Hé lộ nguyên nhân gây tổn thương mạch máu ở người nhiễm COVID-19

Cụ thể, nghiên cứu do các chuyên gia của khoa Kỹ thuật Y sinh, trường Khoa học Thần kinh Sagol, khoa Khoa học Đời sống và trường Khoa học Máy tính Blavatnik thuộc Đại học Tel Aviv cho thấy, 5 trong số 29 loại protein của virus SARS-CoV-2 gây đại dịch COVID-19 là nguyên nhân gây tổn thương mạch máu ở các bệnh nhân. 

Nhóm nghiên cứu tiếp cận vấn đề dựa trên thực tế là tỷ lệ bệnh nhân tử vong do các triệu chứng liên quan đến mạch máu và đông máu, ví dụ đột quỵ hay đau tim, cao gấp 3 lần so với các nguyên nhân từ hệ hô hấp. Lý do là các bệnh nhân đã bị virus làm tổn thương nghiêm trọng tới mạch máu hoặc các tế bào nội mô trong mạch máu.

Tiến sĩ Ben Maoz, đồng chủ nhiệm đề tài nghiên cứu cho biết, virus SARS-CoV-2 được cho là khá đơn giản, bao gồm tổng cộng 29 loại protein khác nhau. Các nhà khoa học đã sử dụng chuỗi RNA của mỗi protein của virus để đưa vào tế bào mạch máu của người trong phòng thí nghiệm.

“Chúng ta thường nghĩ rằng COVID-19 chủ yếu là một bệnh về đường hô hấp, nhưng sự thật là bệnh nhân mắc COVID-19 có nguy cơ bị đột quỵ hoặc đau tim cao gấp ba lần. Điều này giải thích tại sao một số người bị đột quỵ, một số gặp vấn đề ở các cơ quan khác trong cơ thể. Điểm chung giữa chúng là đều có nền tảng từ mạch máu", nhà khoa học này nhấn mạnh.

Ông cũng chỉ ra, qua kiểm tra phản ứng, các nhà khoa học phát hiện khi SARS-CoV-2 xâm nhập vào cơ thể, nó bắt đầu tạo ra 29 protein và một con virus mới sẽ được hình thành sẽ lại tạo ra 29 protein mới khác. Trong quá trình đó, các mạch máu của bệnh nhân biến từ dạng ống đặc trở thành dạng lưới, đồng thời chứng đông máu xuất hiện. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn sử dụng mô hình trên máy tính để tính toán các protein nào có khả năng tác động tới các mô khác mà không cần làm thí nghiệm.

Trước đó, các nhà khoa học đã công bố COVID-19 gây hiện tượng rối loạn đông máu. Triệu chứng này biểu hiện khá đa dạng, từ tổn thương da lành tính ở bàn chân, đến tắc nghẽn mạch máu, đôi khi là đột quỵ, nguy hiểm đến tính mạng. Cục máu đông có thể xuất hiện vài ngày hoặc vài tháng sau khi các triệu chứng hô hấp của bệnh nhân đã chấm dứt.

Trong một số trường hợp, dưới tác động của virus, viêm mạch xuất hiện, lan toả nhanh và gây ứ huyết khắp phổi dẫn đến suy hô hấp cấp, bệnh nhân tử vong nhanh chóng (có thể chỉ trong vài giờ từ lúc nhẹ). Đây là lý do mà nhiều cơ quan Y tế khuyến cáo dùng thuốc kháng viêm sớm cho những bệnh nhân COVID-19 có triệu chứng.

James Levy từ Trường y Warren Albert, Đại học Brown nói thêm, thực tế một số loại virus gây cúm Tây Ban Nha, HIV, Ebola đều gây cục máu đông, nhưng SARS-CoV-2 gây ra biến chứng đông máu nghiêm trọng chưa từng thấy trước đây.

Các cục máu đông hình thành nhiều trong các mạch máu nhỏ ở phổi, cản trở lưu thông máu trong phổi, gây khó thở, thiếu oxy máu. Đây có thể là nguyên nhân khiến nhiều bệnh nhân Covid-19 có sức khoẻ bình thường đột ngột chuyển nặng nhanh chóng.

Đồng quan điểm, chuyên gia Edwin Van Beek từ Viện nghiên cứu y khoa - Đại học Edinburgh, nhiều bệnh nhân COVID-19 nặng bị thuyên tắc phổi do tắc động mạch phổi vì máu đông từ hệ tĩnh mạch chi dưới và các ca đã khỏi bệnh vẫn khó thở, nhưng đó không phải là bệnh tái phát mà có thể là hậu quả của các cục máu đông.

Chính vì vậy, các nhà nghiên cứu kỳ vọng, việc xác định được các protein tàn phá mạch máu của virus SARS-CoV-2 có thể mang lại hy vọng trong cuộc chiến chống COVID-19 bằng cách định hướng sản xuất thuốc điều trị hoặc thuốc hỗ trợ giảm thiểu tổn hại mạch máu cho các bệnh nhân.