn với bà nhà đóng cửa không bán nữa, nhưng cũng buồn cái tay cái chân lắm”.

Nói đoạn cụ lại đi châm trà, lau những giọt nước rỉ ra từ cốc cà phê chảy thành dòng trên bàn và vẫn thường trực lời xin lỗi, xin thông cảm với khách hàng dù hiếm người để ý.

Tôi biết thực phẩm bẩn len lỏi vào cộng đồng không phải do cụ và hàng vạn người kinh doanh như tương tự chỉ bán thành phẩm sau khi “ván đã đóng thuyền”, nhưng một suy nghĩ thoáng qua, tốt biết mấy nếu hàng ngàn hàng vạn người kinh doanh ăn uống nuôi dưỡng suy nghĩ hướng thiện, trách nhiệm với cộng đồng.

Không ít vụ sản xuất kinh doanh thực phẩm bẩn bị lực lượng chức năng bắt quả tang, khởi tố. Dư luận xã hội dường như chỉ mong chừng ấy để thỏa mãn, còn lời xin lỗi như một phép lịch sự tối thiểu lại quá hiếm hoi.

Nỗi trăn trở vô tình tiếp tay cho độc tố đi vào xương tủy con người đáng giá ngàn vàng trong “cơn bão” thực phẩm bẩn bủa vậy mọi ngõ ngách như hiện nay.

Bản thân sự trăn trở đó phải chăng không đủ sức mạnh vớt vát chút ít niềm tin nơi người tiêu dùng?

Không hẳn thế, người kinh doanh có tiếng nói trọng lượng hơn những gì họ tưởng, họ có quyền mặc cả với nhà phân phối, nếu lương tâm, đạo đức đủ lớn họ có thể lắc đầu sản phẩm không rõ nguồn gốc, dĩ nhiên người sử dụng cà phê mỗi buổi sáng sẽ đồng thanh hưởng ứng.

Cơ quan chức năng trăn trở, người tiêu dùng băn khoăn, ông cụ bán cà phê nọ đã thốt ra lời xin lỗi mang tính phòng ngừa (nếu có)… nhưng chừng đó chưa đủ để tự tin tuyên bố thực phẩm, thuốc hay tất cả những sản phẩm liên quan trực tiếp tới con người đã an toàn tuyệt đối?

Trở lại với quán cà phê của ông cụ, cụ hiến kế: “Phải làm sao để những người kinh doanh như tôi đặt ra đòi hỏi cao hơn với nhà phân phối, buộc họ phải tác động đến nhà sản xuất chứng nhận an toàn cho sản phẩm”.

Nhưng phải làm sao?