Cay đắng cuộc đời doanh nhân vướng oan khiên lao lý

Đó là vụ án hơn mười năm trước, cựu chiến binh Dương Văn Hòa (61 tuổi), giám đốc Công ty TNHH Thuận Thành ở thị trấn Gio Linh, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị. Một doanh nghiệp chuyên cung cấp bò giống và cây giống cho các khách hàng trong và ngoài tỉnh. Một ngày, ông Hòa bất ngờ bị khởi tố, đưa ra xét xử...

Oan khiên lao lý

Theo hồ sơ vụ án, tháng 4/2007, Công ty TNHH Thuận Thành ký hợp đồng với Trung tâm Khuyến nông, khuyến lâm tỉnh Quảng Trị với nội dung cung cấp 142 con bò cái giống Laisind và 148 con bò cái giống nội, vàng cho các hộ dân tại huyện Đakrông và huyện Hướng Hóa theo dự án giảm nghèo của tỉnh. Tháng 6/2007, khi ông Hòa đang cung cấp bò giống đợt 2 đã được nghiệm thu cho người dân thì dịch lở mồm long móng ở đàn gia súc tại Quảng Trị khởi phát, sau đó lây lan nhanh chóng trên diện rộng.

Ông Hòa sau đó bị cơ quan điều tra tỉnh Quảng Trị ra quyết định khởi tố bị can đối về tội “Làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật”. Tháng 4/2008, Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) tỉnh Quảng Trị truy tố bị cáo Dương Văn Hòa ra trước Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh này về tội nói trên. Tháng 8/2008, TAND Quảng Trị xét xử sơ thẩm, tuyên phạt ông Hòa 18 tháng tù giam. Công ty TNHH Thuận Thành cũng bị chính quyền tỉnh thu hồi giấy phép kinh doanh, bò giống của doanh nghiệp này được lệnh tiêu hủy. 

Suốt mười năm trời, ông Hòa đã kiên trì đấu tranh đòi lẽ phải cho mình. Ông liên tục kháng cáo kêu oan, đòi công lý và số phận đã bắt đầu mỉm cười khi Viện KSND tối cao đã công nhận khiếu nại của ông. Tháng 8/2017, VKSND Tối cao ra quyết định chấp nhận nội dung khiếu nại của ông Hòa, hủy quyết định đình chỉ vụ án của VKSND tỉnh Quảng Trị. Tiếp đó, VKSND tỉnh Quảng trị ký quyết định đình chỉ vụ án vì xét thấy hành vi của ông Hòa không cấu thành tội lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật. Quyết định cũng yêu cầu chính quyền địa phương và các cơ quan, tổ chức hữu quan phục hồi quyền lợi hợp pháp cho ông Hòa.

Dù đã trở lại thân phận bình thường sau 10 năm dài đằng đẵng đi tìm công lý. Nhưng trong khoảng thời gian ấy, ông phải đau đớn nhìn cơ nghiệp của mình cứ lụn bại dần mà không có cách nào ngăn lại…

Cuối năm 2018, ông Hòa đã khởi kiện ra TAND tỉnh Quảng Trị vụ án dân sự “Yêu cầu bồi thường thiệt hại do cơ quan tiến hành tố tụng gây ra trong hoạt động tố tụng hình sự”. Ngày 19/11, phiên xét xử sơ thẩm đã diễn ra, tuy nhiên, kết quả cuối cùng lại khiến ông Hòa thêm phần uất hận khi những người cầm cán cân công lý gần như bác bỏ toàn bộ yêu cầu của ông.

Theo đó, Tòa tuyên ông Hòa thắng kiện nhưng chỉ buộc bị đơn là Viện KSND tỉnh Quảng Trị bồi thường gần 265 triệu đồng. Đứng ngay giữa sân tòa, ông Hòa nói như khóc khi chia sẻ với phóng viên.

"Tòa không bồi thường cho những thiệt hại thực tế của tôi thì khác gì tôi lại bị oan thêm lần nữa. Tôi chỉ biết kêu trời. Làm ăn nông nghiệp là vất vả, rủi ro nhất đời này mà còn chịu oan sai dồn dập thì sao sống nổi", ông Hòa Phẫn uất.

Vẫn biết dù được minh oan nhưng con đường yêu cầu bồi thường oan sai của ông vẫn còn dài với rất nhiều gập ghềnh, chông gai. Từ một doanh nhân làm ăn phát đạt, không may vướng vòng lao lý, chỉ sau 10 năm, ông Hòa như biến thành người khác, thân hình ốm yếu, già nua, gương mặt chồng chất đầy những nếp nhăn.

Doanh nhân giỏi năm nào trải lòng, ông lập nghiệp từ một cơ sở sản xuất tư nhân. Sau nhiều năm tích lũy, năm 2002 ông thành lập công ty tư nhân lấy tên là Thuận Thành. Công ty thời điểm đó làm ăn rất phát triển, tạo công ăn việc làm tại chỗ cho hàng chục người dân địa phương. Ông từng được Nhà nước tặng Bằng khen vinh danh doanh nghiệp trang trại vừa và nhỏ (2004), được nhận Kỷ niệm chương về sự nghiệp nông nghiệp nông dân nông thôn do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trao tặng.

Thời điểm đó, ông Hòa chính là một trong những doanh nhân điển hình của tỉnh Quảng Trị trong phát triển kinh tế, làm giàu trên quê hương. Rồi họa trên trời rớt xuống, ông bị khởi tố, bị cấm đi khỏi nơi cư trú. Các trang trại, cơ sở của công ty tại địa phương và nhiều tỉnh, thành trong cả nước và cả Lào phải ngừng hoạt động. Các đối tác kinh doanh ngừng giao dịch, hủy hợp đồng… Từ một doanh nghiệp đang ăn nên làm ra, công ty ông Hòa rơi vào cảnh nợ nần chồng chất, không có tiền để trả lương cho công nhân.

Đứng bên chuồng bò giờ đã tan hoang, cũ nát với mưa nắng của thời gian, ông Hòa chua xót nhìn mấy bức tường trơ lại, những tấm tôn rách nát rơi vãi khắp nền đất đầy cỏ dại, gai góc và lá rụng như thầm nhắc nhở về tấn thảm kịch của đời ông. Phía xa xa ngoài kia, vườn ươm cây giống một thời bạt ngàn màu xanh, lúc nào cũng ríu rít tiếng nói cười của công nhân làm vườn, giờ chỉ còn một màu xanh hoang phế của cỏ dại…