TP Hồ Chí Minh sẽ có thêm 6.100 tỷ đồng theo tỷ lệ điều tiết ngân sách năm 2022

Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất nâng 3% tỷ lệ điều tiết ngân sách năm sau cho TP HCM (tương đương 6.000 tỷ).

Cụ thể, hiện Bộ Tài chính đang lấy ý kiến "Báo cáo công khai dự toán ngân sách nhà nước năm 2022 Chính phủ trình Quốc hội". Đặc biệt, trong phần dự toán các địa phương, Bộ Tài chính điều tiết để lại cho ngân sách TP HCM trong năm sau dự kiến hơn 21%, tăng thêm 3% (tương đương 6.100 tỷ đồng) so với giai đoạn 2017-2021.

Theo Bộ Tài chính ước tính, tổng thu ngân sách TP HCM dự kiến năm 2022 khoảng gần 386.570 tỷ đồng, tăng khoảng 6% so với dự toán năm nay. Với mức này, TP HCM vẫn tiếp tục đóng góp ngân sách nhiều nhất cả nước, chiếm 25% tổng thu ngân sách các địa phương.

Tổng các khoản thu phân chia là hơn 196.700 tỷ đồng. Với tỷ lệ điều tiết ngân sách địa phương được hưởng là hơn 21%, TP HCM được giữ lại hơn 41.500 tỷ đồng. Bên cạnh đó, các khoản thu ngân sách địa phương được hưởng 100% là gần 42.600 tỷ đồng.

Như vậy, tổng phần địa phương được hưởng theo phân cấp là hơn 84.120 tỷ đồng, tăng gần 22% so với dự toán năm 2021.

Còn tổng chi cân đối ngân sách địa phương (bao gồm cả bội thu, bội chi) trong năm sau dự kiến hơn 94.000 tỷ đồng. Bội chi ngân sách TP HCM dự kiến gần 9.900 tỷ đồng.

Trước đó, liên quan tới việc tăng tỷ lệ ngân sách cho TP HCM, trao đổi với báo chí, ông Võ Thành Hưng - Vụ trưởng Ngân sách Nhà nước (Bộ Tài chính), cho biết: Bộ Tài chính là cơ quan được Thủ tướng giao nghiên cứu tính toán, xác định cụ thể để báo cáo Chính phủ và làm tờ trình gửi Quốc hội. Do đó, Đề án tăng tỷ lệ điều tiết ngân sách cho TP HCM từ 18% lên 23% giai đoạn 2022-2025 và lên 26% vào 2026-2030 đã được Thủ tướng Phạm Minh Chính ủng hộ tối đa.

Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, nếu được tăng 5% tỷ lệ điều tiết ngân sách giai đoạn 2022-2025, ước tính thành phố sẽ thêm mỗi năm nguồn vốn khoảng 10.000 tỷ đồng. Số tiền này không chỉ giúp TP HCM giải quyết những vấn đề nội tại mà còn là khoản đầu tư sinh lời của cả nước.

“Nghị quyết 16 của Bộ Chính trị năm 2012 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP HCM đến năm 2020 từng đặt vấn đề tăng tỷ lệ điều tiết ngân sách để lại cho thành phố. Nhưng từ năm 2017, tỷ lệ này không tăng mà lại bị giảm từ 23% xuống 18% và duy trì cho đến nay”.

Cũng theo ông Võ Thành Hưng, việc xác định mức tỷ lệ điều tiết ngân sách của TP HCM và một số địa phương trọng điểm thu thời gian qua đã được các đại biểu Quốc hội Khoá XIV thảo luận kỹ và quyết định, tính đến cân đối nguồn lực ngân sách chung của quốc gia và yêu cầu nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội của TP HCM cũng như các địa phương khó khăn khác.

Ngoài đề xuất tăng tỷ lệ điều tiết cho khoản thu phân chia phần trăm, có ý kiến cho rằng cũng tới lúc nên xem xét để lại nguồn thu thuế xuất nhập khẩu tỷ lệ nào đó nhằm động viên địa phương, trong bối cảnh thành phố cần phải giải quyết nhiều vấn đề bất cập về cơ sở hạ tầng. Hiện nay, TP HCM là địa phương có nguồn thu lớn trăm nghìn tỷ đồng từ thuế xuất, nhập khẩu và được chuyển 100% về ngân sách trung ương, theo Luật Ngân sách.

Tuy nhiên, ông Hưng cho biết, theo thông lệ quốc tế, không riêng tại Việt Nam, các khoản thuế xuất, nhập khẩu được chuyển 100% về ngân sách trung ương.

Lý giải kỹ hơn, ông Hưng cho rằng, hàng hoá nhập khẩu từ bên ngoài về Việt Nam thường đi qua một số cảng biển lớn, trong đó có các cảng trên địa bàn TP HCM, nhưng có thể bao gồm hàng hoá của nhiều doanh nghiệp các địa phương khác như Bình Phước, Bình Dương... Bên cạnh đó, theo cơ chế hiện nay, doanh nghiệp được lựa chọn mở tờ khai hàng nhập khẩu ở bất kỳ cơ quan hải quan nào, nghĩa là hàng hoá có thể đi qua các cảng khác, nhưng doanh nghiệp được phép mở tờ khai và nộp thuế tại hải quan TP HCM. Bởi vậy, việc điều tiết toàn bộ thuế xuất, nhập khẩu về ngân sách trung ương là hợp lý.

Do đó, để tạo điều kiện cho các địa phương có thêm nguồn thu xử lý các vấn đề về hạ tầng do tác động của lưu lượng hàng hoá nhập khẩu đi qua thành phố, Luật phí và lệ phí năm 2015 đã cho phép các địa phương có cửa khẩu được quyền thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu.

Hiện nay, Bộ Tài chính được giao nghiên cứu đề án đổi mới cơ chế phân cấp ngân sách để vừa đảm bảo vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương, vừa khuyến khích vai trò chủ động của ngân sách địa phương, theo đó có thể phải xem xét sửa đổi một số bất cập trong Luật Ngân sách nhà nước hiện hành. Còn việc xác định và điều chỉnh tỷ lệ điều tiết ngân sách cho TP HCM trong năm 2022 và thời kỳ ổn định ngân sách tới đây sẽ  không phụ thuộc vào tiến độ sửa đổi Luật Ngân sách.