Để bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hiệu quả hơn

Văn kiện xác định: Xây dựng nền hành chính nhà nước phục vụ nhân dân, dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại, trong sạch, vững mạnh, công khai, minh bạch. Đồng thời, tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả”.

Và để thực hiện thành công nhiệm vụ trọng tâm này, đòi hỏi ngành Nội vụ, Bộ Nội vụ cần chủ động nghiên cứu, đánh giá những kết quả và hạn chế trong tổ chức, hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước thời gian qua; trên cơ sở đó tham mưu cho Đảng và Nhà nước những giải pháp tiếp tục xây dựng bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Nhiều kết quả tích cực

Nhìn lại kết quả xây dựng bộ máy hành chính nhà nước thời gian qua, bà Phạm Thị Thanh Trà, Ủy viên  T.Ư Đảng, Bộ trưởng Nội vụ cho biết, việc xây dựng, hoàn thiện thể chế hành chính nhà nước đã đạt những kết quả có ý nghĩa rất quan trọng.

Theo đó, Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành đã ban hành 71 luật, 745 nghị định, 232 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 2.242 thông tư và nhiều văn bản khác. Qua đó, thể chế của nền hành chính được cải cách và hoàn thiện phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng và cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cơ bản đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Bộ trưởng Nội vụ nhấn mạnh: Kết quả xây dựng, hoàn thiện thể chế hành chính nhà nước không chỉ thể hiện ở số lượng văn bản, mà ý nghĩa quan trọng nhất là đã kịp thời thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng để tạo lập cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất cho việc thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Thông tin về kết quả thực hiện sắp xếp bộ máy hành chính từ Trung ương đến địa phương, người đứng đầu Bộ Nội vụ cho biết, hiện tại đã từng bước phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn, cơ bản khắc phục tình trạng chồng chéo, bỏ sót chức năng, nhiệm vụ, phạm vi, đối tượng quản lý; cơ cấu bên trong đã có sự phân định rõ hơn giữa cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập.

Cụ thể việc triển khai Nghị quyết số 18-NQ/TW và Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã đạt nhiều kết quả tích cực, tạo được nhận thức mới, tư duy mới và hành động quyết liệt trong toàn hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương và đến nay đã giảm được nhiều đầu mối bên trong các bộ, ngành và địa phương, đặc biệt giảm trên 25% đơn vị sự nghiệp, nhất là ở các địa phương đã giảm 3.980 đơn vị sự nghiệp; thực hiện tích cực việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã (đã giảm 08/713 đơn vị hành chính cấp huyện và 557/11.160 đơn vị hành chính cấp xã; 38.369/98.455 thôn, bản, tổ dân phố, tương ứng giảm 39%).

Về tinh giản biên chế gắn với sắp xếp tổ chức bộ máy, bà Phạm Thị Thanh Trà cho biết, đã giảm trên 27.500 biên chế công chức (tương ứng giảm 10,01% so với năm 2015); giảm gần 243.000 biên chế viên chức (tương ứng giảm 11,98% so với năm 2015), và vượt so với mục tiêu giảm 10% mà Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị đề ra đến năm 2021. Công chức từ cấp huyện trở lên giảm 40.000 người; giảm gần 148.000 cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở thôn, bản, tổ dân phố; hợp đồng lao động giảm gần 7.000 người.

Có thể khẳng định, cải cách hành chính nhà nước trong những năm qua cơ bản đã đạt được mục tiêu, nhiệm vụ đề ra; góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, không ngừng nâng cao vị thế, uy tín của đất nước ta trên trường quốc tế. Tuy nhiên, bà Phạm Thị Thanh Trà vẫn thẳng thắn thừa nhận việc thực hiện cũng cho thấy vẫn còn có những hạn chế.

Cụ thể, một số văn bản hướng dẫn chi tiết thực hiện các văn bản quy định về tổ chức bộ máy chưa ban hành kịp thời. Tổ chức bộ máy vẫn chưa khắc phục triệt để những chồng chéo, giao thoa về chức năng, nhiệm vụ giữa các bộ, cơ quan ngang bộ; nguyên tắc một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính chưa được phát huy mạnh mẽ.

Bên cạnh đó, chức năng, nhiệm vụ và mô hình tổ chức của chính quyền địa phương tuy đã được xác định và kiện toàn nhưng chưa đồng bộ và triệt để; việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã còn thiếu quyết liệt ở một số địa phương.

Ngoài ra, việc sắp xếp cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện chưa thật phù hợp với quan điểm chỉ đạo của Trung ương; một số địa phương chưa thực hiện đúng quy định về sắp xếp tổ chức bộ máy; việc rà soát, tinh giản biên chế chưa thực sự gắn với nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; chưa chủ động đề xuất, kiến nghị với Trung ương sửa đổi, bổ sung các văn bản, các quy định không phù hợp với thực tế.

Để bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hiệu quả hơn

Tiếp tục xây dựng nền hành chính nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân là quyết tâm chính trị đã được Đại hội Đại biểu Toàn quốc  lần thứ XIII của Đảng khẳng định, cần được quán triệt đầy đủ từ nhận thức đến hành động trong thời gian tới. Trong đó, trọng tâm là xây dựng bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, có năng lực kiến tạo phát triển, liêm chính, phục vụ nhân dân.

