Ấn Độ hạn chế nhập khẩu hương nhang: Không chỉ doanh nghiệp Việt bị ảnh hưởng

Việc Ấn Độ đột ngột ngừng nhập khẩu hương nhang không những gây ra những thiệt hại cho các doanh nghiệp ở Việt Nam mà còn gây ra sự hỗn loạn tại thị trường Ấn Độ do họ đang nhập khẩu đến 80% hương từ Việt Nam và Trung Quốc, trong đó phần lớn là Việt Nam.

Hỗn loạn thị trường Ấn Độ

Là người thường xuyên tiếp xúc với thị trường và các doanh nghiệp Ấn Độ, bà Trần Thị Phương, Giám đốc Công ty TNHH SX và XK Rừng Xanh T&K cho biết, việc tất cả các đơn hàng bị dừng đột ngột vào ngày 31/8 khiến cho họ không thể xoay xở kịp.

Khoảng thời gian hiện tại là tháng 10 là mùa lễ hội lớn nhất của Ấn Độ, có thể nói thời gian này như Tết của Việt Nam nên các nhà nhập khẩu Ấn Độ đã ký rất nhiều đơn hàng với Việt Nam để kịp sản xuất cho lễ hội.

“Nhưng việc hạn chế nhập khẩu đột ngột khiến họ không có hàng để đóng gói khiến hàng ngàn công nhân đóng gói bên đó phải nghỉ việc. Hệ thống phân phối của họ bị tê liệt. Họ không có hàng để bán khiến nhà nước Ấn Độ thất thu ngân sách. Họ không có hàng để hoàn thành các đơn hàng xuất khẩu đi các nước trên thế giới nên họ có nguy cơ bị phạt nặng các hợp đồng đã ký”, bà Phương nói.

Theo bà Phương, việc thiếu hụt nguồn hàng trầm trọng gây ra sự hỗn loạn trên thị trường Ấn Độ và giá cả đẩy lên rất cao.

Chính phủ Ấn Độ lấy lí do họ sẽ tăng hàng sản xuất trong nước của họ để bù lượng thiếu hụt nhưng việc triển khai sản xuất không thể một sớm một chiều do Ấn Độ đang thiếu hụt nguồn nguyên liệu trầm trọng (phải nhập khẩu về từ Việt Nam và Trung Quốc), phải đào tạo công nhân lành nghề, triển khai nhà xưởng, máy móc thiết bị...

Với quá trình tiếp xúc với doanh nghiệp Ấn Độ, bà Phương cho biết đã có rất nhiều Hiệp hội của Ấn Độ cũng như các tập đoàn hương lớn đến thương thảo với Chính phủ để trình bày các khó khăn của họ cũng như về việc gia hạn thời gian cho công văn để trước mắt giải quyết sự khủng hoảng của thị trường nhưng dường như chính phủ Ấn Độ rất cứng rắn và không có động thái gì.

“Vì những lí do trên, các nhà nhập khẩu của Ấn Độ cũng đang rất mong chờ sự nỗ lực của chính phủ Việt Nam tác động trực tiếp lên chính phủ Ấn Độ để nhanh chóng tháo gỡ khó khăn cho tất cả các doanh nghiệp từ hai phía. Chúng tôi hy vọng với truyền thống giao thương tốt đẹp giữa hai nước, mọi khó khăn sẽ được tháo gỡ sớm”, bà Phương hi vọng.

Nhiều dấu hiệu vi phạm cam kết

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập, thuộc VCCI cho biết, trong vụ việc Ấn Độ đột ngột ngừng nhập khẩu hương nhang đã có nhiều dấu hiệu cho thấy Ấn Độ đã vi phạm các cam kết quốc tế.

"Cụ thể, Điều 11 Hiệp định chung về thuế quan và thương mại (GATT 1994) của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) quy định: Trừ các biện pháp thuế quan và khoản thu khác thì nước nhập khẩu không được áp dụng bất kỳ biện pháp cấm hay hạn chế nào dù ở hình thức hạn ngạch hay giấy phép nhập khẩu, trừ trường hợp liệt kê.

Mà trường hợp này chỉ duy nhất là sản phẩm nông sản, thủy sản và chỉ áp dụng để bảo đảm cho sản xuất trong nước trước các vấn đề dịch bệnh, khan hiếm. Song, hương nhang không phải là sản phẩm nông sản và thủy sản”, bà Trang nói.

Bên cạnh đó, Hiệp định về thủ tục cấp phép nhập khẩu trong WTO quy định, trong trường hợp áp dụng biện pháp hạn chế nhập khẩu bằng giấy phép phải thông báo công khai mọi quy định, thông tin liên quan trong thời hạn 21 ngày trước khi có hiệu lực.

“Đằng này, phía Ấn Độ ra Thông báo số 15 ngày 31/8 và có hiệu lực ngay lập tức là không tuân thủ đúng cam kết của WTO!”, bà Trang nhấn mạnh quan điểm của mình.

Hiệp định thương mại giữa ASEAN - Ấn Độ cũng nói rõ không được tạo ra hoặc duy trì bất kỳ biện pháp phi thuế quan nào đối với việc nhập khẩu từ đối tác, trừ các trường hợp được phép bởi WTO. Hiệp định cũng yêu cầu phải bảo đảm tính minh bạch của biện pháp phi thuế quan để khi áp dụng sẽ hạn chế tối đa hệ quả là bóp méo thương mại. Tuy nhiên, Thông báo 15 không có tiêu chí cấp phép, thời hạn…

Bà Trang bổ sung, ngay trong Luật Chính sách ngoại thương 2015 - 2020 của Ấn Độ cũng quy định căn cứ để xem xét đưa một mặt hàng nào đó vào diện hạn chế nhập khẩu, gồm: Để bảo vệ đạo đức công cộng; bảo vệ tính mạng, sức khỏe con người và động vật nuôi; chống lại biện pháp vi phạm sở hữu trí tuệ; chống sử dụng lao động tù nhân; bảo vệ giá trị tôn giáo, văn học - nghệ thuật của Ấn Độ.

“Chưa kể mặt hàng hương nhang mới được bổ sung, có 428 mặt hàng rơi vào các trường hợp vừa liệt kê. Tuy nhiên, đối chiếu với quy định này, chúng tôi không hiểu phía Ấn Độ dựa vào đâu để ban hành Thông báo số 15”, bà Trang nhấn mạnh.

Theo bà Trang, chúng ta chỉ ra vi phạm của Ấn Độ không phải để kiện, mà để cho thấy chúng ta có căn cứ hợp lý khi đàm phán.

Ngày 31/08/2019, Bộ Công Thương Ấn Độ đã ban hành Thông báo số 15/2015-2020 (Thông báo số 15) điều chỉnh chính sách nhập khẩu đối với mặt hàng hương nhang (Agarbatti).  Theo đó, việc nhập khẩu phải xin phép và được Ủy ban liên Bộ Ấn Độ xem xét cấp phép theo từng lô hàng. Ngoài ra, thông báo từ Bộ Công Thương Ấn Độ đưa ra có hiệu lực ngay từ ngày ký nhưng không kèm theo quy định nào về các tiêu chí, điều kiện cấp phép.