Làm gì để "hạ nhiệt" giá thịt lợn?

Theo các phóng viên báo Tiền Phong ghi nhận được, giá thịt lợn hơi ngày 30/7 tại khu vực miền Bắc dao động từ 54.000 – 56.000 đồng/kg. Cụ thể, tại tỉnh Yên Bái, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Thái Nguyên, Nam Định giá lợn hơi đồng loạt giảm 100.000 đồng/kg xuống 55.000 đồng/kg. Các địa phương còn lại không thay đổi. Tại tỉnh Thái Bình giá lợn hơi đang ở mức cao nhất toàn miền 56.000 đồng/kg. 

Tại Hà Nội, giá thịt lợn hơi đang được giao dịch ở mức 55.000 đồng/kg. So với thời điểm trước khi TP Hà Nội bùng dịch đợt mới hồi cuối tháng 4, giá thịt lợn hơi đã giảm hơn 20.000 đồng/kg.

Trung gian và chiết khấu đẩy giá lên cao

Tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên, giá cũng đang giao dịch ở mức 54.000 – 56.000 đồng/kg. Tại khu vực miền Nam, giá thịt lợn hơi đang giao dịch ở ngưỡng 52.000 – 54.000 đồng/kg, đây cũng là khu vực thấp nhất so với cả nước.

Tuy liên tục giảm mạnh, và đang ở mức đáy, song giá thịt lợn thành phẩm tại các chuỗi siêu thị, chợ truyền thống vẫn duy trì ở mức cao. Cụ thể tại chuỗi siêu thị Big C và Vinmart, giá thịt ba rọi Meat Deli đang được bày bán với giá 199.900 đồng/kg, thịt đùi và thịt thăn đang được bán với mức giá 159.900 đồng/kg và 189.900 đồng/kg. Đắt nhất là loại thịt sụn có giá 299.900 đồng/kg.

Tại các khu chợ truyền thống, giá thịt lợn đang được giao dịch tại mức từ 140.000 – 165.000 đồng/kg. Đơn cử, tại khu chợ Triều Khúc (Thanh Trì, Hà Nội) thịt lợn ba chỉ đang được bày bán với giá 150.000 đồng/kg, thịt nạc vai và nạc mông giá 140.000 đồng/kg, đắt nhất là thịt sườn giá 160.000 đồng/kg.

Theo khảo sát thực tế tại một số siêu thị của người viết, ngày 1/8 tại Siêu thị Fuji Mart Tây Sơn giá thịt lơn ba chỉ tầy đẩu có giá 203.000 đồng/kg; thịt thăn miếng 180.000 đồng/kg; sườn thăn không cục 190.000 đồng/kg. Còn trong ngày 2/8 cũng tại siêu thị này, giá thịt lợn nạc vai có giá 199.000 đồng/kg; sườn thăn không cục 193.000 đồng/kg; thịt ba chỉ quê 210.000/kg.

Trong khi đó, tại siêu thị Vinmart Thái Thịnh giá bán cũng tương đương. Cụ thể, thịt lợn vai có giá 152.000 đồng/kg; ba chỉ quê 219.000 đồng/kg. Như vậy, mặc dù đã trừ đi VAT 10%, nhưng giá thịt lợn trong các siêu thị vẫn cao hơn giá ngoài chợ từ 15 – 17%. Chiết khấu đến 30% không loai trừ thịt lơn vào siêu thi cũng phải chịu mức chiết khấu tương tự, vấn đề này cần được làm rõ.

Trước hết, hãy tìm hiểu những nguyên nhân chính xảy ra với giá thịt lợn trong mấy tháng nay trên thị trường cả nước. Đó là một kg thịt lợn đã phải “đi qua” rất nhiều khâu trung gian, từ chuồng trại đến thương lái, bán buôn cấp 1, cấp 2, lò mổ, bán buôn lợn mảnh, cuối cùng mới ra tới chợ truyền thống và siêu thị bán lẻ.

Chỉ tạm tính mỗi khâu hưởng 8-10% thì giá thịt lợn đến tay người tiêu dùng cao đến mức nào. Chính điều này Bộ NN PTNT cũng phải công nhận chuỗi thịt lợn có quá nhiều khâu trung gian.

Bên cạnh đó là khâu bán lẻ. Như chúng ta đều biết, chiết khấu ở một số siêu thị khi hàng đưa vào bán đại lý kí gửi thường từ 20-25% đối với tất cả các loại hàng, thậm chí 30%.

