DMA- lời "tuyên chiến" của EU với Big Tech

Dưới đạo luật mới này, một lực lượng “cảnh sát kỹ thuật số” mới của Ủy ban Châu Âu (EC) sẽ chịu trách nhiệm kiểm tra xem các công ty công nghệ lớn nhất thế giới có tuân thủ các quy tắc mới hay không.

>> "Tụt hậu" trong cuộc đua AI, Apple đang toan tính gì?

Cụ thể, từ tuần trước, họ liên tục rà soát các báo cáo của Alphabet - chủ sở hữu của Google, Amazon, Apple, TikTok của Bytedance, Meta và Microsoft, trong đó nêu lên cách họ đáp ứng các yêu cầu do Đạo luật DMA đặt ra. Các gã khổng lồ công nghệ có nguy cơ bị phạt lên tới 10% doanh thu toàn cầu và thậm chí có thể bị yêu cầu bán bớt một số dịch vụ của mình nếu vi phạm DMA.

Trước đó, Đạo luật mới DMA được thiết kế để buộc các công ty này phải nhường lại một số sân chơi cho các đối thủ cạnh tranh nhỏ hơn, hay nói cách khác là mang lại cho công dân châu Âu nhiều lựa chọn hơn trong thế giới trực tuyến – một động thái mà EU cho rằng sẽ giúp củng cố tính độc lập về công nghệ của khối trong cuộc đua tăng trưởng tương lai.

EU bước vào cuộc đấu khó khăn

Theo đuổi nâng cao năng lực cạnh tranh cứng rắn, EC hiện đang chịu áp lực phải chứng minh rằng các quy định mới sẽ tạo ra sự khác biệt khi họ phải đối mặt với những thách thức của các Big Tech về việc luật này có thể đi xa đến mức nào. Trên thực tế, những khó khăn bắt đầu bộc lộ.

Một vấn đề lớn đầu tiên trong việc thực thi chống độc quyền kỹ thuật số ở châu Âu lại không mang tính kỹ thuật – thiếu hụt nhân sự. Ủy ban mới chỉ có khoảng 80 người, chưa bằng một nửa con số 220 chuyên gia như một nhà lập pháp đã kêu gọi hai năm trước.

“Chúng tôi có nguồn lực hạn chế”, Giám đốc kỹ thuật số của EU Margrethe Vestager nói trong một cuộc họp báo ở Brussels hôm thứ Hai tuần này. Tháng trước, bà thừa nhận rằng các cơ quan quản lý “luôn bị áp đảo” bởi số lượng đội ngũ chuyên gia của các Big Tech.

Theo ông Anu Bradford, Giáo sư về luật và tác giả một cuốn sách về quy định kỹ thuật số, cho rằng việc làm cho DMA hoạt động bình thường là rất quan trọng: “Sự tín nhiệm của EU với tư cách là cơ quan quản lý phụ thuộc vào khả năng thực sự của họ trong việc áp dụng vào thị trường thực tế…Tôi lo là họ không có nhân sự.”

>> Đạo luật kỹ thuật số của EU tác động ra sao đến doanh nghiệp?

Dù Luật đã có hiệu lực, bộ phận cạnh tranh của Ủy ban vẫn đang tìm kiếm một chuyên gia kinh tế trưởng và giám đốc công nghệ để lãnh đạo việc giám sát các Big Tech tuân theo các quy tắc chống độc quyền của EU. GS Bradford nói: “Đây không phải là những quy định dễ dàng. Chúng nhắm vào cách các công ty này có thể kiếm tiền và hoạt động kinh doanh của họ”.

Để kiểm tra sự tuân thủ, Ủy ban sẽ cần “dữ liệu, máy tính, chuyên gia AI và cả các nhà khoa học hành vi, những người có chuyên môn về kinh tế hành vi hoặc hiểu biết sâu sắc về hành vi cơ bản”, Vanessa Turner, đại diện tổ chức các hiệp hội người tiêu dùng BEUC, nói với tờ Politico.

Phá vỡ thế độc quyền – thử thách không dễ dàng

DMA được thiết kế với các điều khoản mang đến cho người dùng nhiều sự lựa chọn hơn, như cho phép chọn trình duyệt web, cửa hàng ứng dụng hoặc công cụ tìm kiếm của riêng mình thay vì mặc định hệ thống của một công ty. Đây là kết quả của hơn một thập kỷ điều tra của EU đã dẫn tới những khoản tiền phạt chống độc quyền khổng lồ chống lại những công ty như Google, Meta và gần đây nhất là Apple.

Mới đây, Apple sẽ buộc phải cho phép các cửa hàng ứng dụng thay thế lần đầu tiên chạy trên iPhone. Người dùng Facebook có thể tách tài khoản của họ khỏi hồ sơ Instagram của họ. Trong khi đó, Microsoft sẽ cho phép mọi người có nhiều tiếng nói hơn trong việc họ sử dụng ứng dụng nào trong hệ điều hành Windows phổ biến của mình.

Để phá vỡ các rào cản kỹ thuật số, DMA thậm chí yêu cầu các nền tảng nhắn tin như WhatsApp (thuộc Meta) cho phép người dùng gửi tin nhắn cho bạn bè bằng các ứng dụng đối thủ như Signal hoặc Telegram. Trình nhắn tin này đang thử nghiệm cách thức hoạt động này trong thực tế.

Không có gì ngạc nhiên khi DMA bị các tập đoàn chỉ trích mạnh mẽ. Nhà sản xuất iPhone đã cảnh báo rằng những thay đổi của EU làm suy yếu tính bảo mật của các thiết bị của họ bằng cách cho phép tải phần mềm nguy hiểm tiềm tàng trên điện thoại Iphone thông qua các cửa hàng ứng dụng không phải của Apple.

Tại một số tòa án EU, tranh cãi giữa các công ty lớn thách thức DMA và các công ty nhỏ hơn yêu cầu hành động của EU vẫn đang diễn ra quyết liệt.

Apple, Bytedance và Meta đã kháng cáo quyết định của EU coi họ là “người gác cổng kỹ thuật số” đối với một số dịch vụ. Apple lập luận rằng App Store và trình duyệt Safari của họ nên được coi là các dịch vụ riêng biệt trên máy tính xách tay, iPhone và iPad, do đó không đáp ứng các tiêu chí để được gắn mác là “người gác cổng”. Hiện tại, Microsoft và Apple đã giành được thành công quyền đưa một số dịch vụ của họ ra khỏi sự giám sát chống độc quyền nghiêm ngặt nhất.