Doanh nghiệp Nhật Bản khó đánh giá được "sức khoẻ" của đối tác Việt

Tuy nhiên, đáng chú ý, nếu nhìn lại con số tỷ lệ nội địa hoá của Việt Nam vào thời điểm năm 2014 là 32,2% theo chia sẻ của ông Yoshihisa Maruta Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam khi đó; thì làm một phép tính đơn giản có thể thấy, sau 4 năm, tỷ lệ nội địa hoá của Việt Nam tăng 4,1%, mỗi năm tăng được 1%.

Trong khi đó, theo số liệu của Việt Nam thực hiện thì con số này ở thời điểm năm 2018 mới chỉ là 14,4%. Điều này cho thấy có sự chênh lệch về thông tin khi khảo sát?

Thiếu thông tin chính xác phản ánh “sức khoẻ” của doanh nghiệp cung ứng là một trong những yếu tố khiến doanh nghiệp Nhật Bản khó chọn tối tác.

Cụ thể, theo chia sẻ của ông Matsushita Kazuhiro - trưởng nhóm về thúc đẩy công nghiệp hoá có năng lực cạnh tranh quốc tế nêu tại cuộc họp đánh giá giữa kỳ sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản giai đoạn VII, mặc dù phía doanh nghiệp Nhật Bản đã có danh sách các doanh nghiệp cung ứng Việt Nam, tuy nhiên, lại thiếu thông tin về năng lực của doanh nghiệp, nên vì vậy, phía đối tác Nhật Bản rất khó lựa chọn được nhà cung cấp là doanh nghiệp Việt Nam.

Đó là một trong rất nhiều yếu tố đã và đang ảnh hưởng đến việc hợp tác giữa doanh nghiệp Nhật Bản và doanh nghiệp Việt Nam nói chung và việc gia nhập chuỗi cung ứng nói riêng. Bên cạnh đó cũng phải kể đến những yếu tố “quen thuộc” khác như quy mô thị trường, doanh nghiệp nhỏ, hay nguồn nhân lực”.

Mặc dù, Việt Nam được đánh giá là có nhiều thuận lợi về nguồn nhân lực dồi dào, tuy nhiên, đối với công nghiệp hỗ trợ thì nguồn nhân lực có trình độ và có chuyên môn mới là quyết định, như phân tích của TS Phan Hữu Thắng – nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Theo đó, nguyên nhân của việc thiếu nguồn nhân lực có chất lượng cao cho công nghiệp hỗ trợ được TS Phan Hữu Thắng chỉ ra đó là do nội dung và phương thức đào tạo tại các trường dựa trên các thiết bị kỹ thuật lạc hậu, không gắn với thực tiễn sản xuất.

Những nguyên nhân vừa nêu cũng đã lý giải mặc dù tính đến năm 2018 theo số liệu từ Bộ Công thương, Việt Nam có khoảng 1.800 doanh nghiệp sản xuất phụ tùng, linh kiện, tuy nhiên chỉ có khoảng hơn 300 doanh nghiệp trong nước tham gia vào mạng lưới sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia.

Ngoài ra, số lượng các doanh nghiệp thành lập mới trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp vẫn chưa nhiều.

Quay trở lại câu chuyện của doanh nghiệp FDI Nhật Bản vừa nêu ở trên có đề xuất, Việt Nam cần xây dựng hệ thống giới thiệu các nhà cung cấp Việt trong đó đưa ra đầy đủ thông tin chứng minh "sức khoẻ" của doanh nghiệp để việc tìm kiếm đối tác cung ứng tại Việt Nam dễ dàng hơn.

Đồng tình với quan điểm này, ông Shinjiro Kajikawa - Phó giám đốc Toyota Việt Nam cho rằng, mong muốn Chính phủ sẽ cân nhắc các chính sách có hiệu quả để giảm chi phí đầu tư. Trong đó, muốn phát triển được ngành công nghiệp ô tô và công nghiệp phụ trợ, cần phải có hệ thống chính sách đồng bộ, đặc biệt là chính sách thuế đảm bảo tính ổn định, nhất quán trong thời gian dài, phù hợp với xu thế hội nhập, tạo sự tin tưởng đối với người tiêu dùng và nhà sản xuất.

Nhìn ở góc độ chuyên gia, TS Phan Hữu Thắng cho rằng, cần đổi mới các chính sách nhằm khuyến khích các nhà đầu tư phát triển công nghiệp hỗ trợ. Cụ thể, chính sách về đất đai, có đủ quỹ đất cho các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm hỗ trợ thuê lâu dài, với mức giá ưu đãi để các doanh nghiệp Việt vốn nhỏ thiếu vốn có điều kiện đầu tư ban đầu và phát triển sau này.