Vì vậy, ông Hồ Xuân Hùng, Chủ tịch Tổng Hội Nông nghiệp Việt Nam đã phải kêu lên “Chúng ta chăm chút cho khâu sản xuất chăn nuôi, nhưng trung gian và bán lẻ hưởng lợi quá nhiều”.

Từ những số liệu giá cả ở trên cho thấy, tháp giá bán lẻ (giá cao nhất ở một số siêu thị) hình thành ở trên thị trường như sau: giá thấp nhất là ở chợ ven đô, thứ đến là chợ dân sinh ở trung tâm, tiếp theo là giá ở các siêu thị mini, cửa hàng tiện lợi và cuối cùng là giá ở các siêu thị, TTTM lớn.

Chúng ta công nhận một cách khách quan là ở siêu thị, TTTM các chi phí bảo quản thịt lợn có cao hơn ở chợ, ngoài ra còn thuế VAT 10%, 1kg thịt lợn hiện nay siêu thị đang bán trên thị trường như thịt nạc vai là 180.000đ/kg, thì trong đó VAT là 18.000đ, người tiêu dùng phải chịu thuế này.

Nhưng công bằng mà nói, nếu loại trừ thuế VAT thì giá thịt lợn ở một số siêu thị vẫn cao hơn ngoài chợ dân sinh từ 15 – 20%. Thực trạng về giá thịt lợn trên thị trường, nhất là ở các thành phố lớn đã tồn tại nhiều năm nay mà chưa có giải pháp khắc phục.

Tập đoàn Walmart (Mỹ) có năng lực cạnh tranh rất cao về giá, thu hút người tiêu dùng bởi câu slogan nổi tiếng “Hàng hóa của đơn vị đi thẳng từ sản xuất đến bán lẻ với ma sát bằng 0”.

Do đó, nếu phá được “ma sát” là các khâu trung gian, cộng thêm duy trì được mức chiết khấu của khâu bán lẻ hợp lý thì bà con tiêu dùng sẽ được hưởng lợi từ 10 – 20% trên số lượng thịt mà họ tiêu dùng hàng ngày.

Làm gì để không còn vô lý?

Để giải được bài toán giá từ “ma sát” trung gian, chúng ta cần phải xử lý một số vấn đề sau.

Thứ nhất, phải tổ chức lại ngành chăn nuôi lợn Việt Nam, trên cơ sở chủ động từ đầu vào như con giống, thức ăn chăn nuôi mà chúng ta đang phải nhập 80%, đến quá trình chăn nuôi, giết mổ và đưa đến nơi tiêu thụ.

Thứ hai, cắt bỏ những trung gian không cần thiết, điều này tập đoàn Masan của Thaco Trường Hải đã làm được với nhãn hiệu Meat Deli vừa đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, vừa có lợi cho người tiêu dùng.

Thứ ba, hiện nay việc giao dịch mua bán thịt lợn trên thị trường Việt Nam không được công khai minh bạch, bởi hệ thống chợ đầu mối và sàn giao dịch hàng hóa chưa hoàn chỉnh và chưa được hình thành.

Chính vì vậy, việc ép cấp ép giá vẫn đem lại thua thiệt cho người chăn nuôi nhỏ lẻ, nhưng lại đem lại lợi nhuận cao vô lý cho các tầng lớp tham gia vào việc mua bán, vận chuyển, bán lẻ mặt hàng này.

Thứ tư, hiện nay lượng thịt lợn trên thị trường 80% bán ở các chợ dân sinh chứ không phải bán ở các siêu thị. Như vậy, phải quan tâm đầu tư cho hệ thống bán lẻ của kênh truyền thống mà lâu nay chúng ta ít quan tâm.

Nếu có đầy đủ trang thiết bị bảo quản, tổ chức bán ra thì chợ sẽ góp công lớn trong việc giảm giá thịt lợn bán lẻ trên thị trường. Từ đó có tác dụng cho hệ thống siêu thị nghiêm túc xem xét lại giá bán lẻ của mình. Khi đó mới tạo ra một thị trường cạnh tranh thịt lợn lẻ thực sự ở nội địa.

Thứ năm, muốn làm được một việc lớn tồn tại nhiều năm chưa giải quyết được, ngoài cơ chế chính sách của nhà nước quan tâm đến mặt hàng chiến lược quan trọng này của dân sinh, thì cần có sự vào cuộc của các doanh nghiệp có tiềm năng và sự ủng hộ của người tiêu dùng xã hội.

Nếu giải quyết được những vấn đề ở trên chắc chắn từng bước giá thịt lợn sẽ dần dần giảm nhiệt, đáp ứng lòng mong mỏi của mọi người trong xã hội.