Doanh nghiệp hàng không sẽ còn "ngấm đòn" nặng hơn trong quý 2

Sự ảnh hưởng của COVID-19 trong Q1/2020 phần nào được hỗ trợ bởi nhu cầu đi lại của người dân trong dịp Tết Nguyên Đán, trong khi quy định giãn cách xã hội bắt đầu được thực hiện trong tháng 4, do đó nhóm phân tích CTCK Bảo Việt (BVSC) đưa ra trong báo cáo mới nhất cho rằng mức độ ảnh hưởng của dịch bệnh sẽ nghiêm trọng hơn trong quý 2 khi các hãng bay chỉ được phép khai thác các tuyến nội địa khi hết hiệu lực cách ly xã hội.

Hiện tại, Việt Nam đang kiểm soát dịch tương đối tốt, do đó các tuyến bay sẽ từng bước được mở lại, tuy nhiên nhu cầu sẽ khó có thể hồi phục trở về như mức trước sụt giảm.

Doanh thu từ khách quốc tế sụt giảm mạnh. Lượng khách quốc tế đến Việt nam bằng đường hàng không trong 3 tháng đầu năm 2020 đạt 2,99 triệu người (-15% yoy). Trong đó, lượng khách từ Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản giảm lần lượt -32%, -26% và -14%, đây đều là những thị trường quan trọng với Việt Nam do sự tương đồng về văn hóa và thuận lợi về mặt vị trí địa lý. Riêng 3 thị trường này đã chiếm hơn 50% tổng lượng khách quốc tế đến Việt Nam trong 3 tháng đầu năm.

Dựa trên số liệu của Tổng cục Du lịch Việt nam, với giả định khách quốc tế đến Việt Nam bằng đường hàng không duy trì tỷ lệ 80%, nhóm phân tích BVSC cho rằng các chuyến bay quốc tế có thể từng bước được nối lại trong quý 3, với du lịch công vụ có thể phục hồi trước do nhu cầu trên toàn thế giới khẩn trương khôi phục các hoạt động giao dịch, trao đổi thương mại, sản xuất.

BVSC nhận định, với lượng khách quốc tế cả năm 2020 ước sụt giảm 69%, hành khách quốc tế của Tổng Công ty hàng không Việt Nam (HVN) sẽ giảm 56% (với giả định HVN vận chuyển 70% lượng khách quốc tế đến Việt Nam bằng đường hàng không).

Với giả định dịch bệnh được kiểm soát tốt và không bùng phát trở lại ở Việt Nam, các chuyến bay nội địa sẽ dần hồi phục nhờ nhu cầu đi lại cho mục đích công việc và du lịch, và tăng mạnh hơn vào thời điểm cuối năm. Tuy vậy với tâm lý thận trọng của người dân, nhu cầu đi lại sẽ không thể phục hồi ngay lập tức trở lại mức như trước khi có dịch bệnh.

Dựa trên giả định của BVSC, tổng lượng khách di chuyển bằng đường hàng không sẽ giảm 34,8%, khiến lượng khách nội địa của HVN trong năm 2020 giảm xuống còn 24,46 triệu hành khách (-35,7% yoy), tương đương với mức hành khách nội địa giảm 46,89% yoy, xuống còn 28.039 triệu HK.km.

Trong năm 2019, HVN đã giảm giá vé máy bay nhằm cạnh tranh với hãng hàng không Bamboo Airways. Trong năm nay, HVN sẽ tiếp tục giảm giá vé cho các tuyến nội địa nhằm nắm bắt nhu cầu đi lại sau khi dịch Covid-19 được kiểm soát, đáp trả lại các chương trình ưu đãi khách hàng do các hãng bay khác thực hiện. Mới nhất là việc Tổng công ty sẽ mở thêm 5 đường bay mới, với tần suất khai thác mỗi tuyến bay là 3 chuyến/tuần, với giá vé chỉ từ 99.000 VNĐ/chặng trong khoảng thời gian 13/05-30/06.

Cùng với ảnh hưởng của dịch bệnh khiến hiệu quả khai thác chung gặp nhiều khó khăn, thị trường quốc tế vẫn đang đóng của vô thời hạn, doanh thu trên mỗi hành khách của HVN trong năm 2020 sẽ giảm khoảng 3% so với năm trước. Kết thúc năm 2019, doanh thu trên mỗi hành khách là 1.839 VNĐ/pax (-1,85% yoy).

Bên cạnh đó, các chi phí thuê và bảo trì máy bay cao ảnh hưởng đến biên lợi nhuận gộp. Ví dụ như năm 2019, HVN bổ sung thêm 21 tàu bay, bao gồm 16 tàu bay thân hẹp A321Neo và 5 tàu bay thân rộng gồm A350-900 và A787-10, nhằm thay thế 7 tàu bay cũ và bổ sung thêm tàu bay vận hành. Cả 21 máy bay đều được công ty thực hiện dưới hình thức thuê khô, khiến chi phí đi thuê trong năm tăng thêm khoảng 1.700 tỷ đồng, tương ứng chi phí thuê vào khoảng 7 tỷ VNĐ/ máy bay/tháng.

Với nhu cầu đi lại thấp trong năm nay do ảnh hưởng từ dịch bệnh, trong 6 tháng cuối năm, HVN sẽ chỉ bổ sung thêm 2 tàu bay mới nhằm thay thế cho 2 tàu bay cũ đã vận hành được 16 năm. Tính chung cả năm, HVN có thể sẽ chỉ bổ sung thêm 5 tàu bay mới, nâng đội tàu bay lên 108 tàu, chi phí thuê máy bay trong năm tăng lên 14.911 tỷ đồng (+2,89% yoy).

Như vậy, COVID-19 đã cho thấy những ảnh hưởng rõ rệt bắt đầu từ cuối quý 2, tác động lên cả du khách nước ngoài cũng như nhu cầu nội địa. Việc dừng toàn bộ các đường bay quốc tế từ giữa tháng 3 và duy trì cầm chừng các đường bay nội địa ở mức tối thiểu từ đầu tháng tư với quy định giãn các hành khách, chắc chắn ngành hàng không sẽ phản ánh sự sụt giảm so với cùng kỳ quý trước trong quý 2 này.