Theo tinh thần đó, ngày 4/5 vừa qua Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu Bộ Nội vụ nghiên cứu xây dựng đề án thí điểm sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, rà soát không thực hiện cấp “hàm”.

Cụ thể, Thủ tướng yêu cầu Bộ Nội vụ tiếp tục đổi mới, phát triển để làm tốt hơn nữa trong trên tinh thần đoàn kết, thống nhất, thực hiện đúng các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Tôn trọng, lắng nghe ý kiến, kể cả ý kiến phản biện, trái chiều có liên quan đến công tác của Bộ; chân thành, cởi mở, chia sẻ những tâm tư, nguyện vọng, những khó khăn, vướng mắc của các cơ quan, đơn vị, địa phương và cá nhân cán bộ.

Thủ tướng cũng lưu ý Bộ Nội vụ có phương pháp khơi dậy và phát huy tối đa sự chủ động, năng động, sáng tạo của mỗi cơ quan, địa phương, không ỷ lại cấp trên. Tư tưởng chỉ đạo là “biến không thành có, biến khó thành dễ, biến cái không thể thành cái có thể, biến cái không quan trọng thành cái quan trọng”. Cùng với đó là siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong công tác đi đôi với tạo môi trường cho đổi mới, sáng tạo.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu Bộ Nội vụ khẩn trương chuẩn bị tốt Đề án cơ cấu Chính phủ nhiệm kỳ 2021-2026, lấy ý kiến các Bộ, ngành, các cơ quan tham mưu của Đảng và MTTQ Việt Nam để báo cáo Chính phủ họp chuyên đề trong tháng 5/2021.

"Bộ Nội vụ cần phải thống nhất nhận thức và hành động, nghĩ phải “chín”, tư tưởng phải thông, quyết tâm chính trị phải cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả; tiến hành có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó; đặt lợi ích quốc gia, dân tộc, của Đảng, của nhân dân lên trên hết, trước hết. Đồng thời, cần tăng cường kiểm tra, giám sát, chống sách nhiễu, gây phiền hà về thủ tục hành chính cho doanh nghiệp và người dân. Thực hiện nghiêm 3 không "không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm" khi giải quyết các vướng mắc, khó khăn của các cơ quan, đơn vị, địa phương, người dân và doanh nghiệp". - Người đứng đầu Chính phủ lưu ý.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, càng khó khăn, phức tạp, nhạy cảm, chúng ta càng phải mở rộng, phát huy dân chủ, giữ vững nguyên tắc, huy động trí tuệ tập thể, cầu thị, khiêm tốn, lắng nghe để tạo sự đồng thuận, thống nhất cao và xem xét quyết định theo đa số. Cái gì đã chín, đã rõ, được đa số đồng tình, thực hiện có hiệu quả thì tiếp tục cho triển khai. Cái gì mới, chưa có quy định hoặc quy định đã vượt qua thực tiễn thì mạnh dạn thí điểm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội.

Theo Thủ tướng, việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế là vấn đề khó khăn, phức tạp, nhạy cảm vì liên quan đến con người và lợi ích, vì thế phải  nghiên cứu kỹ, cân nhắc nhiều mặt, lắng nghe ý kiến nhiều, phản biện, thảo luận kỹ lưỡng, xem xét toàn diện để có quyết định đúng đắn, phù hợp, hiệu quả.

Về một số nhiệm vụ trọng tâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Nội vụ tập trung thực hiện Nghị quyết số 18, 19 khóa XII, Kết luận 74 của Bộ Chính trị về xây dựng bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả gắn với tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong toàn hệ thống; xây dựng Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; lựa chọn mục tiêu có tính khả thi, phù hợp để triển khai thực hiện. Trong đó cần xác định việc gì nên làm trước, việc gì làm sau và lựa chọn người thực hiện cho phù hợp để bảo đảm hiệu quả; tập trung hoàn thiện thể chế, cải cách hành chính; xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh đến việc coi trọng công tác xây dựng Đảng; xem xét, đánh giá cán bộ thông qua tiến độ, chất lượng công việc để làm rõ ý thức, thái độ và năng lực của cán bộ. Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu Bộ Nội vụ tập trung rà soát, bổ sung, điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ công tác của các bộ, ngành cho phù hợp trong tình hình mới theo hướng một cơ quan có thể làm nhiều việc nhưng một việc chỉ giao cho một cơ quan thực hiện; xây dựng Chính phủ tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân, lấy nhân dân và doanh nghiệp làm trung tâm.

“Về cơ bản, Nhà nước không làm những việc mà nhân dân, doanh nghiệp làm được và làm tốt hơn”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Đồng thời, Thủ tướng cũng chỉ đạo đẩy mạnh xây dựng cơ chế, chính sách, tăng cường kiểm tra, giám sát, giảm đầu mối, tinh gọn tổ chức, tinh giản biên chế, rà soát không thực hiện cấp “hàm”, phòng trong vụ, thực hiện đúng các quy định về tiêu chí thành lập tổ chức; cương quyết giảm chi thường xuyên cho bộ máy và con người để tăng chi cho đầu tư phát triển.