Khó đảo ngược căng thẳng Mỹ- Trung Quốc

Theo các nhà phân tích ở Washington, việc tiếp cận ngoại giao với Bắc Kinh của chính quyền Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden trong tuần qua phản ánh mong muốn của nhà lãnh đạo Mỹ giảm bớt hậu quả từ những hạn chế đối với xuất khẩu công nghệ cao sang Trung Quốc.

Người đứng đầu chính sách đối ngoại Trung Quốc Vương Nghị đã gặp Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken bên lề cuộc họp thường niên của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tại thủ đô Jakarta của Indonesia, đây là cuộc gặp thứ hai giữa các nhà ngoại giao hàng đầu trong vòng chưa đầy một tháng.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller cho biết cuộc gặp là một phần trong những nỗ lực không ngừng nhằm duy trì các kênh liên lạc mở nhằm làm rõ các lợi ích của Mỹ trong nhiều vấn đề. Theo đó, ông Blinken trình bày nghi ngờ về việc tin tặc Trung Quốc xâm nhập vào tài khoản email của các cơ quan Chính phủ Mỹ, nhưng ông Vương đã phủ nhận thông tin này. 

Cuộc gặp giữa hai nhà ngoại giao diễn ra chỉ vài giờ sau khi ông Xie Feng, Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ, tổ chức các cuộc hội đàm hiếm hoi tại Lầu Năm Góc theo lời mời của Tiến sĩ Ely Ratner, Trợ lý Bộ trưởng quốc phòng Mỹ phụ trách các vấn đề an ninh khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Tại cuộc hội đàm, ông Ratner cũng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ cho các đường dây liên lạc quân sự được mở.

Trong một cuộc gặp khác được theo dõi chặt chẽ gần đây, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen đã tìm cách trấn an những người đồng cấp của bà ở Bắc Kinh rằng bất kỳ biện pháp hạn chế đầu tư nào cũng sẽ có “mục tiêu cao và được định hướng rõ ràng, trong phạm vi hẹp, vào một số lĩnh vực mà chúng tôi có những lo ngại về an ninh quốc gia cụ thể để tránh những hậu quả không cần thiết”.

Nhận định về vấn đề này, bà Anna Ashton, Chuyên gia phân tích của Eurasia Group, một công ty tư vấn rủi ro chính trị cho biết, việc ngăn chặn mối quan hệ đang đi xuống là ưu tiên hàng đầu của các quan chức thuộc chính quyền Tổng thống Biden sau khi Lầu Năm Góc bắn hạ một quả khinh khí cầu Trung Quốc bị nghi là do thám các cơ sở quân sự nhạy cảm của Mỹ hồi đầu năm nay, 

>> Trung Quốc tăng cường quản lý AI tạo sinh

Các biện pháp hạn chế công nghệ sắp tới sẽ áp dụng cho việc xuất khẩu chip bán dẫn tiên tiến sang Trung Quốc, được cho là bao gồm cả bộ xử lý đồ họa Nvidia A800. Bà Ashton cho biết thêm, các sản phẩm bị ảnh hưởng vẫn tập trung vào AI, máy tính lượng tử và chip gắn liền với cơ sở công nghiệp quốc phòng ở Trung Quốc.

Phần lớn ý kiến đồng ý với nhận định rằng những cam kết nhanh chóng của chính quyền Biden với Bắc Kinh sẽ nhằm làm dịu đi tác động mà những biện pháp hạn chế xuất khẩu công nghệ của Mỹ sẽ gây ra. Tuy nhiên, ông Taylor Loeb, chuyên gia của công ty nghiên cứu Trivium China cho biết: “Mặc dù các cuộc gặp này có thể ổn định mối quan hệ Mỹ- Trung trong thời gian ngắn và trung hạn, nhưng thật khó để tưởng tượng chúng có thể dẫn đến một sự đảo ngược đáng kể trong mối quan hệ đang đi xuống giữa hai nước, vì không có dấu hiệu nào cho thấy Mỹ có kế hoạch ngăn chặn các nỗ lực hạn chế sự phát triển công nghệ của Trung Quốc ”.

Ông Loeb nhận định, những biện pháp hạn chế khác trong tương lai có thể bao gồm “bất cứ điều gì có lợi cho quân đội Trung Quốc, hoặc thúc đẩy sự phát triển của Trung Quốc trong những công nghệ tiên tiến như điện toán lượng tử, AI, điện toán đám mây, hàng không vũ trụ,...

Tuy nhiên, đối với thế giới, việc thiếu liên lạc quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc đáng lo ngại hơn nhiều so với tranh cãi về việc “giảm thiểu rủi ro” hoặc tách rời về kinh tế. Đây là một điểm hợp lý, mặc dù lo ngại về sự căng thẳng trong quan hệ Mỹ-Trung cũng rất thực tế ở cấp độ kinh tế và tài chính.

Một cuộc khảo sát gần đây của Diễn đàn các tổ chức tài chính và tiền tệ chính thức (OMFIF) cho thấy các nhà quản lý tiền tệ coi căng thẳng địa chính trị là yếu tố hàng đầu ảnh hưởng đến việc quản lý dự trữ tiền tệ trong 5 đến 10 năm tới. OMFIF lưu ý rằng, một số người tham gia khảo sát đã đề cập đến căng thẳng Mỹ-Trung có thể sẽ ảnh hưởng lớn đến việc nắm giữ đồng USD và đồng nhân dân tệ của họ trong những năm tới.